Renowacja teleskopu Uniwersał 270/1500

MikolajSabat · 27 Sierpnia 2013

Dzięki pewnemu Miłośnikowi astronomii z Wrocławia tworzący się właśnie kielecki oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii pozyskał niedawno 10" teleskop Newtona wykonany przez polskiego producenta z Żywca - firmę Uniwersał. Teleskop ma już swoje lata (pochodzi z roku 2000) i w związku z tym wymaga renowacji, którą przez najbliższe miesiące postaramy się przeprowadzić wspólnie z astromiłośnikami z woj. świętokrzyskiego.

Na początek dane techniczne teleskopu:
Tubus
- średnica zwierciadła - 270mm
- ogniskowa - 1500mm
- światłosiła 1:5,5
- dokładność 1/8λ (dla λ=550nm)
- kształt zwierciadła : paraboloida obrotowa
- zasięg obserwacyjny - 14m
- zdolność rozdzielcza - 0,5”
- wymiary tubusa: 1500mm x 315mm
- masa tubusa: 15kg
Montaż
- wysokość słupa: 900mm
- masa statywu: 40kg

Dzisiaj odbyło się spotkanie inaugurujące rozpoczęcie prac nad modernizacją tego sprzętu. W trakcie spotkania ustaliliśmy dalsze plany działań nad teleskopem, które przedstawiam poniżej.
1. Lustra
- napylenie nowej warstwy aluminium na lustro główne
- wymiana skorodowanego lustra wtórnego na nowe eliptyczne
2. Wyciąg okularowy
Obecnie zamontowany wyciąg okularowy to oryginalny 1,25" produkcji Uniwersała, planujemy jego wymianę na dobrej jakości wyciąg Crayforda o wejściu 2", więc prawdopodobnie będzie konieczne powiększenie otworu na wyciąg w tubie.
3. Szukacz
W zestawie dodawana była lunetka celownicza 4x20, którą planujemy wymienić na szukacz 9x50
4. Montaż
Z racji swojego wieku oryginalny żywiecki montaż paralaktyczny wyposażony w napędy dla obu osi wymaga kilku działań usprawniających:
- kasacja luzów (przede wszystkim w osi RA)
- zamocowanie silnika do osi Dec., przy którym brakuje przejściówki
- rozwiązanie problemu celownika biegunowego - przy tym modelu zamiast klasycznej lunetki biegunowej zastosowany został laserowy celownik biegunowy, który ostatnio doposażyłem w nowe baterie, lecz są pewne trudności ze zjustowaniem celownika z tubą, dlatego być może poszukamy innego rozwiązania tej kwestii
- konserwacja elementów ruchomych
5. Ogólny wygląd teleskopu
Planujemy nieco poprawić zewnętrzny wygląd tuby, lecz na pewno nie zamierzamy zmieniać podstawy wizualnej teleskopu Uniwersała - żółtego koloru tuby.

Docelowo teleskop ma służyć astroamatorom z okolic Kielc zaangażowanych w działalność powstającego oddziału PTMA w Kielcach. Zostanie on umieszczony na stałym miejscu w Baran Observatory - obserwatorium astronomicznym będącym naszą siedzibą, położonym ok. 30 km na północny-zachód od Kielc. Planujemy wykorzystywać go w trakcie naszych spotkań/pokazów nieba, a więc i w celach popularyzatorskich. Teleskop stanowi wspólną własność Członków i Przyjaciół tworzącego się PTMA Kielce, więc prosimy wszystkich zarówno o pomoc merytoryczną - chętnie wysłuchamy każdej porady od osoby, dla której temat odnawiania wiekowego sprzętu nie jest obcy, jak również liczymy na wsparcie w postaci np. propozycji odstąpienia/odsprzedaży potrzebnych nam akcesoriów, o których wspomniałem powyżej.

Liczę na Waszą pomoc w każdym tego słowa znaczeniu i postaram się uzupełniać ten temat w miarę postępów w naszych pracach renowacyjnych na bieżąco.

Załączniki:

Ogólny wygląd teleskopu

Oryginalny wyciąg okularowy 1,25"

Skorodowane lustro wtórne

Edytowane 28 Sierpnia 2013 przez MikolajSabat

MikolajSabat · 28 Sierpnia 2013

Tuba w środku jest ładnie wyczerniona, więc akurat ten aspekt pozostawiamy nienaruszony.

