Sezon zakryć Antaresa i gromady kulistej M4 przez Księżyc 2023-2028

majer · 21 Lutego 2023

W sierpniu br. zaczyna się trwający 5 lat sezon zakryć Antaresa przez Księżyc. W tym czasie wydarzy się 68 zjawisk. Niestety Europa ma wielkiego pecha i żadnego z nich nie da się dostrzec z Polski. Jedynie dzienne zakrycie 18 października 2023 r. zajdzie w całości nad horyzontem u nas; 12 kwietnia 2028 - m.in. w południowo-wschodniej Europie (w Polsce widoczny koniec zjawiska przy wschodzie Księżyca i Antaresa) i 4 lipca 2028 - na Półwyspie Iberyjskim, przy zachodzie obu ciał niebieskich.

W przypadku gromady kulistej M4 w latach 2023-28 dojdzie do 66. zjawisk (a w zasadzie do 63, począwszy od 8 stycznia 2024, bo wśród pierwszych czterech zjawisk dla trzech Occult nie wyświetla obszaru widoczności). I tu mamy nieco więcej szczęścia. Z Polski da się zaobserwować dwa zakrycia: 24 maja 2024 r. (nad ranem, niestety pełnia Księżyca i jaśniejące niebo) i 18 lutego 2028 (rano, tuż po wschodzie obu ciał niebieskich).

Pod spodem obrazki z mapkami widoczności wszystkich zjawisk. Gdy by kogoś interesowało szczególnie któreś konkretne zjawisko, mogę sprawdzić, co podaje Occult na ten temat (przy okazji polecam pobrać ten program, można tam znaleźć dużo informacji w tematyce szeroko pojętych zakryć i nie tylko).

Mapki zakryć Antaresa:

Mapki zakryć M4:

Taka ciekawostka: przyglądając się pasom przebiegu tych zakryć wygląda na to, że M4 leży tak daleko na południe od ekliptyki, że jej zakryć nie da się zaobserwować z większej części Antarktydy, mimo że tam M4 i Antares należą do ciał okołobiegunowych, czyli są cały czas nad horyzontem. Choć z drugiej strony to dość dziwne, bo Antares leży jeszcze bardziej na południe, a z mapek wynika, że zakrycie tej gwiazdy jest możliwe do zaobserwowania z amerykańskiej bazy polarnej Amundsen-Scott.

Jeszcze legenda do tych mapek:

- linia biała - zakrycie w nocy,

- czerwona linia przerywana - zakrycie w dzień,

- linia granatowa - zakrycie o zmierzchu (na lewo od białego), lub o świcie (na prawo od białego),

- błękitna pętla po prawej - obszar, nad którym do zakrycia dojdzie podczas zachodu Księżyca i zakrywanego ciała, przy czym prawa granica owalu oznacza początek zakrycia w momencie zachodu obu ciał niebieskich, lewa granica - koniec zakrycia w momencie zachodu obu ciał niebieskich, czyli tutaj da się zobaczyć, jak Księżyc zakrywa Antaresa lub M4, ale nie da się zobaczyć odkrycia;

- błękitna pętla po lewej - obszar, nad którym do zakrycia dojdzie podczas wschodu Księżyca i zakrywanego ciała, przy czym prawa granica owalu oznacza początek zjawiska w momencie wschodu Księżyca i zakrywanego ciała, lewa granica obszaru - koniec zjawiska podczas wschodu Księżyca i zakrywanego ciała, czyli z wnętrza pętli nie da się zaobserwować zakrycia, a tylko odkrycie zakrywanego ciała.

Dodam, choć to można wydedukować samemu, że jak linia jest w większości biała, to znaczy, że Księżyc jest w pełni, gdy cała czerwona - w nowiu, gdy w połowie biała i w połowie czerwona, to jest I kwadra Księżyca, gdy biała linia jest po lewej i ostatnia kwadra, gdy biała linia jest po prawej.

W innym wątku piszę o sezonie zakryć gwiazdy El Nath przez Księżyc, który zaczyna się 2 tygodnie po początku sezonu zakryć Antaresa. Różnica rektascensji Antaresa i El Nath wynosi prawie 11 godzin, stąd oba ciała zakrywane są w odstępie 2-tygodniowym. Sprawdziłem, że są tylko dwa takie momenty, gdy zakrycie zarówno Anataresa, jak i El Nath da się zaobserwować nie ruszając się z miejsca. Jest to północno-zachodnia Australia, gdzie 27 sierpnia 2024 dojdzie do zakrycia El Nath, a 10 września 2024 - do zakrycia Antaresa. I jeszcze jedno, ale tym razem obszar wspólny jest bardzo mały, też północno-zachodnia Australia, ale sam koniuszek kontynentu: 20.03.25 - zakrycie Antaresa, 3.04.25 - zakrycie El Nath. Dla M4 nie sprawdzałem.

Wiadomo, że teraz ludzie coraz więcej podróżują, można więc zaplanować wyjazd tak, aby zaobserwować zakrycie Antaresa, lub M4 z jakiegoś ciepłego kraju.

Edytowane 21 Lutego 2023 przez majer