HD 6121 - moja druga gwiazda zmienna

[LibMar]

Po udanej próbie z HD 5843 nabrałem smaku i postanowiłem skupić się na kolejnej możliwej gwieździe zmiennej. Korzystając z danych K2 szukam nieznane na VSX zmienne, których zmiany blasku trzeba potwierdzić na podstawie własnych obserwacji. Znalazłem kilka kandydatek, a jedną z nich jest HD 6121. Ma 8.54 magnitudo i leży w gwiazdozbiorze Ryb.

 

Ta gwiazda to prawdziwa zagadka. Według krzywej jasności z K2 spodziewam się tutaj gwiazdy zmiennej o tak krótkim okresie, że przy 30-minutowej kadencji Keplera dane kompletnie się zlały i niewiele można odczytać. A więc trzeba ją sprawdzić!

 

 

Tej nocy miałem dość kiepskie warunki do obserwacji. O ile poprzednia gwiazdka (HD 5843) była jaśniejsza o 0.5 mag i amplituda kilka razy większa, tym razem mam prawdziwe wyzwanie. Amplituda jest tak mała (<0.01 mag?), że do tej pory nie zaobserwowałem żadnego pozytywnego tranzytu o tak małej głębokości (są jedynie prawdopodobne)! Czyli to nie jest prawda, że można sobie wyciągnąć gwiazdkę z archiwalnych danych i szybko ją sobie złapać. Ludzkie oko potrafi ocenić jasność gwiazdy do 0.1 mag (niektórzy bardziej doświadczeni nawet do 0.05 mag), tutaj spodziewamy się 10x mniejszej zmiany.

 

Ale w tych "śmieciach" może kryć się coś naprawdę interesującego. Wrzuciłem dane do periodogramu i faktycznie wygląda, że mamy do czynienia z jakąś zmienną. Na oko oceniłem (ręcznie rozrysowując sinusoidę), że okres może wynosić około 0.032 doby. Periodogram pokazuje kilkanaście możliwych okresów, jednak najbliżej 0.032d znajduje się ten poniżej:

 

 

Wygląda na to, że okres zmienności wynosi zaledwie 43.7 minuty! Simbad pokazuje, że typ widmowy to A5 (podobnie jak HD 5843). Czy to kolejna druga Delta Scuti? Najwyżej otrzymam poprawkę od moderatora VSX. Problemem jest nieco za krótki okres zmian blasku. Tylko jedna spośród kilkuset zmiennych typu DSCT ma krótszy okres! Jest nią tylko VSX J200055.5+361054 z okresem około 39 minut. Będę musiał doczytać, aby ewentualnie ocenić czy może to być inny typ.

 

Zanim dokonałem powyższą analizę, postanowiłem na ślepo wycelować w HD 6121. Warunki były dość słabe ze względu na przelatujące chmury. Wybrałem tylko dwa fragmenty krzywej blasku, kiedy obserwowałem w dziurze. Czas ekspozycji wynosił dwie sekundy. Niebieski pomiar to zsumowane 50 pomiarów, a czerwone - 100 pomiarów.

 

 

Czerwona linia została narysowana na oko, kiedy spodziewałem się okresu około 0.032 doby (według periodogramu ciut mniej). Tak wstępnie wyglądałoby po dopasowaniu długości trwania zjawiska i amplitudy według danych K2. Jakoś pasuje. Do ASAS i HIPPARCOS nie dorwiemy - tam nie będzie widać tak małych zmian blasku, więc raczej nie ma sensu analizować. Danych jest bardzo mało i wymagają kolejnych obserwacji. Okres jest tak krótki, że w ciągu jednej nocy można złapać kilka pełnych sinusoid. Powyższa krzywa blasku od lewego do prawego brzegu obejmuje zaledwie godzinę, a gwiazda jest dostępna do rejestracji od 23:00 do 03:00 (to 4x więcej). Dopiero tak długa obserwacja pozwoli wykazać z czym mamy do czynienia. Dokładność pomiarowa jest wystarczająca, aby móc potwierdzić lub wykluczyć zmienność HD 6121. 

