Lipiec ze zmiennymi

Robert Bodzoń · 13 Lipca 2006

Korzystając z ładnej pogody przesiaduję sobie od początku wakacji pod nocnym niebem i obserwuję różne obiekty w tym przede wszystkim gwiazdy zmienne. To wdzięczny temat dla miłośnika astronomii, gdyż zmienne można oglądać każdej nocy - o ile oczywiście jest pogoda. Dodatkowo jest ich duża różnorodność i o ile znudzą się mirydy , to zawsze można spojrzeć na cefeidy, albo zaćmieniowe, albo jeszcze inne.

I tak sobie siedzę dwunastą noc z rzędu i coś powoli zaczyna się z tego wykluwać. Myślę, że stopniowo będę przedstawiał efekty tych obserwacji i może właśnie one zachęcą kogoś do podobnego podpatrywania życia gwiazd zmiennych.

Na początek Sheliak, czyli Beta Lutni. Jest to układ dwóch gwiazd, które wzajemnie się okrążają. Na ogół w takich przypadkach mamy dwa zaćmienia. Główne, gdy ciemniejszy składnik zasłania jaśniejszy i następuje wyraźny spadek jasności i zaćmienie wtórne, gdy jaśniejszy składnik zakrywa ten ciemniejszy i spadek jasności jest mniejszy. Pomiędzy zaćmieniami jasność układu jest praktycznie stała.

W przypadku Sheliaka jest inaczej. Zmiany jasności następują niemal cały czas, gdyż składniki gwiazdy nie mają kształtu kulistego, a są rozciągnięte w swoim kierunku. I zmiany jasności są związane nie tylko z zaćmieniami, ale także z położeniem obu składników i kształtem ich tarcz (oczywiście tego kształtu nie widzimy). I co nam powstaje w wyniku tego? Oto moje obserwacje z ostatnich kilkunastu dni.

Jak widać gwiazda zmienia jasność o około 1 mag. i widoczne są minima o różnej głębokości. Obserwacje można prowadzić gołym okiem, choć w gorszych warunkach obserwacyjnych przydatna jest lornetka.

Mapka i informacje o zmiennej:

http://sswdob.republika.pl/betalyr.htm

Na tej stronie (strona Stanisława Świerczyńskiego - obserwatora gwiazd zmiennych) można także znaleźć wiele innych, cennych informacji. Między innymi znajduje się tam generator krzywych jasności, który wykorzystałem do zrobienia wykresu

Nie wiem ile jeszcze uda mi się pociągnąć tą serię, gdyż obawiam się, że w końcu wygra ze mną senność, tym bardziej, że śpię ostatnio ok. 5 godzin na dobę Ale jak można spać, gdy niebo tak piękne, noce tak ciepłe, na tle tarczy Księżyca przelatują nietoperze, na drzewach w oddali pohukują sowy, nad ranem lśnią obłoki srebrzyste, a gdy budzi się dzień wschodzi Jutrzenka i śpiewają ptaki.

Yah · 14 Lipca 2006

Niestety wykres sporządzony na podstawie moich obserwacji nie wygląda tak ładnie. Czasami mam problemy z oceną jasności gdy gwiazdy porównania leżą z dala od siebie.

Chyba tak to jest, że łatwiejsze do oceny są zmienne "lornetkowe".

Moją ulubioną gwiazdą jest cefeida X Cygni - łatwa do odnalezienie i stosunkowo łatwa w ocenie jasności.

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...CYG/XCYG-AA.GIF

Poniżej wyniki obserwacji tej gwiazdy w czerwcu i lipcu tego roku.

antyqjon · 14 Lipca 2006

Moją ulubioną gwiazdą jest cefeida X Cygni - łatwa do odnalezienie i stosunkowo łatwa w ocenie jasności.

To również moja ulubiona cefeidka - szkoda że akurat jak wróciły mi chęci do obserwacji to pogoda się popsuła

Robert Bodzoń · 14 Lipca 2006

Bardzo ładny wykres przedstawiający zmiany jasności . Ja X Cygni obserwuję od niedawna, a zainteresowałem się nią wtedy, gdy dowiedziałem się, że jest to ulubiona gwiazda Zbyszka

To ja dorzucę inną cefeidę - Eta Aql. To kolejna letnia gwiazda, widoczna w gwiazdozbiorze Orła. I podobnie jak w przypadku Sheliaka można ją obserwować gołym okiem, choć w gorszych warunkach widoczności warto posiłkować się lornetką.

