Kwadrantydy już tuż tuż

Brahi · 2 Stycznia 2012

Jeden z największych i zapewne najbardziej niedocenianych rojów meteorowych będzie miał swoje maksimum już jutro (z 3 na 4 stycznia) o świcie. Kwadrantydy są strumieniem meteorowym o aktywności większej niż znane wszystkim obserwatorom sierpniowe perseidy, są przy tym dość efektowne a ich radiant przed świtem wędruje bardzo wysoko zapewniając wysokie rzeczywiste liczby godzinne. Problemem jest zwykle mróz i dość nieprzyjemna pora – radiant Kwadrantydów znajduje się w dogodnym położeniu przed świtem a wtedy niełatwo jest wyjść z ciepłego łóżka na kilkunastostopniowy niekiedy mróz.

Radiant kwadrantydów znajduje się na północnym krańcu gwiazdozbioru Wolarza, w pustej przestrzeni pomiędzy gwiazdą beta Bootis a znajdującą się 20 stopni od niej gwiazdą iota Draconis. Punkt z którego zdają się wybiegać meteory położony jest w miejscu o współrzędnych RA: 15h 20m, dec: +49 stopni. Jak łatwo zauważyć w Polsce radiant ten wznosi się na niebie bardzo wysoko, tuż przed wschodem Słońca osiąga wysokość bliską 80 stopniom. Meteory wybiegające z tak położonego radiantu sprawiają dość niezwykłe wrażenie przelatując pionowo w różnych częściach nieba.

Charakterystyczne dla Kwadrantydów jest wąskie maksimum. Szerokość maksimum określana jest parametrem FWHM (Full Width at Half Maksimum) który pozwala określić czas pomiędzy dwoma momentami dla których aktywność równa jest połowie maksymalnej wartości. Pomiędzy połową aktywności przed maksimum i połową aktywności po maksimum upływa tu czas około 8.5 godziny. W połowie tego okresu następuje maksimum o przeciętnym ZHR równym 130. (ZHR czyli zenitalna liczba godzinna określa ilość meteorów widzianych dla widoczności 6.5m przy radiancie w zenicie. W praktyce obserwuje się inną ilość, zazwyczaj mniejszą). Z szerokością maksimum wiąże się dodatkowy problem. W latach gdy maksimum wypada o niekorzystnych porach (wieczorem) meteorów obserwuje się niewiele – radiant znajduje się wówczas dość nisko nad horyzontem. W chwili gdy znajduje się wyżej jest już po wszystkim.

Z ciekawostek warto pamiętać o tym że jeszcze na dobę przed maksimum aktywność roju pozostaje śladowa. Nieliczne sperturbowane kwadrantydy formują na niebie dość rozległy kilkustopniowy radiant, wiek tych wczesnych i późnych kwadrantydów ocenia się na tysiące lat. Główne maksimum daje dla odmiany radiant zwarty, punktowy, meteoroidy które wówczas się obserwuje są dużo młodsze, wyrzucone z obiektu macierzystego kilkaset lat temu. Skoro już o tym mowa – dość długo nie znano obiektu który mógłby odpowiadać za istnienie kwadrantydów. Dopiero niedawno Peter Jenniskens wskazał na bardzo duże podobieństwo orbity roju z orbitą obiektu oznaczanego jako 2003EH1. Obiekt ten z punktu widzenia własności fizycznych przypomina planetoidę, porusza się jednak po typowo kometarnej, silnie nachylonej orbicie. Jest to najprawdopodobniej fragment dawnej komety który nie przejawia obecnie śladów aktywności kometarnej. Podobnym ciałem wydaje się być obiekt oznaczany jako 3200 Phaethon odpowiadający za istnienie roju Geminidów.

Tegoroczne spotkanie z kwadrantydami może być jednym z efektowniejszych w ostatnich latach. Maksimum przewidziane jest na godzinę 8:20 czasu środkowo europejskiego (zimowego). Oznacza to że w drugiej połowie nocy ZHR kwadrantydów będzie dość szybko wzrastał. Około godziny 3:30 CSE obserwować będzie można połowę maksymalnej aktywności, w ostatnich chwilach nocy, tuż przed wschodem Słońca ZHR przekroczy 100. Podane wartości są nieco przybliżone, każde maksimum jest bowiem nieco inne. W ostatnich latach przytrafiały się maksima o aktywności 80 jak też silniejsze, z chwilową aktywnością dochodzącą do ZHR 200. Meteory są zjawiskami nie do końca przewidywalnymi a rzeczywistość weryfikują obserwatorzy wizualni przesyłający wyniki swoich obserwacji do IMO czy też do PKiM.

Wszystkich zainteresowanych mniej lub bardziej poważnymi obserwacjami zachęcam do wyjścia pod niebo w drugiej połowie jutrzejszej nocy. Należy się bardzo ciepło ubrać, należy też zabrać śpiwór lub przynajmniej wygodny fotel. Obserwacje na stojąco raczej nie sprzyjają spostrzegawczości. Obowiązkowo należy odsunąć się od latarni i sztucznych świateł. Można powiedzieć że na takie 130 meteorów w ciągu godziny ponad połowa przypadnie na meteory najsłabsze, stąd też obserwator musi obserwować niebo w skupieniu i po zaadaptowaniu wzroku do ciemności.

Meteory te przy prędkości 47km/s wydają się być dość szybkie, są jednak zauważalnie wolniejsze od sierpniowych Perseidów.

Zainteresowanych poważniejszymi obserwacjami zapraszam do odwiedzenia strony http://www.pkim.org bądź do skontaktowania się ze mną poprzez adres p.zoladek@gmail.com

Życzę pogodnego nieba!

Limax7 · 3 Stycznia 2012

Dziś chyba w większości Polski pogodnie (patrząc na sat24.com)

I u mnie teraz wyszło Słońce.. liczę na kilka Kwadrantydów. Może coś sfocę..

---

W razie braku pogody warto posłuchać ich chociaż.

http://topaz.streamguys.tv/~spaceweather/

Radar jest w USA w Teksasie więc trzeba słuchać

gdy radiant tam jest nad horyzontem

- od teraz do 23:20 naszego czasu (CET)

- od 4 I od 9:00 do 23:20 naszego czasu (CET)

.

Edytowane 3 Stycznia 2012 przez Limax7

Mateusz_N · 3 Stycznia 2012

Dziś chyba w większości Polski pogodnie (patrząc na sat24.com)

I u mnie teraz wyszło Słońce.. liczę na kilka Kwadrantydów. Może coś sfocę..

---

W razie braku pogody warto posłuchać ich chociaż.

http://topaz.streamguys.tv/~spaceweather/

Radar jest w USA w Teksasie więc trzeba słuchać

gdy radiant tam jest nad horyzontem

- od teraz do 23:20 naszego czasu (CET)

- od 4 I od 9:00 do 23:20 naszego czasu (CET)

.

Glupie pytanko ale mozna gdzies sprawdzic zapiski z tego radaru albo jest on polaczony z siecia optyczna? O 19:30 naszego czasu bylo slychac kilkusekundowe "cos" jakby bolid ;P Fajna sprawa ten radar live

Edytowane 3 Stycznia 2012 przez snajper111