Ciemne niebo na Koskowej Górze - 24 III 2018

[Piotrek Guzik]

Ostatniej nocy (23/24 marca 2018) po północy wybrałem się z Jurkiem (Kraterem) na Koskową Górę. Przejrzystość nieba pozostawiała trochę do życzenia, jednak SQM-L po skierowaniu w stronę zenitu pokazał 21.5 mag/"² (!!!). Początkowo obawiałem się, że to problem z SQM-Lem, bo takie wskazania widziałem do tej pory tylko w Beskidzie Niskim i Bieszczadach, jednak SQM-L Jurka potrwierdził mój pomiar (dokładnie rzecz biorąc, tak jak zwykle pokazał o 0.05 więcej niż mój). Tak ciemne niebo w zenicie było prawdopodobnie spowodowane bardzo niskim poziomem naturalnej jasności nieba.

Tej nocy postanowiłem poświęcić trochę czasu galaktyce M 101 i jej towarzyszkom. Galaktyka była niemal w zenicie, a  że niebo było tam naprawdę ciemne, to wyglądała niesamowicie. Delikatne ramiona spiralne poprzedzielane ciemniejszymi obszarami były widoczne natychmiast i w powiększeniu 114x wypełniały dużą część pola widzenia. W ramionach spiralnych widać było wiele zgrubień, wśród których udało mi się zidentyfikować: NGC 5450/5447, NGC 5455, NGC 5458, NGC 5461 i NGC 5462. Najjaśniejsze z nich - NGC 5450/5447 było wyraźnie niejednorodne i miało kształt zbliżony do trójkąta. Także NGC 5461 i NGC 5462 wydawały się być niejednorodne. W powiększeniu 182x galaktykę musiałem oglądać "w częściach".

W bezpośrednim sąsiedztwie M 101 udało mi się też namierzyć kilka słabszych galaktyk:

NGC 5422 - wyraźna ale niezbyt jasna, nieduża, zwarta, spłaszczona

NGC 5443 - wyraźna, spłaszczona, miałem też wrażenie, że jest lekko "wygięta"

NGC 5471 - słaba, okrągła, blisko jednego z ramion M 101

NGC 5473 - jasna, zwarta, malutka, z jaśniejszym centrum

NGC 5474 - jasna, mocno asymetryczna - nieduże, okrągłe jądro znajdowało się na jej brzegu

NGC 5475 - mała, dość jasna, wrzecionowata z bardzo jasnym centrum

NGC 5485 - bardzo jasna, z jasnym centrum i dość duża

NGC 5486 - blisko NGC 5485, ale dużo słabsza, o małej jasności powierzchniowej i tylko nieznacznie mniejsza od NGC 5485

Później rzuciliśmy okiem na kilka jasnych, ładnych obiektów - M 13, M 51, M 82, NGC 4565.

 

Nie mogło też zabraknąć komet:

C/2016 N6 (PANSTARRS) - nieduża, zwarta, okrągła, widoczna natychmiast (jasność oceniłem na 11.9^mag, a średnicę głowy na 1.2')

C/2015 O1 (PANSTARRS) - słaba, ale umiarkowanie skondensowana (jasność oceniłem na 13.1^mag, a średnicę głowy na 1')

C/2016 M1 (PANSTARRS) - dość duża, umiarkowanie skondensowana (jasność oceniłem na 11.3^mag, a średnicę głowy na około 2')

 

Przez parę chwil towarzyszyło nam pohukiwanie sowy uszatej. Obserwacje skończylismy tuż przed świtem i w Krakowie byliśmy około 5:00.

 

 

[Grzędziel]

Ale wam chłopaki zazdroszczę tych wypadów za miasto. U mnie na Mazowszu trudno o takie miejsca jak Koskowa Góra.

[astrokarol]

Jak chodzi o wysokość to prawda Grzędziel.

[GKG]

Godzinę temu, Piotrek Guzik napisał:

Początkowo obawiałem się, że to problem z SQM-Lem, bo takie wskazania widziałem do tej pory tylko w Beskidzie Niskim i Bieszczadach, jednak SQM-L Jurka potrwierdził mój pomiar (dokładnie rzecz biorąc, tak jak zwykle pokazał o 0.05 więcej niż mój). Tak ciemne niebo w zenicie było prawdopodobnie spowodowane bardzo niskim poziomem naturalnej jasności nieba.