 

Jedynie co się obawiam, to dość kiepskie ustawienie czerwonej krzywej. Według wyznaczonej przeze mnie epoki, maksimum ma wypaść w pobliżu 2457987.504. Tutaj jesteśmy tuż przy minimum. Mam nadzieję, że gdzieś zapomniałem o obróceniu wykresu, gdyż na daną chwilę wygląda to trochę gorzej. Dopiero przyszłe obserwacje będą mogły potwierdzić czy tak ma być. Albo to cienkie chmury, które skutecznie przesłoniły widoczność zmienności gwiazdy.

 

Jeśli próba zakończy się powodzeniem, wysyłam raport do VSX, a następnym obiektem będzie coś jeszcze trudniejszego

Więcej informacji już wkrótce!

[Hans]

Wygląda na to, że łapiesz za ogon zaćmieniówke typu EW. Moje najszybsze obiekty tego typu zgłoszone do VSX miały okres w okolicach 7h. 

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Contact_binary

 

 

Tu jest parę moich  krzywych:

 

https://sites.google.com/site/astroamator/astrofotografia/fotometria-i-spektrometria

 

Pozdrawiam.

 

 

[LibMar]

Ale jak przy typie widmowym A może wyjść tak krótki okres zmienności? ExoFOP sugeruje promień na 1.8 Rs, to jest trochę za szybko. Jeszcze krócej (2.5x) niż w przypadku HD 5843. Zastawiałem się jeszcze na BCEPS, ale chyba tam musiałby być typ widmowy B.

[Hans]

Zaćmiewać się mogą gwiazdy dowolnych typów. Za słaby mam jednak mój własny warsztat matematyczny, aby wyliczyć czy przy takim typie widmowym jaki podają (o ile to prawda) dwie gwiazdy da się tak do siebie przytulić, by nie przekroczyły granicy Rochea, a jednocześnie osiągnęły symulowany przez Ciebie okres (o ile jest prawidłowy  ). Równie dobrze może się okazać, że co drugie minimum jest płytsze i całość dostaniesz x2, co potwierdzi spekulację na EW ). Jest też opcja że to zmienna rotacyjna  taka typu ACV zmieściła by się w w typie widmowym Simbada. Tu trzeba dozbierać własnego materiału.

 

Tu masz trochę o podstawach rotacyjnych: https://www.aavso.org/vsx/help/VariableStarTypeDesignationsInVSX.pdf

A tu kilka krzywych: http://www.astro.keele.ac.uk/workx/superwasp-variable-stars/Rotating.html

 

Pozdrawiam. 

[LibMar]

Właśnie teraz, od godziny 23:33 monitoruję HD 6121. W tej chwili jest 00:13, a więc mam za sobą 40 minut rejestracji - to już prawie pełny okres. Wcześniej miałem problemy z ustawianiem odpowiednich parametrów, teraz chyba powinno być najlepiej jak tylko mogę. Ciągle szukałem te najlepsze, stąd między 23:00 a 23:30 być może uda się zdobyć 1-2 dodatkowe punkciki na krzywej blasku. Miejmy nadzieję, że nie będzie niespodzianki w postaci chmur lub błędu w zbieraniu danych. Dzięki małej rozdzielczości (tylko jedna referencyjna dostępna obok), mogę na żywo śledzić w Muniwinie aktualny stan. Pierwsze 600 klatek (obejmujących 0.4 okresu) wskazują jakieś różnice, ale prawdopodobnie to jeszcze niedokładność pomiarowa. Jeśli uda się nagrywać przez minimum 2 godziny (po 1:30), to przy obecnym rozrzucie być może coś uda się zobaczyć. W ciągu jednego okresu zbieram 1250-1300 klatek, a więc będzie można robić średnią po 50-150 ocen.

[LibMar]

Raport do VSX poszedł  Okazało się, że gwiazda ma inny okres - 0.06541216 dnia, czyli około 94.2 minuty. Na początku trochę się zawiodłem, że przy 0.03d nic nie wyszło. Ale przejrzałem inne możliwe okresy, a tu nagle... eureka

 

Gwiazdka ma 8.550 mag (dane Simbad), a amplituda zaledwie 0.006 mag. Wow!

