Nie bójmy się jasnych lornetek. Opinie i obserwacje.

[Janko]

Ciągnie nas powiększenie. Niby teoretycznie 10x jest dobre, ale zaraz 12x lepsze, 15x w sam raz a 20x to ho, ho! To racja jeśli chodzi o Księżyc i gwiazdy wielokrotne, ale czy na pewno w innych przypadkach? Przypatrzmy się temu bliżej.

Najpierw pole widzenia. O ile w przypadku lornetki 10x50 (umiarkowanie jasnej – źrenica wyjściowa 5 mm) można mieć pole ponad 7 stopni, to 12x50 – 12x56 daje nam 5-5,5 stopnia, 15-16x to maksymalnie 4,4 stopnia, na ogół mniej. Przy 20x najczęściej schodzimy poniżej 3 stopni a to już bardzo cienko. Tymczasem każdy stopień mniej utrudnia poszukiwania. Jednak nie tylko. Przy małym polu widzimy jeden obiekt i praktycznie tylko ten obiekt. Tymczasem ta sama gromada czy mgławica widziana w kontekście – z rozpoznawalnym fragmentem gwiazdozbioru i sąsiednimi obiektami to najczęściej zupełnie co innego. M11 Dzika Kaczka to przecież nie tylko gromada, lecz także fragment asteryzmu – mini-wozu znajdującego się pod sierpem z jasnych gwiazd. W dodatku towarzyszą im wyraźne ciemne mgławice B111 i B133. Cztery stopnie na to nie wystarczą.

Następnie stabilność. Powiększenie 10 razy nie stwarza większych problemów, a co z 20 razami? Nie dość, że mała powierzchnia, nie dość, że ciemno, to jeszcze obraz trzęsie się i lata.

Wreszcie sprawa często niedoceniana – odstęp źrenicy (eye relief). Mniejsze powiększenie przy dużym obiektywie to także możliwość obserwacji z oczami bardziej oddalonymi od okularów. To nie tylko umożliwia obserwacje w okularach, lecz także poprawia komfort i zmniejsza możliwość roszenia okularów, chwytających wilgoć parującą z oczu. Maksymalny odstęp źrenicy dla lornetki jasnej zaczyna się tam, gdzie dla ciemnej, o dużym powiększeniu, już się skończył. Dla 15x mamy na ogół 14-15 mm, w najlepszym przypadku 17 mm. Lornetka 10x60 może mieć 19 mm a 7x50 nawet 23 mm.

Moja dość jasna lornetka 10x60 ma pole widzenia 6 stopni. To jeszcze nie rewelacja. Jednak pod wiejskim niebem (a takiego wymaga jasna lornetka), ponad Gromadą Podwójną (Hichoty) widziałem jednocześnie Stock 2 (Fat Man), obok gromadę Mel 15 z otaczającą mgławicą Serce (IC 1805) i gromadę z mgławicą IC 1848 (Dusza), zaś poniżej gromadę Trumpler 2. Powie ktoś, że Hichoty małe i słabo rozdzielone? A gdzież tam! W jaśniejszej lornetce wychodzą słabsze gwiazdy na obrzeżach, przez co obraz gromady rośnie a zerkaniem widzę skrzące się igiełki i w centrum i na skraju. Jeszcze lepiej wygląda to z galaktykami. Niby mniejsze ale przy zerkaniu rosną, migocze struktura M31 i M33, Galaktyki Bode’go (M81) i Cygara (M82), M101 i M51 z NGC 5195. Podobnie z gromadami kulistymi – M13 i M2 rosły i rosły, gdy się przykładałem do zerkania. Patrzyłem na to wszystko porównując obrazy z lornetki 15x56 (źrenica wyjściowa 3,73 mm) oraz 10x60 (źrenica wyjściowa 6 mm). Gdybym musiał wybierać, wybrałbym 10x60.

Przez 2 godziny miałem świetne, czyste niebo, jednak w środkowej Polsce, niecałe 100 km od Warszawy, której łuna przebija jeszcze nisko na zachodzie. Jestem człowiekiem dojrzałym (hm, hm), z umiarkowanym wzrokiem. Pomyśleć, co zobaczyłby kociooki młodziak w Bieszczadach przez lornetkę 8x58 (źrenica wyjściowa 7,25 mm).

[Hans]

Lejesz "mniut na mę duszę". Bo co sobie nie pprzypomnę o mojej fiksacji na 8x56 ED to mi ktoś przypominał o wszystkich "zmarnowanym" fotonach

[astrokarol]

Zaiste, dobrze waść prawisz !

