ASTRO-KALENDARZ 13-19.10.2003

Robert Bodzoń · 11 Października 2003

Wszystkie czasy podane są w cwe - jest to czas obecnie obowiązujący w Polsce.

Momenty zjawisk obliczone są dla centralnej Polski.

13.10.2003 0h00m = JD 2 452 925,42

19.10.2003 24h00m = JD 2 452 932,42

SŁOŃCE

Nasza dzienna gwiazda przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Panny, a jej deklinacja systematycznie maleje (od -7 stopni 13 października do -10 stopni 19 października). W związku z tym dni stają się coraz krótsze , a noce coraz dłuższe .

W omawianym okresie czas trwania dnia skraca się o 23 minuty.

13 października dzień trwa 10h51m.

19 października dzień trwa 10h28m.

KSIĘŻYC

W pierwszych dniach omawianego okresu satelita Ziemi widoczny jest niemal przez całą noc. Pod koniec tygodnia można go obserwować w drugiej połowie nocy. W omawianym okresie jego faza maleje z 94% do 36%. Tarcza Księżyca przemieszcza się od gwiazdozbioru Barana do Raka.

Ostatnia kwadra - 18 października 14h31m.

W apogeum Księżyc znajdzie się 14 października o 4h27m (405 692 km od Ziemi).

Zdjęcie Księżyca (mapka): http://www.penpal.ru/astro/

PLANETY

Merkury - na początku omawianego okresu wschodzi 0h54m przed Słońcem, a pod koniec już tylko 0h27m. Na początku tygodnia można go jeszcze poszukiwać przez lornetkę, ale warunki do obserwacji są bardzo niekorzystne (jasne tło nieba, niewielka elongacja od Słońca). W drugiej części tygodnia jest praktycznie niewidoczny. 13 października ma jasność -1,1 mag. a tarcza planety ma średnicę 5" i fazę 95%.

Wenus - można ją próbować odnaleźć zaraz po zachodzie Słońca, ale raczej przez lornetkę, gdyż mimo dużej jasności planety (-3,9 mag.) trudno ją odszukać na jasnym tle nieba. Pod koniec omawianego okresu planeta zachodzi 33 minuty po Słońcu. Tarcza Wenus ma średnicę 10" i fazę 96%.

Mars - warunki widoczności planety są wciąż dobre. Niestety z upływem czasu maleje jej jasność (w omawianym okresie z -1,7 mag. do -1,5 mag.) oraz jej średnica, która obecnie wynosi około 18".

Mars przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach może przeszkadzać niskie położenie planety nad horyzontem i związane z tym ruchy powietrza. Tarcza planety ma fazę około 92%.

Jowisz - planeta olbrzym przebywa w gwiazdozbiorze Lwa. Widoczna jest nad ranem, ale warunki widoczności wciąż nie są zbyt dobre, choć systematycznie się poprawiają. Jasność planety wzrasta od -1,7 mag. do -1,8 mag., a średnica tarczy wynosi 32". Pod koniec omawianego okresu Jowisz wschodzi 4h15m przed Słońcem.

Saturn - w drugiej części nocy warunki do podziwiania Saturna są bardzo dobre. Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Bliźniąt, ma jasność 0,0 mag. i średnicę tarczy 19".

Uran - widoczny jest w pierwszej części nocy i ma jasność 5,7 mag. przy średnicy tarczy 4". Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika.

Neptun - planeta zachodzi prawie dwie godziny wcześniej od Urana i dobre warunki do jej obserwacji są tylko wieczorem. Jasność 7,9 mag. Średnica tarczy 2".

Pluton - zachodzi coraz wcześniej i okres kiedy można go obserwować praktycznie się kończy. Jasność 13,9 mag.

PLANETOIDY

Dane dla 16 października

Westa - 7,8 mag. - Waga - zachód 19h16m - praktycznie niemożliwa do obserwacji

Pallas - 8,2 mag. - Wieloryb - wschód 20h30m - bardzo dobre warunki obserwacji

Ceres - 8,5 mag. - Bliźnięta - wschód 22h15m - bardzo dobre warunki obserwacji w drugiej części nocy

Amphitrite - 9,7 mag. - Byk - wschód 18h32m - bardzo dobre warunki obserwacji

Hebe - 9,9 mag. - Mały Pies - wschód 23h52m - dobre warunki obserwacji, ale tylko nad ranem

Egeria - 10,3 mag. - Wieloryb - wschód 18h42m - dobre warunki do obserwacji

Eunomia - 10,4 mag. - Rak - wschód 0h56m - dobre warunki obserwacji nad ranem

Iris - 10,5 mag. - Lew - wschód 2h46m - widoczna nad ranem, ale w słabych warunkach

KOMETY

Przez większe instrumenty można poszukiwać dwóch komet.

Pierwsza C/2002 T7 o jasności około 11 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Woźnicy (16.10 - 5h23m +35 12')

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ets/2002T7.html

Druga C/2001 HT50 o jasności około 11,5 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Byka (16.10 - 4h06m +17 45')

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...2001HT50_1.html

METEORY

Od 2 października do 7 listopada promieniują szybkie białe meteory ze śladami z roju Orionidów, związanego z kometą 1P/Halley. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 21 października o 21h, jednak odnotowywano już inne maksima, także w dniach 17-18 października.

Mapka radiantu: http://www.astronomia.3miasto.pl/asteroida...00_orionidy.gif

GWIAZDY ZMIENNE

Zaćmieniowe

14.10 - 17h51m-3h27* - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.)

14.10 - 18h12m-23h00m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

15.10 - 2h57m-14h28m - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.)

15.10 - 12h25m-21h47m - zaćmienie RW Tau (8,0 - 11,6 mag.)

15.10 - 17h00m-2h36m* - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

15.10 - 22h53m-3h41m* - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

16.10 - 14h10m-0h43m* - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.)

17.10 - 14h40m-0h16m* - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.)

18.10 - 12h05m-23h36m - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.)

19.10 - 1h05m-11h38m - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.)

19.10 - 12h29m-21h51m - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.)

Cefeidy

15.10 - 19h - eta Aql- osiąga maksimum jasności (3,5 mag.)

19.10 - 00h - dzeta Gem - osiąga maksimum jasności (3,6 mag.)

Mirydy

omikron Cet (2,0 - 10,2 mag.) - "Mira" - jasność ~5 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...ET/OMICET-A.GIF

T Cep (5,2 - 11,3 mag.) - jasność ~6 mag.

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CEP/TCEP-A.GIF

R Aql (5,5 - 12,0 mag.) - jasność ~7 mag.

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._AQL/RAQL-B.GIF

X Oph (5,9 - 9,2 mag.) - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._OPH/XOPH-B.GIF

R Tri (5,4 - 12,6 mag.) - jasność ~ 8 mag. - zwiększa blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._TRI/RTRI-B.GIF

Nowe

W gwiazdozbiorze Tarczy widoczna jest gwiazda nowa (V475 Sct) o jasności ~ 10 mag.

GROMADY GWIAZD, MGŁAWICE, GALAKTYKI

Poniżej przedstawiam momenty górowania najciekawszych obiektów obliczone dla 16 października.

0h40m - M 33 - galaktyka spiralna - 6,3 mag.

1h27m - NGC 869 i NGC 884 - "ha" i "chi" - gromady otwarte - 5,3 i 6,1 mag.

2h54m - M 45 - "Plejady" - gromada otwarta - 1,2 mag.

4h40m - M 1 - "Krab" - mgławica - 8,4 mag.

4h41m - M 42 - "Mgławica Oriona" - mgławica emisyjna - 4,0 mag.

5h15m - M 35 - gromada otwarta - 5,1 mag.

17h39m - M 11 - "Dzika Kaczka" - gromada otwarta - 5,8 mag.

17h41m - M 57 - "Pierścień" - mgławica planetarna - 9,0 mag.

23h50m - M 31 - "Wielka Mgławica Andromedy" - galaktyka spiralna - 4,3 mag.

Informacje o obiektach katalogu Messiera: http://www.seds.org/messier/objects.html

DZIEŃ PO DNIU

13.10.2003 - poniedziałek

0h39m - zachód Neptuna

2h23m - zachód Urana

2h27m - zachód Marsa

3h16m - wschód Jowisza

3h47m - wejście Io w cień Jowisza

5h51m - początek świtu nawigacyjnego

6h10m - wschód Merkurego

7h04m - wschód Słońca

9h - minimalna libracja Księżyca w kierunku krateru Maurolycus (zacieniony)

17h - planetoida Pallas w opozycji do Słońca (8,2 mag.)

17h55m - zachód Słońca

18h25m - zachód Wenus

19h08m - koniec zmierzchu nawigacyjnego

19h04m - wschód Księżyca (90% - Byk)

20h02m - odkrycie gwiazdy 13 Tau (5,7 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (89%)

20h51m - odkrycie gwiazdy 14 Tau (6,1 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (89%)

21h15m - zachód Plutona

22h03m - wschód Saturna

14.10.2003 - wtorek

2h25m - zachód Marsa

3h13m - wschód Jowisza

3h23m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza

4h12m - zejście Io z tarczy Jowisza

4h13m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

5h - brzegowe zakrycie gwiazdy SAO 76347 (6,8 mag.) przez Księżyc (88%)

6h16m - wschód Merkurego

7h06m - wschód Słońca

8h - księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej

17h53m - zachód Słońca

18h23m - zachód Wenus

19h26m - wschód Księżyca (83% - Byk)

21h59m - wschód Saturna

22h31m - odkrycie gwiazdy SAO 76670 (6,0 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (82%)

15.10.2003 - środa

2h22m - zachód Marsa

3h10m - wschód Jowisza (widoczna WCP)

3h30m - wejście cienia Europy na tarczę Jowisza

5h09m - wejście Europy na tarczę Jowisza

6h22m - zejście cienia Europy z tarczy Jowisza

6h22m - wschód Merkurego

7h07m - wschód Słońca

17h51m - zachód Słońca

18h21m - zachód Wenus

19h57m - wschód Księżyca (75% - Byk)

21h55m - wschód Saturna

22h51m - odkrycie podwójnej gwiazdy 118 Tau (5,9 i 6,7 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (74%)

16.10.2003 - czwartek

2h20m - zachód Marsa

3h07m - wschód Jowisza

3h10m - odkrycie gwiazdy SAO 77310 (6,5 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (73%)

5h12m - odkrycie gwiazdy 125 Tau (5,2 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (72%)

5h52m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

6h28m - wschód Merkurego

7h09m - wschód Słońca

17h48m - zachód Słońca

18h20m - zachód Wenus

20h38m - wschód Księżyca (66% - Bliźnięta)

21h51m - wschód Saturna

17.10.2003 - piątek

2h18m - zachód Marsa

3h04m - wschód Jowisza (widoczna WCP)

6h35m - wschód Merkurego

7h11m - wschód Słońca

16h - złączenie Księżyca z Saturnem w odległości 5 stopni

17h46m - zachód Słońca

18h18m - zachód Wenus

21h32m - wschód Księżyca (57% - Bliźnięta)

21h47m - wschód Saturna (6 stopni od Księżyca)

18.10.2003 - sobota

2h16m - zachód Marsa

3h02m - wschód Jowisza

4h51m - zakrycie gwiazdy o jasności 12 mag. przez planetoidę Iva (11,9 mag.). Granica zakrycia przebiega nieco na południe od Polski.

6h41m - wschód Merkurego

7h13m - wschód Słońca

14h31m - ostatnia kwadra Księżyca

17h44m - zachód Słońca

18h16m - zachód Wenus

21h43m - wschód Saturna

22h38m - wschód Księżyca (46% - Rak)

19.10.2003 - niedziela

0h15m - zachód Neptuna

3h29m - odkrycie gwiazdy lambda Cnc (5,9 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca

1h59m - zachód Urana

2h13m - zachód Marsa

2h59m - wschód Jowisza

3h22m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

4h50m - wejście Ganimedesa w cień Jowisza

6h47m - wschód Merkurego

7h14m - wschód Słońca

17h42m - zachód Słońca

18h15m - zachód Wenus

20h52m - zachód Plutona

21h40m - wschód Saturna

23h53m - wschód Księżyca (36% - Rak)

ZAKRYCIA GWIAZD PRZEZ KSIĘŻYC - dodatkowe informacje

13.10 - 20h02m - odkrycie 13 Tau - 5,7 mag. - faza 89% - 41N

Zjawisko widoczne nisko nad horyzontem i dlatego trudne do obserwacji. Duża faza Księżyca utrudni obserwację. W Polsce centralnej zjawisko widoczne na wysokości 7 stopni nad północno-wschodnim horyzontem.

Białystok - 20h03m45s; Gdańsk - 20h04m45s; Lublin - 20h01m38s; Warszawa - 20h02m34s

13.10 - 20h51m - odkrycie 14 Tau - 6,1 mag. - faza 89% - 89N

Gwiazda nieco tylko ciemniejsza, ale odkrycie widoczne wyżej nad horyzontem, a więc łatwiejsze do obserwacji. Mimo to duża faza Księżyca utrudni zauważenie momentu odkrycia.

Białystok - 20h51m51s; Gdańsk - 20h54m30s; Kraków - 20h47m00s; Lublin - 20h48m41s; Poznań - 20h51m14s; Warszawa - 20h50m29s; Wrocław - 20h49m06s

14.10 - 5h - zakrycie brzegowe SAO 76347 - 6,8 mag. - faza 88% - 7N

Zakrycie i odkrycie gwiazdy będzie widoczne w Polsce południowej. Granica zakrycia przebiega 13 km na południe od Warszawy. Ze względu na dużą fazę Księżyca będzie to zjawisko trudne do obserwacji. Nie są planowane obserwacje grupowe w ramach SOPiZ.

14.10 - 22h31m - odkrycie SAO 76670 - 6,0 mag. - faza 82% - 52N

Odkrycie będzie widoczne około 25 stopni nad wschodnim horyzontem. Do jego obserwacji wystarczy nawet luneta o średnicy 5-6 cm.

Białystok - 22h35m02s; Gdańsk - 22h33m09s; Kraków - 22h29m18s; Lublin - 22h32m25s; Poznań - 22h29m46s; Warszawa - 22h32m29s; Wrocław - 22h28m30s

15.10 - 22h51h - odkrycie 118 Tau - 5,9/6,7 mag. - faza 74% - 18S

Ciekawe odkrycie gwiazdy podwójnej. Najpierw zostanie odkryty składnik ciemniejszy, a po około 20 sekundach jaśniejszy. Zjawisko będzie widoczne ponad 20 stopni nad wschodnim horyzontem. Odkrycie nastąpi niedaleko od południowego terminatora (około 18 stopni).

Białystok - 22h50m53s; Gdańsk - 22h58m17s; Kraków - 22h44m26s; Lublin - 22h44m57s; Poznań - 22h54m02s; Warszawa - 22h50m05s; Wrocław - 22h50m27s (momenty dla składnika ciemniejszego, który pojawi się jako pierwszy)

16.10 - 3h10m - odkrycie SAO 77310 - 6,5 mag. - faza 73% - 70N

Odkrycie zajdzie wysoko nad południowo-wschodnim horyzontem.

Białystok - 3h17m35s; Gdańsk - 3h09m49s; Kraków - 3h11m35s; Lublin - 3h16m25s; Poznań - 3h06m57s; Warszawa - 3h13m53s; Wrocław - 3h06m52s

16.10 - 5h12m - odkrycie 125 Tau - 5,2 mag. - faza 72% - 70S

Odkrycie jasnej gwiazdy widoczne bardzo wysoko nad południowym horyzontem. Powinno być widoczne nawet przez większe lornetki (60mm).

Białystok - 5h19m25s; Gdańsk - 5h13m00s; Kraków - 5h11m47s; Lublin - 5h17m21s; Poznań - 5h09m07s; Warszawa - 5h15m31s; Wrocław - 5h08m05s

19.10 - 3h29m - odkrycie lambdy Cnc - 5,9 mag. - faza 44% - 48S

Odkrycie widoczne około 40 stopni nad wschodnim horyzontem. Ze względu na niewielką już fazę powinno być bez problemu widoczne nawet przez duże lornetki.

Białystok - 3h34m16s; Gdańsk - 3h34m29s; Kraków - 3h24m04s; Lublin - 3h28m57s; Poznań - 3h28m42s; Warszawa - 3h30m37s; Wrocław - 3h25m31s

ISS

Niestety w wymienionym okresie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna nie jest widoczna z obszaru Polski.

Tu znajdziesz informacje o widoczności satelitów z Warszawy: http://www.heavens-above.com/main.asp?Loc=...0&Alt=94&TZ=CET

W przypadku zauważenia błędów proszę o informację.

Robert Bodzoń