Kudłacze 13-26.08.2009

Tomi · 30 Sierpnia 2009

Witam

W tym roku spędziłem na Kudłaczach blisko 2 tygodnie i trafiłem na bardzo dobrą pogodę, miałem 10 nocy obserwacyjnych, w tym 9 z rzędu! Dzięki temu miałem okazję zaobserwować kilkaset obiektów - dużą część widziałem już wcześniej, ale znalazły się też takie, które mi wcześniej umykały. Skupiłem się przede wszystkim na moich ulubionych galaktykach, ale także mgławicach i gromadach. Postanowiłem opisać część z nich, lecz uprzedzam, że nie znajdziecie tu żadnej eMki.

Do obserwacji nieba posłużył mi Taurus 270/1300 z okularem Nagler 9mm. Powiększenie układu wyniosło 144x, a pole widzenia około 0,5 stopnia. W niektórych przypadkach wskazane (lub konieczne) okazywało się użycie filtra mgławicowego Orion UltraBlock, bądź długoogniskowego okularu SWAN 33mm. W każdym takim przypadku starałem się to odnotować.

W obserwacjach towarzyszyli mi między innymi: Max, MarcinPc, Janusz_P., Ignisdei, krzysiek81, grzecho197, misiekc. Na noc 21/22.08 przyjechała silna grupa obserwatorów z Krakowa i okolic. Zjawili się: warpal z Taurusem 40cm, Mirek D., vega25, jarzbi, Marek_N, Michał_Ufo i MK.

Obserwacje

Galaktyki:

Wokół bieguna:

Ten rejon jest często pomijany w czasie obserwacji, ale niesłusznie. Posiadacze większych teleskopów mogą pokusić się o znalezienie wielu ciekawych obiektów. Ja wybrałem poniższe galaktyki:

- para NGC2300 i NGC2276 w Cefeuszu - widziałem tylko jedną "mgiełkę"'.

- NGC2268, NGC2146, NGC2336 w Żyrafie - dość słabe, ale wyraźnie widoczne.

- para NGC2655 (bardzo jasne jądro) i NGC2715 w Żyrafie, która jednak nie zmieściła mi się w polu widzenia Naglera 9mm.

Pegaz:

- NGC7331 i towarzyszki (7335,7340,7337,7336-niewidoczna) NGC7331 - bardzo jasna, bezproblemowo widoczna w szukaczu, towarzyszki są znacznie słabsze. Przy okazji obserwacji tego rejonu oceniłem zasięg gwiazdowy na nieznacznie przekraczający 15mag.

- Kwintet Stefana - grupa pięciu galaktyk o jasnościach 12,6-13,6mag, położonych 0,5 stopnia SW od NGC7331. Ukazały się jako 4 blisko siebie położone "mgiełki".

- NGC7332 i NGC7339 - piękna para galaktyk zwróconych do nas krawędzią. NGC7332 jaśniejsza od towarzyszki.

- NGC7814 - 2,5 stopnia N od gamma Peg.

- NGC7457 - 2 stopnie N od beta Peg.

- NGC7479 - 3 stopnie S od alfa Peg.

- NGC7448 - 1,5 stopnia NW od alfa Peg.

Herkules:

- Abell 2151 - widoczne 3 dość słabe galaktyki. Niestety brak dokładnych mapek tego rejonu pozbawił mnie możliwości ich zidentyfikowania.

- NGC6207 - bardzo ładna galaktyka spiralna położona zaledwie 0,5 stopnia od M13, nie udało mi się dostrzec IC4617.

Andromeda:

- NGC404 (Duch Mirach) - galaktyka położona tuż przy jasnej gwieździe Mirach (beta Andromedy). Pomimo że niektórzy uważają ją za trudny obiekt, była bardzo łatwo dostrzegalna.

- NGC891 (Igła) - jasna galaktyka spiralna, zwrócona do nas krawędzią. Ma niską jasność powierzchniową, dlatego łatwo ją przeoczyć. Dostrzegłem ciemne pasmo pyłowe, dzielące galaktykę na pół.