Mogłem troche patrzeć 15x70 i hihoty super i wogóle ale ciasno ! Nikon to znów małe plamki więc połączenie dużego pola i dużego obiektywu to jest to !

[panasmaras]

Lornety z większą źrenicą wyjściową oferują przede wszystkim niesamowity kontrast.

Do dziś nie mogę się do końca otrząsnąć po tym, co widziałem w jankowym Fujinonie HB 10x60. Żadna lorneta nie pokazała wspanialszych widoków na granicy Łabędzia i Jaszczurki (a mieliśmy ich z 10 pod ręką, jedna lepsza od drugiej). B168 nie było ciemnym pasem a wręcz czarną krechą, gromady w Łabędziu i Jaszczurce skrzyły niemal niezwykłym blaskiem... Same znane obiekty, a jakbym widział ten rejon po raz pierwszy.

Co prawda dalej ubóstwiam swoją 15x70, ale jakoś o tym Fuji nie da się łatwo zapomnieć...

[Gość polaris]

Optymalny wybór lornetki zapewnia widoki zapierające dech w piersiach, i nawet niskie powiększenia pokażą zaskakująco wiele obiektów które często uważane są za stricte teleskopowe. Oczywiście o ile niebo i kontrastowa optyka lornetki pozwolą. Osobiście ominąłem zakres apertur 60-70mm i mając przyzwoitą przeglądówkę 10x50 poszedłem w 16x80. Obydwie dają źrenicę 5mm, eye-relief w okolicach 17mm z wykręcanymi muszlami ocznymi. Pole widzenia to odpowiednio ok. 6 i ok. 4 stopnie. A Synta się kurzy...

[panasmaras]

Obydwie dają źrenicę 5mm

Mimo wszystko polecam spróbować kiedyś szkiełka ze źrenicą 6-7mm.

Jedyny większy minus takich lornet ze źrenicą 7mm to małe pole widzenia - jasne lornety mają zazwyczaj okulary o polu własnym w okolicach 50°.

Dlatego tak bardzo przypadł mi do gustu ten Fujinon 10x60 - źrenica 6 daje zauważalną różnicę w jasności i kontraście, a pole okularów to 60° (wręcz optymalne dla lornetek).

Przyjdzie czas, kiedy zamienię swego Resoluxa 10x50 na to cacko

[Janko]

...Dlatego tak bardzo przypadł mi do gustu ten Fujinon 10x60 - źrenica 6 daje zauważalną różnicę w jasności i kontraście, a pole okularów to 60° (wręcz optymalne dla lornetek).

...

Ja go "obwąchiwałem" wręcz latami. Zero testów, zero opisów - kie licho? Zapytałem importera o jakość - potwierdził bardzo wysoką ale szczegółów nie podał (transmisja, aberracje). Cena była wtedy też dziwna - wyraźnie niższa niż lornetek z najwyższej półki. W końcu zapytałem sklep z najniższą (wg Ceneo) ceną. A ten odpowiedział, że nie ma i nie budiet, bo Fujinon znacznie zwiększył cenę. Euro też się wtedy umacniało a pln spadał. Zacząłem grzebać po internecie i wyobraźcie sobie, że był jeszcze jeden egzemplarz w polskiej firmie, po starej cenie i według starego kursu Euro. W tym momencie "pękłem" i kupiłem, prosząc tylko, by dokładnie sprawdzili, czy nie jest uszkodzona.

[Gość polaris]

No teraz ta lornetka kosztuje tyle co moje dwie + Synta. To trochę wariacka cena. Jeśli udało Ci się dostać ją w cenie o 50% niższej to wygrałeś

 

A jak faktycznie z transmisją? Dachówki nie należą do gigantów na tym polu.

[Janko]

...A jak faktycznie z transmisją? Dachówki nie należą do gigantów na tym polu.

Trudno powiedzieć bez pomiaru. Nie zauważyłem, by coś złego się działo w torze optycznym (winietowanie itp). Powłoki Fujinona należą do najlepszych ale jak to jest konkretnie z tą lornetką - nie wiem. Zasięgu też rzetelnie nie ocenię . Ogólnie opisałem ją tu. Może coś wykombinuję z pomocą ludzką, wtedy napiszę.

Aha, jeszcze pryzmaty są ponoć srebrzone, nie aluminizowane. To daje wyższą transmisję w "dachówkach", gdzie światło jest odbijane od jednej z powierzchni.