A jaki był zasięg mag gołym okiem?

Ja mieszkam na wzniesieniu około 100m w pionie powyżej doliny i sprzed domu do tej pory najlepsze warunki oceniłem gołym okien ma ok. 5,5^mag (lornetką 25x100 na ok.11,9^mag ). Jestem ciekawy bo chyba z domu w kierunku N widzę Koskową Górę - czy na tej górze jest polana z masztem?

Ps. prawdopodobnie mój pra-pradziadek pochodził z osiedla na tej właśnie górze, ale ja nigdy tam nie byłem.

[Grzędziel]

25 minut temu, astrokarol napisał:

Jak chodzi o wysokość to prawda Grzędziel.

Nie tylko wysokość, SQM w najlepszych miejscach to 21,3 mag, a jak się już takie znajdzie to pełno krzaków i drzew, duża wilgotność i mgły.

[astrokarol]

O wysokości pisze właśnie dlatego, że łatwiej dzięki niej "pozbyć" się mgieł, wilgotności i ogólnie syfu w powietrzu. A co do ciemności. Nie wiem jak dokładnie z nią jest ale wg. tej mapy: https://www.lightpollutionmap.info/#zoom=7&lat=6808167&lon=2327574&layers=B0FFFTFFFF są nawet lepsze miejsca na wschodzie województwa mazowieckiego. A trochę dalej jest już nawet ciemniej (21.6 mag/"2 - 21.7 mag/"2) bo o okolicach Włodawy nie wspomnę. 

[Piotrek Guzik]

10 godzin temu, GKG napisał:

A jaki był zasięg mag gołym okiem?

Ja mieszkam na wzniesieniu około 100m w pionie powyżej doliny i sprzed domu do tej pory najlepsze warunki oceniłem gołym okien ma ok. 5,5^mag (lornetką 25x100 na ok.11,9^mag ). Jestem ciekawy bo chyba z domu w kierunku N widzę Koskową Górę - czy na tej górze jest polana z masztem?

Zasięgu gołego oka dokładnie nie wyznaczałem. Na pewno był znacznie lepszy od 6.6^mag, bo świecącą w głowie Smoka gwiazdę o tej jasności widziałem bez problemu.

Zasięg gołego oka nie jest jednak dobrym wyznacznikiem tego, jak dobre jest niebo, bo mocno zależy on od obserwatora (od jego doświadczenia, jakości wzroku, poziomy wypoczęcia itp.). Dwie osoby stojące obok siebie często mają zasięg gołego oka różniący się 1^mag, a czasem nawet więcej.

Co do Koskowej Góry, to rzeczywiście jest tam w blisko szczytu Polana z masztem. My jednak obserwowaliśmy z miejsca położonego kilkadziesiąt metrów niżej, na północ od tego masztu.

 

10 godzin temu, Grzędziel napisał:

Nie tylko wysokość, SQM w najlepszych miejscach to 21,3 mag, a jak się już takie znajdzie to pełno krzaków i drzew, duża wilgotność i mgły.

Na Koskowej Górze SQM-L zwykle pokazuje 21.0 mag/"² - 21.2 mag/"². Na mapie LP, którą linkował astrokarol miejsce z którego obserwujemy ma wyliczoną jasność nieba równą 21.32 mag/"².

 

 

10 godzin temu, astrokarol napisał:

O wysokości pisze właśnie dlatego, że łatwiej dzięki niej "pozbyć" się mgieł, wilgotności i ogólnie syfu w powietrzu. A co do ciemności. Nie wiem jak dokładnie z nią jest ale wg. tej mapy: https://www.lightpollutionmap.info/#zoom=7&lat=6808167&lon=2327574&layers=B0FFFTFFFF są nawet lepsze miejsca na wschodzie województwa mazowieckiego. A trochę dalej jest już nawet ciemniej (21.6 mag/"2 - 21.7 mag/"2) bo o okolicach Włodawy nie wspomnę. 

Ta mapa pokazuje modelową (teoretyczną) jasność nieba. W praktyce niebo jest zwykle trochę jaśniejsze (co wynika głównie z tego, że naturalna jasność nieba jest często wyższa od założonej w tym modelu 22 mag/"²).