Zmierzyłem dzisiaj lusterko wtórne i wyszło mi ok. 73x55 mm. Wygląda więc na to, że jest ono niewymiarowe, choć możliwy jest też błąd w pomiarze, bo niestety jeszcze nie udało mi się go zdemontować, ale okazało się, że z lustrem głównym łatwiej poszło

Po ponad 30 min w końcu udało mi się wyjąć celę z lustrem głównym. Niestety, wyjmowanie nie polegało tylko na odkręceniu kilku śrubek imbusowych, bo niezbyt przyjemną niespodzianką okazał się silikon, którym cela była dodatkowo przymocowana do tubusa. Musiałem więc najpierw usunąć silikon i następnie siłować się z wyciągnięciem lustra zamontowanego na styk z tubą - w tym pomogła mi trochę siła grawitacji

Po wyjęciu lustro przetarłem trochę z kurzu szmatką z mikrofazy i wydaje mi się, że mimo 13 lat użytkowania, zachowało się ono w bardzo dobrym stanie. Niedługo zabiorę się też za przeczyszczenie LG na mokro i raczej wróci ono bez konieczności napylania do tubusa.

Po zmierzeniu okazało się, że średnica LG to nie 250mm, lecz... 270 mm. Tak też wnioskowałem "na oko" i taką informację podał mi Producent.
Ostateczna decyzja zależy też od moich Kolegów z protoplasty PTMA Kielce, ale na moje oko lustro główne może jeszcze pożyć sobie bez ingerencji od czasów fabrycznych przez parę kolejnych lat. Większość mankamentów lustra głównego, które widzieliśmy przed jego demontażem to po prostu brud. Jak na razie doliczyłem się tylko 2 rysek - dosyć sporych, ale chyba nie aż tak poważnych żeby nakładać nową warstwę aluminium

W takim razie teraz sprawą najbardziej pilną wydaje się nabycie prawdziwego, eliptycznego LW i wytoczenie przejściówki do zamontowania silniczka w osi Dec. montażu.

MikolajSabat · 1 Września 2013

Lustro wtórne już zdemontowane. Na załączonym zdjęciu widać w jak fatalnym jest ono stanie. Najbliższe spotkanie robocze planowane na weekend, więc pilnie poszukujemy nowego (używanego ) eliptycznego LW.

http://astropolis.pl/topic/42117-k-lustro-wtrne-do-newtona-10/

Edytowane 1 Września 2013 przez MikolajSabat

ZbyT · 1 Września 2013

Zmierzyłem dzisiaj lusterko wtórne i wyszło mi ok. 73x55 mm

jakieś małe się wydaje to LW dla LG 270 mm

"na oko" powinno mieć krótszą oś o około 10 mm większą

trzeba by to przeliczyć dla zakładanego pola widzenia teleskopu, wysokości wyciągu i odległości LW od LG

pozdrawiam

krzysiek81 · 2 Września 2013

Ogólnie musisz wykonać nowe mocowanie lusterka wtórnego bo to obecnie sprawia trudności przy kolimacji teleskopu ze względu na twardą sprężyne i za dużą średnice śrub kolimacyjnych.Potrzebujesz tu precyzyjnego mocowania aby kolimacja była szybka i łatwa.W teleskopie praktycznie trzeba jeszcze tylko wymienić wyciąg bo reszta elementów jest na dobrym poziomie i wystarczy je tylko odnowić.

MikolajSabat · 3 Września 2013

Jeśli chodzi o lustra, to decyzja już zapadła, że LG pozostawiamy nawet bez napylania, tylko po przemyciu, natomiast LW wymieniamy. Zastosuję jakieś większe lusterko wtórne - to też w dużej mierze zależy od propozycji jakie dostanę.

W pierwszym poście wymieniłem również wyciąg jako element do wymiany i kiedy już usprawnimy teleskop tak żeby wszystko działało, zajmiemy się wygodą - czyli właśnie np. wymianą wyciągu na większy z precyzyjnym ostrzeniem. Pisałem też o szukaczu, którego wymiana wydaje się niezbędna.

Kiedy zrealizujemy początkowe plany, pewnie pojawią się nowe pomysły wynikające z eksploatacji sprzętu i wtedy będzie można puścić wodze fantazji nawet kusząc się na alternatywny montaż dobsona.