- NGC7640 - galaktyka spiralna z poprzeczką, położona 2 stopnie od mgławicy planetarnej NGC 7662 (Blue Snowball). Wyraźnie widoczny wydłużony kształt.

Kasjopeja:

- IC10 - galaktyka karłowata, widoczna bardzo słabo jako niewielkie pojaśnienie tła.

- NGC185 - galaktyka karłowata eliptyczna, satelita galaktyki M31. Aby ją odnaleźć, należy kierować się od M31 ku alfie Cas. W 1/3 drogi natrafiamy na 3 gwiazdy 4-5 wielkości ustawione w jednej linii, wskazującej na M31. NGC185 znajduje się niespełna 1 stopień na zachód od najjaśniejszej z tej trójki.

- NGC147 - Z kolei stopień na zachód od NGC185 odnajdziemy kolejną galaktykę satelicką M31 - NGC147. Ta karłowata galaktyka ma niską jasność powierzchniową, dlatego łatwo ją przeoczyć. W Naglerze 9mm nie była dostrzegalna. Pomogła zmiana okularu na SWANa 33mm - NGC147 stała się wyraźnie widoczna.

- NGC278 - 1 stopień w kierunku wschodnim od wspomnianej wcześniej trójki gwiazd znajduje się galaktyka spiralna NGC278. Jest znacznie mniejsza od koleżanek lecz jaśniejsza powierzchniowo.

Łabędź:

- NGC6946 - rozległa, słaba powierzchniowo galaktyka spiralna. Leży na granicy Cefeusza i Łabędzia. W SWANie 33mm pięknie prezentowała się w towarzystwie gromady otwartej NGC6939, leżącej 40' NW.

Strzelec:

- NGC6822 (Galaktyka Bernarda) - bardzo rozległa, słaba powierzchniowo galaktyka nieregularna. Położona blisko mgławicy planetarnej NGC6818 (Little Gem). W Naglerze 9mm niewidoczna, dopiero w SWANie 33mm dostrzegłem słabe pojaśnienie tła.

Trójkąt:

- NGC672 - galaktyka spiralna, wyraźnie wydłużony kształt. Nie dostrzegłem jej sąsiadki IC1727.

- NGC925 - kolejna galaktyka spiralna w Trójkącie.

Lutnia:

- IC1296 - podchodziłem do niej prawie każdej nocy, niestety bezskutecznie. Dopiero w Taurusie 40cm warpala, udało mi się ją dostrzec jako słabe pojaśnienie wokół jednej z gwiazd. Ostatniej nocy wydawało mi się, że widzę ją w moim Taurusie 27cm, ale nie mam 100% pewności.

Mgławice:

Strzelec:

- NGC6818 (Little Gem) - malutka, ale jasna mglawica planetarna, położona niespełna 1 stopień od Galaktyki Bernarda (NGC6822).

Orzeł:

- NGC6804 - mała, słaba mgławica planetarna.

Delfin:

- NGC6905 - podobna rozmiarami i jasnością do NGC6804.

Herkules:

- NGC6210 - bardzo mała, ale bardzo jasna. W małym powiększeniu łatwo pomylić ją z gwiazdą.

Wodnik:

- NGC7009 (Saturn) - jasna, wyraźnie widoczne "uszy".

- NGC7293 (Helix) - ogromna, ale słaba powierzchniowo. Obserwacje utrudniało jej niskie położenie - zaledwie kilkanaście stopni nad horyzontem. W SWANie 33mm z filtrem Orion UltraBlock dobrze widoczne pociemnienie w środku mgławicy.

Łabędź:

- NGC6826 (Blinking) - jedna z moich ulubionych mgławic planetarnych, w małym powiększeniu wyglądająca jak zwykła gwiazda. W Naglerze 9mm przy powiększeniu 144x widać, że jest to obiekt niegwiazdowy. Wyraźnie widoczne niebieskawy kolor mgławicy i gwiazda centralna. Skupiając na niej wzrok, otoczka zanika.

- NGC6960 (Palec Boży) - wspaniały widok w SWANie 33mm z filtrem UltraBlock. Mieści się z zapasem w polu widzenia. Łatwo ją odnaleźć, gdyż gwiazda 52 Cygni, dzieląca mgławicę na pół, jest widoczna gołym okiem.

