Obserwacje 6/7.01.2022

[lukost]

Trochę zapomniane uczucie – wrócić do domu po sesji, otworzyć browara i zamiast selekcji klatek z karty pamięci Canona, tudzież odpalenia programu do stackowania zasiąść do klawiatury. Nawet kot patrzy na mnie lekko zdziwionym wzrokiem. No ale tak trzeba – ci, którzy robią notatki wiedzą, że pasuje zrobić to od razu po obserwacjach. Później szczegóły zacierają się i powstaje mniejsze lub większe science fiction.

Dobra, koniec pier....nia, czas na konkrety. Kiedyś Marek (@gryf188) przy okazji dyskusji o cyklu Obiekt Tygodnia rzucił trafną uwagę, że może warto byłoby czasem połączyć astrofoto z wizualem. Tak też postanowiłem zrobić. Ostatnim moim celem fotograficznym była mgławica IC 443 w Bliźniętach. Wiedziałem, że jest obserwowalna (kiedyś tam na nią paczałem), więc odgruzowałem newtona schowanego w odległym kącie piwnicy, pogoniłem pająki i myszy (ostatni raz sprzęt był używany wiosną ubiegłego roku) i wywiozłem go pod niebo.

Warunki takie se – ICM i sat24 obiecywały, że będzie czysto, ale po niebie snuło się sporo chmur, a po drodze na miejscówkę prószył jeszcze śnieg. No tak, śnieg. Słowo – klucz. Plus oświetlone wściekle wyciągi narciarskie. Rezultat? Kiepskie niebo, słaby kontrast i ogólna kiszka – choć napływ zimnego powietrza z dalekiej północy dawał nadzieję na coś więcej. Na szczęście są filtry – stare, dobre Lumicony, które nigdy nie zawodzą. Nie inaczej było tym razem. Sesję rozpocząłem od M42 (a jakże), zahaczyłem o Qnia (z habetą i Asferykiem 31 bmm dość oczywisty)

i niemal z marszu namierzyłem główny cel dzisiejszego wyjazdu.

O starhoppingu nie ma co pisać – dwie pomarańczowe latarnie nazwane Tejat Posterior i Tejat Prior (Propus) są świetnie widoczne gołym okiem. To stopy mitycznych Bliźniąt, a pomiędzy nimi mdłym blaskiem jarzy się to, czego szukamy.

IC 443 (nazywana Meduzą) to pozostałość po supernowej (SNR), odległa o ok. 5000 lat świetlnych od Ziemi. Odkrył ją pod koniec XIX wieku Max Wolf (ten od Płonącej Gwiazdy). Wewnątrz mgławicy znajduje się gwiazda neutronowa, zaś sam wybuch mógł nastąpić nawet ok. 30 000 lat temu. Rozmiary kątowe całości kompleksu na ziemskim niebie to ok. 50', ale obserwowalny – przynajmniej w średnich aperturach – jest znacznie mniejszy, najjaśniejszy fragment – od strony MU Gem. Z zapisków odkrywcy wynika, że obiekt jest „faint, narrow, curved” i na tym w zasadzie można by poprzestać, bo te przymiotniki wyczerpują temat wyglądu obiektu w okularze teleskopu. Jako punkt odniesienia w zakresie trudności detekcji mgławicy przyjąłem (całkowicie dowolnie, a co, wolno mi) Rozetę i Abella 21. W lustrze 350/1500 (plus filtr OIII i okular 31 mm) IC 443 jawi się jako nieco trudniejsza do identyfikacji niż A21, z kolei obszar mgławicowy wokół NGC 2244 jest w porównania do nich oczywisty i dający po oczach.

Z powiększeniami nie ma sensu szaleć – jasność powierzchniowa jest na tyle niska, że najlepiej zastosować źrenicę wyjściową w okolicy 5-6 mm. Filtr wąskopasmowy i tak zniweluje ewentualne zbyt jasne tło nieba. Prócz filtra OIII użyteczny jest także UHC – mgławicowość jest co prawda nieco słabiej skontrastowana, ale wciąż obserwowalna, zaś w okularze jest jaśniej i nie mamy do czynienia z aż tak bardzo „wyciętym” polem gwiazdowym wokół.

Eksperymentalnie wrzuciłem w wyciąg jeszcze ES-a 14 mm (plus OIII). Zrobiło się dość mroczno, ale zerkaniem mgławica nadal była widoczna. W tym powiększeniu (nieco ponad 100x) najłatwiej było też dostrzec lekko łukowaty kształt obiektu. W mniejszym wyglądała bardziej jak podłużne pasemko. O detalu można zapomnieć – cieszymy się, że w ogóle coś widzimy, no chyba, ze ktoś ma do dyspozycji nie -naście, tylko -dzieści cali.

Na obrazku wygląda to jakoś tak:

Fotę paliłem w grudniu, łącznie wyszło nieco ponad 6 h materiału w klatkach po 4 minuty, TS 65q, 6d mod, Cem25p, czyste RGB. Przydałoby się "wzmocnić" to materiałem z filtrem, co pewnie zrobię, może jeszcze tej zimy, a może za rok?

Chciałbym też sfocić wspomnianego w relacji Abella 21, ale tu pasuje skorzystać z nieco dłuższej ogniskowej niż moje 400 mm. To fascynujący obiekt - niby dość wyraźny "rogal", ale czuć, że nie dzieli go już wiele od rozmycia i zniknięcia w otchłani kosmosu. Fajny do obserwacji (i rejestracji) jest też Hełm Thora - z filtrem OIII i okularem 14 mm oba "skrzydełka" były całkiem wyraźne i spore. 

Na koniec zerknąłem jeszcze na Mewę, ale była dość nisko i nawet filtr UHC niewiele wniósł - niby tliła się tam jakaś delikatna poświata, ale nie wyglądało to tak, jak mogłoby w lepszych warunkach. 

To tyle, mróz zrobił się spory i wiało, więc po 1,5 h zarządziłem odwrót.

PS wszystkie wykorzystane fotki to tfurczość własna.

[lukost]

Sorry, że post pod postem, ale właśnie wróciłem z krótkiej sesyjki (mróz solidny i baterie w SWSA padły) - tak w nawiązaniu do słów o potędze filtrów. Tam gdzie wizualnie (prawie) nic nie widać, a palenie RGB mija się z celem (zaświetlenie nad horyzontem) nowo nabyta h-alfa Astronomika dała radę. Na gwiazdki nie patrzcie, na szum też nie (to tylko 8x5 minut). Robione Canonem 6d i canonowskim obiektywem 300 mm  (pożyczony od Darka Bobaka). Trzeba będzie wrócić do Mewy i zebrać solidną porcję materiału.