Poniżej przedstawiam wykres sporządzony na podstawie ostatnich, wakacyjnych obserwacji.

Cefeidy to gwiazdy pulsacyjne, których zmiany jasności spowodowane są przede wszystkim zmianami temperatury, a w mniejszym stopniu zmianami wielkości (objętości). Co ciekawe wzrost jasności następuje szybciej niż spadek. Letnie niebo obfituje w tego typu gwiazdy

Tutaj znajdziecie mapkę z gwiazdami porównania i dodatkowe informacje:

http://sswdob.republika.pl/etaaql.htm

Yah · 15 Lipca 2006

Z naszych dotychczasowych wakacyjnych obserwacji eta Aql (Roberta i moich) wychodzi coś takiego:

Zachęcam tez do obserwacji dwóch łatwych do odnalezienia, krótkookresowych cefeid:

SU CYG zakres zmienności 6.4-7.2, okres 3.85 dnia

T VUL zakres zmienności 5.4-6.1, okres 4.44 dnia

W przypadku tyuch gwiazd dobrze by było wykonać dwie obserwacje w ciągu nocy w odstępie odpowiednio 4.5 i 5.5 godziny.

antyqjon · 15 Lipca 2006

T VUL zakres zmienności 5.4-6.1, okres 4.44 dnia

Też jedna z moich ulubionych Od niej zabieram się za szukanie Cirrusa (Hans to pewnie pamięta z z zeszłorocznych Kudłaczy :ha: ).

Hans · 17 Lipca 2006

A pewnie , że pamiętam. Byłem w lekkim szoku, jak mi Antyqjon zaczął namierzać eMki mamrocząc pod nosem nazwy zmiennych w okolicach ok. 5-6M!!! Ortodoksy jedne :szczerbaty: .

Swoja drogą, ja tez czasami wywołuje niewąskie zdziwienie wyk. moje "linie nalotów", co czasami wiąże się z odszukaniem do namiaru gwiazd odległych od kłaczka o 40-50* (namierzam w ten sposób dgy nie mam pod ręka lasera). Jaja są wtedy, gdy patrże się w zupelnie innym kierunku niż celuję tubą i trafiam w obiekt przy pierwszym podejściu. Ludziska myśla , że sie z nich nabijam :szczerbaty:

Pozdrawiam.

Edytowane 17 Lipca 2006 przez Hans

Yah · 17 Lipca 2006

Swoją drogą, to chyba obserwacje zmiennych są najlepszym sposobem dokładnego poznania nieba

Mam pytanie do osób, które prowadzą obserwacje zmiennych duuuużo dłużej niż ja. Z czego wynikają takie rozbieżności wyników obserwacji?

Czasami oceny układają się całkiem fajnie jak tu:

Natomiast czasami oceny są całkiem "nie takie jak trzeba" i wychodzi coś takiego:

Robert Bodzoń · 18 Lipca 2006

Przy małym zakresie zmienności gwiazdy - a taki mamy w drugim przypadku - wszelkie błędy obserwacji są o wiele bardziej widoczne niż w przypadku gwiazdy o dużym zakresie zmienności. Jeżeli pomylimy się o 0,3 mag. przy gwieździe, która zmienia jasność o 0,5 mag. to "zniszczy" nam to cały wykres. Jeżeli taki sam błąd popełnimy przy gwieździe o zakresie zmian 3 mag. lub większym, to ta wpadka będzie prawie niezauważalna.

Przyczyn błędów jest wiele. Niedokładność obserwacji, nieodpowiedni dobór gwiazd porównania, złe warunki obserwacyjne (Księżyc, zmierzch, niska wysokość gwiazdy nad horyzontem), czerwona barwa gwiazdy (niezastosowanie odpowiedniej metody oceny) i wiele innych.

Mnie szczególnie denerwuje, gdy mapki AAVSO dla gwiazd zmiennych (nawet te zaktualizowane) pokazują inne jasności gwiazd porównania niż najnowsze katalogi. I w tym rzecz, że czasami mam wrażenie, że prawdę pokazują mapki AAVSO, a czasami, że prawidłowe wartości są w katalogach. I bądź tu mądry.

