Pierścienie wokół Haumei

Gajowy · 11 Października 2017

Czy wiecie, że oprócz gazowych gigantów także inne ciała Układu Słonecznego posiadają pierścienie?

Odkryto je dotychczas wokół dwóch planetoid: (10199) Chariklo i (2060) Chiron.

Najnowsze odkrycie, opublikowane w Nature kilka godzin temu mówi o pierścieniu wokół planety karłowatej (136108) Haumea.

Haumea to jedena z czterech znanych transneptunowych planet karłowatych o wydłużonym kształcie i krótkim okresie obrotu wokół osi. W odróżnieniu od innych planet karłowatych jej rozmiar, kształ, albedo i gęstość nie są dobrze poznane. W swojej pracy autorzy opisują obserwacje zakrycia gwiazdy przez Haumeę dokonane z wielu ziemskich obserwatoriów 21 stycznia 2017 roku. Obserwowane tzw. wtórne zakrycia pasują do modelu, w którym planetę karłowatą otacza pierścień o przeźroczystości 50%, szeroki na 70 km i o promieniu 2287 km. Pierścień znajduje się w płaszczyźnie równika Haumei i orbity jednego z jej dwóch znanych satelitów (Hi'iaka; drugi to Namaka). Średnica pierścienia plasuje go blisko rezonansu 3:1 z okresem obrotu planetki, co oznacza, że trzy obroty wokół osi odpowiadają jednemu obiegowi cząstek z pierścienia.

Analiza zakrycia dostarczyła informacji o widocznej z Ziemi projekcji kształtu głównego obiektu - 1704 na 1138 km. Łącząc te dane z krzywą zmian jasności wywołaną obrotem wokół osi uzyskano trójwymiarową orientację Haumei i jej trójosiowy kształt, który jest niespójny z modelem jednorodnego ciała w równowadze hydrostatycznej. Największa oś Haumei ma co najmniej 2322 km, więcej niż dotychczas sądzono, określajac tym samym górną granicę jej gęstości na 1885 kg/m3 i albedo geometryczne na 0.51 - mniej niż wcześniejsze szacunki. Parametry te - zgodnie z oczekiwaniami - bliższe są parametrom Pluton bardziej, niż dotychczas sądzono.

Podczas zakrycia nie wykryto atmosfery zdominowanej przez azot lub metan.

W badaniach brał udział zespół badawczy dr Anny Marciniak w składzie: dr Przemysław Bartczak, dr Toni Santana-Ros, mgr Magda Butkiewicz-Bąk i mgr Grzegorz Dudziński z Obserwatorium Astronomicznego UAM w Poznaniu.

Powyższy tekst powstał w oparciu o https://www.nature.com/nature/journal/v550/n7675/full/nature24051.html .

Dodatkowe informacje:

http://www.astro.amu.edu.pl/pl/haumea-pierwsza-planeta-karlowata-z-pierscieniem/

https://www.universetoday.com/137444/dwarf-planet-haumea-ring/

Na ilustracji porównanie rozmiarów Huamei i Księżyca. Obraz Huemei i jej pierścienia jest wizją arytsty, ale skala rozmiarów jest zachowana (kompilacja własna na podstawie Instituto de Astrofísica de Andalucía, Wikipedia).

Edytowane 12 Października 2017 przez Gajowy