Każdy to widzi trochę inaczej.
Jakoś nigdy nie miałem potrzeby kolimować Maka, ale pewnie czasem jest taka potrzeba. Możesz w takim przypadku zapytać na forum i ktoś podpowie co dalej.
Podobnie z refraktorem, też rzadko spotykana sytuacja. Chyba, że chcesz fotografować, albo liczyć kratery w Plato .
Ja osobiście widzę przepaść między Makiem 150 a ED 100, na korzyść Maka oczywiście. Wygoda użytkowania po stronie Maka. Chyba, że lubimy kłaść się na mokrej trawie, aby obserwować niebo w okolicach zenitu...
Ilość światła - zasięg - po stronie Maka.
Jedyne co mnie wkurzało, to wąskie pole. Dlatego nad oba te sprzęty preferuję SCT8. To najbardziej uniwersalny teleskop moim zdaniem.
A nad SCT8 - trusowy Newton 12" .