Jeżeli chodzi o błędy obserwacji, to nie wiem, czy czytałeś ten artykuł:

http://sswdob.republika.pl/artykuly/rcnotaart1.htm

Edytowane 18 Lipca 2006 przez Robert Bodzoń

Henryk · 18 Lipca 2006

Widzę, że panowie szalejecie beze mnie .

Pięknie, miło mi, że ktoś się jeszcze wziął za moje ulubione gz, czyli cefeidy.

Krótki artykulik zamieściłem kiedyś TUTAJ, zachęcam do lektury.

Widzę też Janku, że wziąłeś się za Y Oph. Nie jest to najłatwiejsza cefeidka do obserwacji, mi też sprawiała nieco kłopotów, chociaż bardzo podoba mi się jej położenie.

Zobacz wykresik z ostatnich dwóch lat, z obserwacji czterech obserwatorów, też nie jest idealny:

Y Oph

Jak będziesz miał ochotę, to polecę Ci piękne i seksowne cefeidy do obserwacji .

Yah · 21 Lipca 2006

Cefeidy też są moimi ulubionymi gwiazdami zmiennymi. Stosunkowo szybko zmieniają jasność i jest "co obserwować". Niestety są czasochłonne - warto codziennie zrobić pomiar, chociaż w miarę nabywania wprawy oceny jasności przebiegają coraz sprawniej.

Henryku, jeśli masz do polecenia jakieć cefeidy to oczywiście czekam. Szczególnie, że sa piękne i seksowne i jak to z kobietami bywa zmienne

Robert Bodzoń · 21 Lipca 2006

Moje ulubione to mirydy, przede wszystkim ze względu na duży zakres zmienności i mimo okresowości, pewną nieprzewidywalność, czego najlepszym przykładem jest obecne pojaśnienie Chi Cygni.

Ale wracając do cefeid. W lipcu rozpocząłem obserwacje kilku z nich, między innymi TT Aql. I poniżej przedstawiam jako ciekawostkę wykres, gdzie wyraźnie widać różnicę pomiędzy moimi obserwacjami i obserwacjami pozostałych obserwatorów. Z czego może ona wynikać? Albo różnica "odczytu" przez mój wzrok, albo wpływ stosowanej metody "pozaogniskowej" oceny jasności. Już od kilku(nastu) miesięcy oceniam w ten sposób, gdyż wydaje mi się, że łatwiej jest ocenić blask gwiazdy patrząc na powierzchnię, niż na punkt. Dodatkowo, co wg mnie ważne metoda ta redukuje błąd barwy.

Robert Bodzoń · 21 Lipca 2006

A tutaj przykład moich ulubionych, czyli miryd. Szybko jaśnieje R Cas. Co prawda to nie obszar letnich gwiazdozbiorów, ale gwiazda jest doskonale widoczna całą noc i może podobnie jak Chi Cygni będzie widoczna gołym okiem

bodla_point · 31 Sierpnia 2006

Moja ulubiona zmienna to VW Cephei. Mam do niej sentyment, bo kiedyś, kiedy próbowałem sił w fotometrii (kamerą internetową!) udało mi się uzyskać taką oto krzywą:

Henryk · 1 Września 2006

Moja ulubiona zmienna to VW Cephei.

Czyżby zmartwychwstanie naszego GURU?

Grzesiu, zachęcamy do działania, na innym forum jest nawet wątek na Twój temat - jeśli Cię ostatnio uszy swędziały, to już wiesz dlaczego .

bodla_point · 1 Września 2006

Czyżby zmartwychwstanie naszego GURU?
Grzesiu, zachęcamy do działania, na innym forum jest nawet wątek na Twój temat - jeśli Cię ostatnio uszy swędziały, to już wiesz dlaczego .

Nie przesadzajmy z tym "guru". :szczerbaty: To ja sobie wyobrazam co o mnie pisali. Ostatnio rozsypuję co chwilę sól i cukier. Teraz wiem dlaczego.

Mialem jakieś 2 lata przerwy na dziecko. Jakos energii brakowalo. Co to za astronom, który się pokłada ze zmęczenia o dwudziestej pierwszej!

W tej chwili sił zyciowych jakoś więcej. Zaczynam znowu rozmyślać o głupotach (czytaj: zamiast o poduszce) :banan: