Tarcza Ganimedesa wizualnie podczas częściowego zakrycia 11/09/23

Mareg · 12 Września 2023

W poniedziałek nad ranem przypadkowo trafiłem na częściowe zakrycie Ganimedesa przez tarczę Jowisza. A że trafiły się wyjątkowe warunki, mogłem obserwować Taurusem 300/1500 z powiększeniami dochodzącymi do 625 (Vixen HR 2.4) i po raz pierwszy spróbowałem skupić się na samym Ganimedesie. No i ku mojemu zaskoczeniu było pięknie widać jego tarczę, nawet jak była sporo zasłonięta przez Jowisza, pewnie w dużej mierze dzięki pociemnieniu brzegowemu dającemu ciemniejsze tło.
Podczas obserwacji zrobiłem zrzutkę ekranu ze SkySafari wtedy, kiedy jeszcze wyraźnie widziałem kawałeczek tarczy Ganimedesa. Po ustawieniu takiego samego czasu, wykadrowaniu i bez czerwonych filtrów (podczas obserwacji na telefonie mam włączony Twilight), Ganimedes wystawał mniej więcej tyle:

Także przyglądnąłem się, jaką przerwę pomiędzy tarczami Ganimedesa i Jowisza jestem w stanie wyraźnie zobaczyć i wtedy też zrobiłem zrzut ekranu. Wyglądało to wtedy mniej więcej tak:

Tarcza Ganimedesa była okrąglutka, tylko nieznacznie falowała. Nie mogę jednak powiedzieć, że widziałem na niej jakieś szczegóły.

Co ciekawe, w źrenicy 0.5 mm Ganimedes wydawał mi się wciąż bardzo jasny, może nawet za jasny na wypatrywanie na nim jakichś szczegółów.

Podczas tych obserwacji pole widzenia było 4’, tak że Jowisz (≈ 45”) zajmował prawie 1/5 pola w okularze. Do takich obserwacji musiałem wyregulować napęd platformy dokładniej niż zwykle.
Ale największa jazda była z ustawieniem ostrości: wystarczyło jakieś 1/8 obrotu gałki na przekładni 1/10 wyciągu żeby przejechać od - do całkowitego rozogniskowania.

Seeing testowałem rozdzielając składniki 36 Andromedae o separacji 1.2”, często ze sporym zapasem.
Ganimedes ma średnicę kątową 1.7”. Bardzo ciekawe jest to, że kawałek Ganimedesa wystający z za tarczy Jowisza i przerwa pomiędzy obiema tarczami na powyższych zrzutkach ekranu stanowią pewnie jakieś 1/5 - 1/4 średnicy Ganimedesa, czyli nie więcej niż 0.4”.

Dwie noce wcześniej też obserwowałem Tuarusem i seeing przy domu był nawet lepszy. W podobnych powiększeniach mogłem cieszyć się wyjątkowymi obrazami Księżyca, planet i jasnych planetarek.

Edytowane 12 Września 2023 przez Mareg

stratoglider · 13 Września 2023

10 godzin temu, Mareg napisał(a):

(...) mogłem obserwować Taurusem 300/1500 z powiększeniami dochodzącymi do 625

Jak oceniasz przyrost ilości zaobserwowanych szczegółów w powiększeniu aż 600 razy, w stosunku do obserwacji w powiększeniu 300 razy ?

Szymon Szozda · 13 Września 2023

Tarcza Ganimedesa jest chyba zawsze widoczna - widać to porównując rozmiary księżyców między sobą i nie trzeba niewiadomo jakiego powiększenia... w 100-150x jak mnie pamięć nie myli.
Co do renderu ze SkySafari byłbym sceptyczny, zapewne w Twoim wypadku jest on poparawny, ale jeśli chcesz dostać bardziej realny obraz to WinJupos jest odpowiednim narzędziem.
Widzę że Ganimedes ma bardzo fajne ułożenie teraz - tranzyty/przesłonięcia są takie że wystaje kawałeczek tarczy - jak na twoim zrzucie ekranu. Trzeba się będzie zasadzić.

Na marginesie tutaj mała relacja z naszych obserwacji Ganimedesa i detalu na nim.

Edytowane 13 Września 2023 przez Szymon Szozda

Mareg · 13 Września 2023

48 minut temu, stratoglider napisał(a):

Jak oceniasz przyrost ilości zaobserwowanych szczegółów w powiększeniu aż 600 razy, w stosunku do obserwacji w powiększeniu 300 razy ?

Do 300 razy nie schodziłem, tylko do 375 (Tak Abbe 4).
Przyrost szczegółów nie wiem czy był w ogóle, tyle, że te szczegóły było dużo łatwiej wypatrzeć w porywach najlepszego seeingu.
Duże znaczenie miało też przyciemnienie obrazu po zwiększeniu powiększenia, które pomagało.
Tak jak pisałem, nawet w 625 razy Ganimedes wydawał mi się bardzo jasny.

Mam regulowany filtr polaryzacyjny (ES 2"), ale praktycznie nigdy go nie używam, bo bardzo pogarsza kontrast, pewnie przez odblaski.

Poza tym ten Vixen HR jest moim najlepszym okularem jeśli chodzi o kontrast.

Obserwacje Ganimedesa trwały pewnie z dwie godziny, ale nie patrzyłem na niego cały czas.

W międzyczasie patrzyłem na:

malusieńkie planetarki, typu NGC 7027, NGC 7026, i tu w dużym powiększeniu na pewno było więcej szczegółów
księżyce Urana, a tu powiększenie jest bardzo ważne, bo zwiększa zasięg
ciasne podwójne, i tu większe powiększenie daje smaczku w postaci prążków dyfrakcyjnych nawet na słabszych gwiazdach;
625 razy w 300 mm to jest mniej więcej książkowe "2 D" do podwójnych...

Dlatego też do Ganimedesa specjalnie nie zmieniałem okularu, zwłaszcza, że to duże powiększenie raczej pomagało (łatwiej dostrzegalne szczegóły), niż przeszkadzało (trudne ogniskowanie).