Postaramy się zrealizować wszystkie punkty z pierwszego postu, ale oczywiście wszelkie wskazówki się przydadzą

Za niecały tydzień możecie spodziewać się kolejnych aktualizacji dziennika renowacyjnego

Pozdrawiam

Uniwersał · 12 Września 2013

fajnie usłyszeć o renowacji U270.... kiedyś jeszcze te największe co produkowalismy to były U350/2500 , mam do tej pory tubę na strychu...

margor55 · 12 Września 2013

wiecej milosnikow astronomii robi ATM teleskopow firmy Uniwersal. tylko o tym nie pisza. ja swojego 150/f6 ''szukacz komet''poprawiam. jak zrobie ATM to opisze na forum.

MikolajSabat · 7 Października 2013

Pierwsza seria prac renowacyjnych przy telekopie zakończona. Poczyniliśmy więc już pierwszy krok - teleskop został doprowadzony do stanu użyteczności. W ostatnim czasie kupiłem eliptyczne lustro wtórne, które zamontowaliśmy w miejscu starego. Lustro główne zostało umyte wodą destylowaną z odrobiną płynu do mycia naczyń. Bardzo ładnie to zniosło i teraz wygląda praktycznie jak nowe, więc już ostatecznie wiemy, że nie potrzebuje napylania. Na swoje miejsce wrócił także szukacz - na razie nie jesteśmy gotowi na kolejne zakupy, więc przez jakiś czas jeszcze będzie nam służył.

Przy montażu działo się równie dużo Staraliśmy się skorygować luzy, ale w jednej osi wciąż są odczuwalne - w najbliższym czasie jeszcze postaram się za to zabrać. Ponadto wytoczyliśmy brakujące sprzęgło do silnika z osi dec i przymocowaliśmy go. Po pierwszych próbach muszę przyznać, że elektronika działa bezbłędnie.

Poniżej lista planów, na której zaznaczyłem to, co już za nami.

Coraz poważniej myślę o możliwości wykonania alternatywnego montażu dla tego teleskopu. Po głowie chodzi mi Dobson, bo paralaktyk takich rozmiarów jest bardzo kłopotliwy i samo wyważanie teleskopu to rzecz czaso- i praco- chłonna. W moim odczuciu do codziennych zastosowań, na szybko, najlepszym rozwiązaniem byłby montaż Dobsona i wstępnie ten pomysł oznaczam jako punkt do wykonania.

1. Lustra

-napylenie nowej warstwy aluminium na lustro główne
- wymiana skorodowanego lustra wtórnego na nowe eliptyczne
2. Wyciąg okularowy
Obecnie zamontowany wyciąg okularowy to oryginalny 1,25" produkcji Uniwersała, planujemy jego wymianę na dobrej jakości wyciąg Crayforda o wejściu 2", więc prawdopodobnie będzie konieczne powiększenie otworu na wyciąg w tubie.
3. Szukacz
W zestawie dodawana była lunetka celownicza 4x20, którą planujemy wymienić na szukacz 9x50
4. Montaż
Z racji swojego wieku oryginalny żywiecki montaż paralaktyczny wyposażony w napędy dla obu osi wymaga kilku działań usprawniających:
- kasacja luzów (przede wszystkim w osi RA)
- zamocowanie silnika do osi Dec., przy którym brakuje przejściówki
- rozwiązanie problemu celownika biegunowego - przy tym modelu zamiast klasycznej lunetki biegunowej zastosowany został laserowy celownik biegunowy, który ostatnio doposażyłem w nowe baterie, lecz są pewne trudności ze zjustowaniem celownika z tubą, dlatego być może poszukamy innego rozwiązania tej kwestii
- konserwacja elementów ruchomych
5. Ogólny wygląd teleskopu
Planujemy nieco poprawić zewnętrzny wygląd tuby, lecz na pewno nie zamierzamy zmieniać podstawy wizualnej teleskopu Uniwersała - żółtego koloru tuby.
6. Wykonanie alternatywnego montażu Dobsona dla teleskopu.

Zdjęcia dostępne na Forum Astronomicznym (nieograniczony limit wagi załączników). Kiedy będę miał trochę wolnego czasu, postaram się zamieścić je również tutaj.