Kwadrantydy 2009

[Arek]

Już od pierwszego dnia nowego roku możemy obserwować meteory z aktywnego roju Kwadrantydów. Z rojem tym wiąże się ciekawostka.

Wszystkie roje meteorów uzyskują swoją nazwę od łacińskiej nazwy gwiazdozbioru, z którego zdają się wylatywać. I tak np. Perseidy

"promieniują" z konstelacji Perseusza, a Leonidy z Lwa. Na próżno będziemy szukać na mapach nieba gwiazdozbioru Kwadrantu. Na

początku XX wieku Międzynarodowa Unia Astronomiczna ustalając nowe, dokładne granice gwiazdozbiorów, usunęła z map konstelację Kwadrantu,

rozdzielając ją pomiędzy gwiazdozbiory Wolarza, Herkulesa i Smoka.

 

Jedyną pozostałością po Kwadrancie jest więc aktywny rój meteorów, który możemy obserwować w pierwszym tygodniu stycznia.

 

W tym roku mamy naprawdę dobre warunki do podziwiania Kwadrantydów. Przede wszystkim w obserwacjach nie będzie przeszkadzał nam Księżyc,

którego nów wystąpi 27 grudnia, a pierwsza kwadra 4 stycznia. Będzie więc zachodził on w godzinach wieczornych, a przez to, przez większość

część nocy nie przeszkadzał w obserwacjach.

 

Choć radiant Kwadrantydów jest w Polsce obiektem okołobiegunowym, więc nigdy nie zachodzi pod horyzont, to jego wysokość zmienia się dość

znacznie - od 10 stopni w godzinach wieczornych do ponad 70 nad ranem. Widać, więc jasno, że najlepsze warunki do obserwacji występują w drugiej

połowie nocy, a więc w czasie kiedy na niebie nie będzie już Księżyca.

 

Na tym, niestety, koniec dobrych wieści. Moment tegorocznego maksimum jest spodziewany o godzinie 13:50 naszego czasu, a więc w czasie, gdy w

Polsce panuje dzień. Nawet gdy maksimum przesunie się o małe kilka godzin później, wypadnie w czasie gdy radiant będzie prawie w dołowaniu.

To nie wróży bardzo wysokich liczb godzinnych.

 

Na szczęście roje meteorów znane są z niespodzianek. A Kwadrantydy akurat są bardzo predysponowane do tego by płatać figle. Po pierwsze, są lata

w których maksymalne liczby godzinne sięgające czasami ponad 100 meteorów na godzinę potrafią się utrzymywać przez 2-3 godziny. Tak było na przykład

w zeszłym roku.

 

Drugi czynnik to sortowanie masy w strumieniu meteoroidów. Kwadrantydy znane są z tego, że mało masywne cząstki, dające słabe zjawiska, dają

maksimum widoczne teleskopowo i radiowo, które wyprzedza o kilkanaście godzin pik aktywności związany z dużymi i jasnymi meteorami, który

widoczny jest wizualnie i fotograficznie.

 

Kiedy więc najlepiej wyjść na obserwacje? Wytrwali i chętni do wykonania wartościowych obserwacji powinni być czujni zarówno w nocy z 2 na 3

stycznia nad ranem, jak i całą noc z 3 na 4 stycznia. Kwadrantydy o tyle łatwo obserwować, że noc jest długa, więc warto robić 2-3 godzinne

ciągi obserwacji, podzielone około kilkunasto-klikludziesięciominutowymi przerwami na zagrzanie się i odpoczynek. Warto sprawdzić jak wygląda

aktywność z samego wieczora 3 stycznia. Jeśli maksimum przesunie się na godziny późniejsze i ZHRy wciąż będą wynosić na poziomie 80-100,

to przy wysokości radiantu wynoszącej 20 stopni oraz dobrej widoczności możemy liczyć nawet na 30 zjawisk na godzinę. Potem, wraz ze zbliżaniem

się radiantu do dołowania, obserwowana aktywność będzie spadać. Wzrośnie jednak nad ranem, gdy radiant wzniesie się na wysokość sięgającą 70

stopni. Wtedy znów będziemy mogli liczyć na małe kilkadziesiąt meteorów

na godzinę.

 

Oprócz obserwacji wizualnych warto też wynieść pod niebo nasze aparaty. Każdy szerokokątny obiektyw podpięty do cyfrowej lustrzanki nadaje się

do tego typu obserwacji. Wystarczy taki zestaw wycelować w niebo, ustawić tryb seryjny, czas ekspozycji na 30 sekund, przysłonę zostawić

maksymalnie otwartą, a aparat spiąć wężykiem. Taka konfiguracja pozwolina wykonywanie 30-sekundowych ekzpozycji do momentu, w którym padnie nam

bateria.

 

O roju Kwadrantydów nie ma żadnych wzmianek w starożytnych i średniowiecznych kronikach. Pierwsze informacje o jego obserwacjach

pochodzą z lat 1835, 1838 i 1840, kiedy to w na początku stycznia odnotowano wysoką aktywność nowego roju meteorów. Zjawiska z roju

Kwadrantydów możemy obserwować w dniach 1-5 stycznia. Tak krótki okres aktywności, bardzo wąskie i wysokie maksimum oraz brak starych

obserwacji roju świadczą o tym, że jest to strumień bardzo młody. Za jego ciała macierzyste uważano przez pewien czas kometę 96P/Machholz 1, lecz

od 2005 roku wydaje się, że mamy tutaj do czynienia z rojem związanym z planetoidą 2003 EH1.

 

Oczywiście standardowo, w celu zaciągnięcia większej ilości informacji o Kwadrantydach i metodach ich obserwacji zachęcam do

odwiedzenia strony Pracowni Komet i Meteorów: http://www.pkim.org

 

[Brahi]

..Ok, to tak dla pełnej jasności, - ta 13:50 CSE (12:50UT) to 3 stycznia

[jarecki]

To ja zamawiam na 3 stycznia godzinę 12:50 UT bezchmurne niebo i słoneczko.

Da się zrobić ?

[Brahi]

Hej!

 

Tegoroczne Kwadrantydy popisały się dość silną aktywnością (ZHR 120-140)

już na jakieś 10h przed zapowiadanym wcześniej maksimum. Darek Dorosz

obserwujący dziś o świcie w ciągu 1h40min Teff zaobserwował 81 meteorów.

 

Wykres aktywności na stronie IMO ma zaskakujący kształt, nie widziałem

jeszcze maksimum tego roju w taki sposób spłaszczonego

 

http://www.imo.net/live/quadrantids2009/?P...86cf518126fb716

 

Niezwykła jest relacja Jana Verfla który wraz z kilkoma obserwatorami

prowadził obserwacje w oklicach czeskiej Pragi. Twierdzi on iż część

aktywności pochodziła z obszaru położonego o 10 stopni na północ od

normalnego radiantu QUA (bliżej gwiazdozbioru Smoka).

 

Postaramy się w najbliższych dniach potwierdzić lub zaprzeczyć istenieniu takiego dodatkowego podradiantu

 

Zdaniem wielu obserwatorów było to jedno z najpiękniejszych maksimów Kwadrantydów jakie widzieli od lat

Pozdrowienia!

 

Przemek Żołądek

[wozlu]

a nad Polską śnieg i

ni godzinki zrobionej

[M.K.]

Tegoroczne Kwadrantydy popisały się dość silną aktywnością (ZHR 120-140)

już na jakieś 10h przed zapowiadanym wcześniej maksimum. Darek Dorosz

obserwujący dziś o świcie w ciągu 1h40min Teff zaobserwował 81 meteorów.

 

Wykres aktywności na stronie IMO ma zaskakujący kształt, nie widziałem

jeszcze maksimum tego roju w taki sposób spłaszczonego

Może to i dobrze, przynajmniej się wydłużył i nam też dane było zobaczyć

PAVO6:

PAVO7:

 

i jeszcze ciekawostka ...

szkoda, że strona IMO przy wysyłaniu obserwacji z "przyszłą" datą nie blokuje tej operacji !

 

Pozdrawiam:

MK

[Krzysiek-Polakowski]

To ja jeszcze pokaże radiant Kwadrantydów na podstawie zjawisk z mojej stacji, w większości z nocy 2/3 stycznia.

 

 

KRzyś

[Brahi]

Dostępne są już pierwsze wyniki obserwacji radiowych dla tegorocznego maksimum Kwadrantydów. Obserwacje przeprowadził Jarosław Dygos przy użyciu odbiornika Philips FW-350 i anteny kierunkowej typu Yagi.

 

Na wykresie zaznacza się maksimum główne dla długości ekliptycznej Słońca 283.0 (główne maksimum, zgodne z przewidywanym) jak też struktura która może stanowić dodatkowe maksimum dla długości ekliptycznej 282.7. Co ciekawe możliwość istnienia strumienia odpowiedzialnego za maksimum dla długości 282.7 została zaznaczona w publikacji V.Porubcana i L.Kornosa z 2005 roku "The Quadrantid Meteor Stream and 2003EH1". Polecam, ciekawa lektura

[Brahi]

I jeszcze jeden wykres, tym razem na podstawie obserwacji Zdzisława Cieślikowskiego (częstotliwość 70.20MHz). Widoczne jest dodatkowe maksimum, obserwowalne wyłącznie na falach radiowych i występujące po maksimum głównym, charakterystyczne dla roju Kwadrantydów i wywoływane przez najdrobniejsze składniki strumienia

 

wykres ten można przeglądać dla różnych zakresów dat i różnych granicznych długości czasów trwania zjawisk na stronie http://parmo.photos.pl/

Edytowane 5 Stycznia 2009 przez Brahi