Chemiczne bogactwo- TX PISCIUM

[Gość Bellatrix]

 

CHEMICZNE BOGACTWO- TX PISCIUM

Rozległy pod względem powierzchni, ale za to bardzo ciemny i mało wyraźny gwiazdozbiór okołobiegunowy, konstelacja Ryb, zawiera szczególnej urody gwiazdę węglową, jedną z jaśniejszych, należących do tego typu widmowego. TX Piscium (skatalogowana również jako 19 Piscium), to chłodna czerwona gwiazda typu widmowego C7,2 będąca jasnym olbrzymem (klasa janości II). Jej wskaźnik koloru (B- V) osiąga wysoką wartość +2,6^m, bardzo zbliżoną do wskaźnik barwy Y CVn (La Superby).
 

 

TX Psc jest jedną z najjaśniejszych gwiazd i wraz z kilkoma innymi współtworzy charakterystyczny wianuszek o wymiarach powierzchni 7x5^o, formujący zarys konstelacji, a dokładniej jedną z dwóch ryb, zachodnią. Pośród składowych asteryzmu warto wymienić również gammę, kappę, lambdę, iotę, tetę, 7 Psc oraz omawianą TX (19) Piscium. Należy zauważyć, że zalicza się ona do najjaśniejszych gwiazd węglowych. Wykazuje jasność wizualną aż 5,0^m i przy korzystnych warunkach może być obserwowana gołym okiem. Pod tym względem niewiele ustępuje słynnej La Superbie (4,8^m). Obserwując 19 Psc, warto zwrócić uwagę na pobliskie dwie błękitne gwiazdy: 21 Psc (A3III) oraz 25 Psc (B9,5V). Wówczas dostrzeżemy niezwykły kontrast kolorów, który jeszcze wzmocni wizualne odczucia podczas obserwacji płomienno- czerwonej gwiazdy węglowej.

 

 

TX Piscis jest gwiazdą zmienną. Amplituda zmian jest niewielka i wynosi ok 0,5^m. Przez wiele lat zmienność gwiazdy była poddawana w wątpliwość, gdyż jest słabo dostrzegalna metodą wizualną. Badacze z początków XX wieku opisywali cykl zmienności 19 Psc jako mało regularny. Jasność miała się utrzymywać na niemal stałym poziomie przez znaczny odstęp czasu, po czym nagle osiągać maksimum i pozostawać w nim przez krótki czas. Gwiazdę tę zalicza się niekiedy do tzw. zmiennych Lb (red irregular variable- czerwonych zmiennych nieregularnych) lub (zależnie od źródeł) do SR a (semiregular with a relatively stable period- półregularnych ze względnie stabilnym okresem zmienności).  

Słaba regularność cyklu 19 Psc jest uzasadniana m.in. obecnością otoczki z materii gazowej, która wykazuje zmienną gęstość. Obecne są w niej (w tej otoczce) swego rodzaju zagęszczenia gazu, których obecność utrudnia cyrkulację materii, co ma również przełożenie na nieregularność cyklu.

 

 

Skład chemiczny atmosfery TX Piscium jest dość bogaty i interesujący. Z racji na niską (jak na gwiazdę) temperaturę powierzchni (ok. 3000 K), możliwe jest istnienie struktur złożonych, czyli cząsteczek oraz rodników. Wśród gorących gwiazd jest to właściwie niemożliwe, gdyż ogromna energia, jaką dostarczają procesy jądrowe zachodzące w gwiazdach wczesnych typów widmowych, w zupełności wystarcza na rozerwanie większości wiązań chemicznych. Pozostają jedynie atomy oraz jony. A w atmosferze chłodnej 19 Psc zarejestrowano m.in. molekuły C₂, CN (monocyjan), CH (będący wolnym rodnikiem, wszak posiada on niesparowane elektrony), CO (tlenek węgla II, a więc powszechnie znany czad), HCN (cyjanowodór, gaz o niezwykle toksycznych właściwościach), C₂H₂ (etyn, zwany acetylenem- gaz o potrójnym wiązaniu między atomami węgla i wyjątkowo wysokim cieple spalania), a nawet takie indywiduum jak MgH – monowodorek magnezu, zawierający atom wodoru na rzadko u niego spotykanym, minus pierwszym stopniu utlenienia oraz unikatowy (w ziemskich warunkach), plus pierwszy stopień utlenienia magnezu.

[Gość Bellatrix]

Czy ktoś z Was kiedyś obserwował TX Piscis? Jeśli tak, jak wrażenia? A może udało się uchwycić na szerszym kadrze?  

[majer]

12 godzin temu, Bellatrix napisał:

Rozległy pod względem powierzchni, ale za to bardzo ciemny i mało wyraźny gwiazdozbiór okołobiegunowy, konstelacja Ryb,

W tym sensie to wszystkie gwiazdozbiory są okołobiegunowe.

[DARK]

W lipcu 2001 roku kometa C/2001 A2 LINEAR przemieszczała się tuż obok tej gwiazdy. Pamiętam jak TX zwróciła moja uwagę swym kolorem tak bardzo, że specjalnie z tego powodu zrobiłem szkic.

Ilekroć napotykam tą gwiazdę przypominają mi się początki mojej kometarnej zajawki, która trwa już 20lat.