I oczywiście sprawdziłem, że momenty minimum i maksimum zgadzają się z przewidywaniami według K2

 

[LibMar]

Mamy potwierdzenie od VSX  Na dwóch gwiazdach zmiennych się nie skończy

 

https://www.aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=512970

 

[Grzędziel]

Gratulacje, nie pierwsze i nie ostatnie z pewnością.

Tak trzymaj Gabriel!

[Hans]

Gratulacje.Ty określiłeś typ na Delta Scuti czy chłopaki z VSX? 

 

Pozdrawiam.

[LibMar]

Tutaj DSCT ode mnie. Przy pierwszej wspominałem o DSCT lub EW, jednak od razu sprostowali ze względu na typ widmowy A5. Tutaj mamy akurat taki sam  Co będzie dalej, jeszcze zobaczymy - jest do wyboru DSCT, ROT oraz GDOR

[Hans]

Wypadało by jej dziabnąć przyzwoitą spektrometrię w minimum i maximum... tylko kto odda czas swojej maszynerii na jakąś zmienną bez szans na coś co dało by możliwość powalczyć o ciekawy projekt lub grant.  Planujesz im jeszcze dozbierać materiału?

 

Pozdrawiam.

[LibMar]

Myślę, że będzie warto wrócić, ale dopiero za jakiś czas. Został mi miesiąc wolnego czasu (studia), a miałem w planach detekcję 10 różnych egzoplanet w 2017 roku. Na razie mam zaledwie 4

[bajastro]

Czegoś nie rozumiem, skoro z K2 są takie gęste ładne sinusoidalne krzywe, to czemu tego nie wykryły automatyczne programy do analizy krzywych, bo chyba takie są? Twoje dane są sporo rzadsze, więc jak to jest. Nikt na te wykresy nie zwrócił wcześniej uwagi? Za mało obserwacji było?

 

Temat swoją drogą ciekawy, niestety mój sprzęt nie pozwala się tym bawić, w zasadzie brakuje mi konkretnej kamery zarówno do konkretniejszej analizy spektralnej jak i ew fotometrii. Porządny spektrometr to przynajmniej kilkanaście tys zł.

Edytowane 23 Sierpnia 2017 przez bajastro

[LibMar]

Bo ludzie są w trakcie pracy nad ich klasyfikowaniem i potwierdzaniem własnymi obserwacjami. Kepler służył do obserwacji tranzytów egzoplanet i zaćmień w układach binarnych, stąd wszystko zostało wyczyszczone. Zapewne pojawił się też projekt z gwiazdami RR Lyrae, gdyż wszystkie (nawet do 19 mag) zostały skatalogowane w VSX. Poza tym obszarem (np. w Perseuszu) spokojnie znajdzie się przynajmniej kilka nieznanych tego typu, które mają jeszcze 15-16 mag. Inne egzotyki (np. DSCT) są w trakcie opracowywania.

 

Potwierdzanie DSCT z K2 to bardzo przydatny projekt. Wrzucając do periodogramu okaże się, że może wyjść kilka okresów zmienności. Na przykład wyżej, można było spodziewać się nawet 0.0303 dnia. Wyszedł do tego nawet fajny wykresik. A jednak nie! Swoją obserwacją wykluczyłem wszystkie możliwe okresy poza jednym.

 

Schemat tutaj wygląda tak, że sam obserwuję gwiazdę. A żeby ją wspomóc, korzystam z archiwalnych danych - są m.in. K2, ASAS i HIPPARCOS. One dopełniają moje dane. Idąc tym samym tropem, możesz skorzystać ze starszych obserwacji ASAS (choć z mniejszą dokładnością), które obejmują całe niebo (albo półkulę?).

 

Mówisz o gęstych ładnych sinusoidalnych krzywych - to akurat moje dzieło, normalnie z K2 masz do dyspozycji tylko dane RAW. Trzeba samemu dojść do odpowiednich danych  Czyli tak w skrócie do pytania:

 

Cytuj

Za mało obserwacji było

A szczególnie, kiedy sonda Kepler jest uszkodzona (dwa koła kalibrujące pozycję) i dane wymagają detrendowania. Stąd naukowcy niechętnie działają wśród egzoplanet w K2 i do tej pory potwierdzono zaledwie ~150 z ponad 2500 kandydatek. A do tego przecież on miał służyć.