- NGC6992, NGC6995 (Welon) - jaśniejsza, bardziej postrzępiona część Veila. Ledwo mieści się w polu widzenia SWANa 33mm.

- Trójkąt Pickeringa - położony blisko NGC6960, dobrze widoczny jedynie z filtrem UltraBlock.

- NGC7000 (Ameryka Północna) - ogromna, nie mieści się cała w polu widzenia SWANa 33mm. Bardzo jasny rejon Zatoki Meksykańskiej (z filtrem).

- IC5070 (Pelikan) - troszkę bliżej Deneba niż NGC7000 i wyraźnie od niej słabsza. Widoczny kształt pelikana. Tutaj także wykorzystałem okular SWAN 33mm z filtrem UltraBlock.

- M1-92 (Footprint) - bardzo mała, nieregularna plamka, położona na przeciwprostokątnej trójkąta, który tworzą gwiazdy o jasnościach 5,5-7,5 mag.

- Sh2-112 - mgławica położona po przeciwnej stronie Deneba w stosunku do NGC7000, w odległości około 1,5 stopnia od najjaśniejszej gwiazdy gwiazdozbioru Łabędzia. Ukazała się jako pojaśnienie tła, jedynie z filtrem UltraBlock.

Kasjopeja:

- NGC7635 (Bąbel) - 0,5 stopnia od gromady otwartej M52. Kształt bąbla niewidoczny. Pojaśnienie wokół kilku gwiazd, jedynie tylko z filtrem UltraBlock. Jeszcze lepiej było ono widoczne w Taurusie 40cm z filtrem UHC.

- Sh2-157 - znalazłem ją przy okazji obserwacji Bąbla.

- NGC7538 - mgławica jaśniejsza od Bąbla w odległości niespełna 1 stopnia od niego.

Perseusz:

- NGC1499 (Kalifornia) - słabe pojaśnienie tła widoczne tylko w SWAnie 33mm z filtrem UltraBlock. Nie mieściła się cała w polu widzenia.

Cefeusz:

-NGC7023 (Iris) - bardzo ładna nieregularna mgławica rozchodząca się wokół gwiazdy.

Andromeda:

- NGC7662 (Blue Snowball) - bardzo mała lecz jasna mgławica planetarna. Wyraźnie widoczny niebieskawy kolor.

Gromady:

Delfin:

- NGC7006 - dość słaba gromada kulista. Łatwo ją odnaleźć, obierając kierunek wyznaczony przez alfę i gammę Delfina i kierując się 3 stopnie na wschód.

- NGC6934 - jaśniejsza i odrobinę mniejsza od NGC7006.

Perseusz:

- NGC884 i NGC869 (Double Cluster) - to z pewnością najbardziej znane obiekty, które znalazły się na mojej liście. Bez problemu były widoczne gołym okiem. W Naglerze 9mm nie mieściły się w całości, za to w SWANie 33mm prezentowały się wyśmienicie.

Cefeusz:

- NGC 7510 - dość skromna gromada otwarta, leżąca niespełna 2 stopnie od M52.

- NGC 6939 - gromada otwarta leżąca tuż przy galaktyce NGC6946 i tworząca z nią piękną parę. W SWANie 33mm pięknie prezentowała się w towarzystwie galaktyki NGC6946, leżącej 40' SE.

Kasjopeja:

- NGC7790 - początkowo pomyliłem ją z M52. Jest to gromada bogata w gwiazdy, zdecydowanie bardziej przypadła mi do gustu niż M52.

Herkules:

- NGC6229 - ładna gromada kulista, tworząca trójkąt z dwiema gwiazdami ósmej wielkości.

Andromeda:

- G1 - najjaśniejsza gromada kulista w galaktyce M31. Do odszukania tego obiektu niezbędne są dokładne mapki, gdyż jej jasność wynosi zaledwie 13mag. Wygląda jak słaba, mała rozmazana plamka, towarzyszą jej dwie gwiazdki.

