HD 162826 - odnalezione rodzeństwo Słońca.

[Rybi]

Dzisiaj na stronie AAVSO znalazłem ciekawy odnośnik dotyczący rodzeństwa Słońca. Mam nadzieję, że i Was to zainteresuje.Okazuje się, że w świecie gwiazd, w przeciwieństwie do ludzi - pojęcie słonecznego rodzeństwa (ang.solar siblings) nie jest tożsame z pojęciem słonecznych bliźniaków (ang.solar twins).

 

Słonecznymi bliźniakami są nazywane gwiazdy bardzo podobne do Słońca takie jak na przykład 18 Scorpii. Mają one praktycznie identyczną:

-) temperaturę efektywną (+/-50K, tzn. 5720-5830K),

-) metaliczność (89-112% metaliczności Słońca),

-) samotne,

-) wiek zbliżony do słonecznego (3,5-5,6 miliardów lat).

 

Natomiast słonecznym rodzeństwem są nazywane gwiazdy, które mają ten sam wiek (4,57 miliarda lat) i skład chemiczny co Słońce oraz pochodzenie, ponieważ uformowały się mniej więcej w tym samym czasie oraz w tej samej chmurze molekularnej. Nie muszą mieć takich samych parametrów fizycznych (temperatura efektywna, masa, grawitacja na powierzchni). Zasadniczo, aby znaleźć rodzeństwo Słońca należy wyznaczyć dokładnie wiek, skład chemiczny odpowiednio dużej próbki gwiazd w Galaktyce (chociaż parę milion a może nawet miliard gwiazd ). Oczywiście jest to podejście niepraktyczne. Na szczęście analityczne modele potencjału grawitacyjnego Galaktyki pozwalają przewidzeć dzisiejsze właściwości dynamiczne słonecznego rodzeństwa. Alternatywnie te same modele można wykorzystać do sprawdzenia, czy dana gwiazda może pochodzić z gromady, w której powstało Słońce. Dzięki temu, stosując modele dynamiczne można znaleźć grupę gwiazd-kandydatów na słoneczne rodzeństwo, które w kolejnym kroku weryfikuje się dokładniej "droższymi" technikami takimi jak spektroskopia w wysokiej rozdzielczości.

 

HD 162826 - odnalezione rodzeństwo Słońca (źródło - odnośnik 3.).

 

Opisaną powyżej metodą grupa astronomów w Uniwersytetu Teksas w Austin, pracująca pod kierownictwem Ivana Ramireza, zidentyfikowała narazie jednego słonecznego braciszka/siostrzyczkę (?) spośród 30 kandydatów - czyli gwiazdę, która prawie na pewno powstała w tej samej chmurze gazowej co nasza gwiazda dzienna. Mowa o HD 162826. Świeci ona w gwiazdozbiorze Herkulesa niedaleko najjaśniejszej gwiazdy na niebie północnym, czyli Wegi. Gwiazda jest widoczna w zwykłej lornetce. Znajduje się w odległości o 110 lat świetlnych od nas i jest o 15% masywniejsza od Słońca. Jest również niezerowe prawdopodobieństwo, że wokół HD 162826 krążą planety.

 

Astronomowie liczą na dane z satelity GAIA, czyli bardzo dokładnie wyznaczone odległości i ruchy własne miliardów gwiazd. Udostępnienie do analizy tych danych pozwoli zwiększyć liczbę gwiazd aż 10 tysięcy razy wśród których można szukać rodzeństwa Słońca!!!

 

Obserwacje w podczerwieni z ostatnich 20 lat sugerują, że większość gwiazd (80-90%) rodzi się wewnątrz ogromnych chmur molekularnych w gromadach składających się z więcej niż 100 gwiazd. Adams w 2010 roku oszacował, że Słońce urodziło się w gromadzie liczącej około 1000-10 000 gwiazd. Większa niż 10 000 liczba gwiazd mogłaby spowodować, że planety układu słonecznego nie miałyby stabilnych orbit oraz promieniowanie UV byłoby wystarczająco silne, aby rozproszyć mgławicę wokół Słońca. Ostatnio Pfalzener oszacowała ten zakres na 1000-100 000 gwiazd. Nasze Słońce najprawdopodobniej powstało w środowisku przypominającym asocjacje OB, gdzie gęstości gwiazd nie są wystarczające do zniszczenia dysków protoplanetarnych w wyniku mijania się gwiazd.

Średni czas życia gromady otwartej w Galaktyce to około 100 milionów lat. Biorąc pod uwagę wiek naszego układu słonecznego (4,57 miliarda lat) - nic dziwnego, że gromada z której powstało Słońce się rozproszyła w Drodze Mlecznej.

 

 

Zapraszam do lektury materiałów na temat słoneczego rodzeństwa oraz podzielenia się zdobytą wiedzą ...

1. http://mcdonaldobservatory.org/news/releases/2014/05/08

2. http://www.as.utexas.edu/~ivan/sun_siblings.pdf

3. Zdjęcie: http://mcdonaldobservatory.org/sites/default/files/images/news/gallery/HD%20162826-RGB.jpg

4. http://www3.mpifr-bonn.mpg.de/staff/spfalzner/files/Poster_PPVI_Vincke.pdf

Edytowane 9 Maja 2014 przez Rybi