Orion:

- Gromada Trapez w Wielkiej Mgławicy w Orionie - rozdzieliłem trapez na 6 składników pomimo słabych warunków obserwacji - niskiego położenia gromady i jaśniejącego nieba.

Inne obiekty:

- Gwiazda Polarna - Warto na nią spojrzeć przez teleskop, gdyż jest ona piękną gwiazdą podwójną. Jej towarzysz jest oddalony o 18'' i ma jasność 9,1 mag.

- C/2006 W3 (Christensen) - obserwowałem ją codziennie. Przez cały czas była widoczna na tle gwiazdozbioru Strzały lecz każdego dnia w innym miejscu. Nie oceniałem jej jasności, ale była ona porównywalna z jasnością pobliskiej gromady kulistej M71.

Nieudane podejścia:

- Pal 11 Orzeł - Nie dysponowałem dokładnymi mapkami okolicy, w której znajduje się ta gromada. "Pocket Sky Atlas" okazał się niewystarczający, aby dokładnie określić jej położenie. Nie dostrzegłem w tamtym rejonie żadnej "rozmytej plamki".

- IC4617 Herkules - galaktyka położona jeszcze bliżej M13 niż NGC6207, pozostawała jednak niewidoczna. Czy komuś udało się ją zobaczyć?

Najciekawsze zjawiska:

- 17.08.2009 - zakrycie Europy przez Io i częściowe zaćmienie Europy przez Io - wyraźny spadek jasności Europy.

- 20.08.2009 godzina 1:48 - przelot bolidu z dwoma rozbłyskami. Nikt z nas nie zauważył samego przelotu, ale pozostawiony ślad był dostrzegalny przez kilkadziesiąt sekund. W chwili rozbłysku zrobiło się jasno.

- 20.08.2009 podwójny tranzyt Ganimedesa i Europy na tarczy Jowisza. Widoczne 3 plamki na tarczy - 2 cienie i jeden z księżyców.

- 21.08.2009 - Io i Europa wychodzą wspólnie zza tarczy Jowisza. Były tak blisko siebie, że początkowo nie udało się ich rozdzielić. Było to możliwe dopiero po kilku minutach, gdy separacja zwiększyła się.

- 26.08.2009 godzina 4:10 - bardzo jasny przelot ISS (-4,4mag w zenicie). Pod koniec przelotu jasność stacji wzrosła jeszcze kilkukrotnie do około -7mag, zapewne dzięki refleksowi na panelach słonecznych.

Pozdrawiam

MaPa · 31 Sierpnia 2009

Imponujące. Uczta dla oczu dna maxa.

To obserwacji masz dość na następne kilka miesięcy :Beer:

Jules · 31 Sierpnia 2009

Ech... urlop w górach, z dużym lustrem, pod ciemnym niebem... Czego chcieć więcej? Widzę wiele fajnych i znajomych obiektów Gratuluję udanych obserwacji.

Nieudane podejścia:

- Pal 11 Orzeł - Nie dysponowałem dokładnymi mapkami okolicy, w której znajduje się ta gromada. "Pocket Sky Atlas" okazał się niewystarczający, aby dokładnie określić jej położenie. Nie dostrzegłem w tamtym rejonie żadnej "rozmytej plamki".

- IC4617 Herkules - galaktyka położona jeszcze bliżej M13 niż NGC6207, pozostawała jednak niewidoczna. Czy komuś udało się ją zobaczyć?

Pozdrawiam

Jeśli chodzi o Palomary - sprawdzaliśmy kiedyś z polarisem widoczność tych zamieszczonych w atlasie Takiego (Pal 5, 8, 9 i 11). W 8" widać tylko Pal 9 - jest stosunkowo jasna i bardzo łatwa do namierzenia. Ale już pobliska Pal 8 lub właśnie Pal 11 - mimo że dokładnie znalazłem miejsca w którym miały być - nie było śladu choćby delikatnego pojaśnienia. Przynajmniej nie pod naszym niebem. W Twoim lustrze podejrzewam że raczej by padły.

Co do pozostałych obiektów w tym katalogu - bez lustra rzędu 18-20" raczej nie ma co się porywać.

:Salut: