Jak sfotografować całkowite zaćmienie Słońca?

[slvmtz]

Dzień dobry,
wiele wskazuje na to, że 8 kwietnia 2024 roku będę w Indianapolis, aby zaobserwować całkowite zaćmienie Słońca. Planuję również zabrać ze sobą aparat fotograficzny Canon EOS 600D oraz obiektyw Tamron 70-300 mm. Chciałbym się dowiedzieć, czy macie może jakieś protipy, które pozwolą mi możliwie najlepiej ująć to widowisko? Nie ukrywam, że nie dysponuję prawie żadnym doświadczeniem w tym temacie poza fotografowaniem częściowego zaćmienia z użyciem folii ND5.

[tomekL]

Zaćmienie przez większą część czasu fotografujesz tak jak częściowe bo jest częściowe czyli z folią. Co jakiś czas trzeba weryfikować ostrość bo może pojechać i czas bo faza zaćmienia się zwiększa. W momencie kiedy zaczyna się faza całkowita zdejmujesz folię i fotografujesz bez niczego. Trzeba poszperać w necie i poczytać na jakich ustawieniach robić zdjecia. Generalnie jest to tak mało czasu, że najlepie sobie zaprojektować to w jakimś sofcie w komputerze i niech robi się z automatu zgodnie z podanymi wartościami. Ja robiłem zdjęcia ręcznie z takimi ustawieniami jakie znalazłem w necie, wyszło ok. Niestety ma to taką wadę, że człowiek skupia się na zdjeciach zamiast na zaćmieniu. Teraz podpiął bym lapka i puścił sesję a sam siedział i podziwiał to cudowne zjawisko.

[Darek_B]

Ze swej strony dodam że lepszy byłby zakres między 500 a 1000 mm. Kiedyś jeździłem z Rubinarem 500/5.6, od mojego ostatniego zaćmienia w Australii mam już MTO 1000. Na pełnej klatce jak i na APS-C spokojnie mieści się tarcza.

Jak nie masz wyboru to skombinuj telekonwerter do tego Tamrona i spróbuj poćwiczyć z folią baadera.

[slvmtz]

25 minut temu, Darek_B napisał(a):

Ze swej strony dodam że lepszy byłby zakres między 500 a 1000 mm. Kiedyś jeździłem z Rubinarem 500/5.6, od mojego ostatniego zaćmienia w Australii mam już MTO 1000. Na pełnej klatce jak i na APS-C spokojnie mieści się tarcza.

Jak nie masz wyboru to skombinuj telekonwerter do tego Tamrona i spróbuj poćwiczyć z folią baadera.

Wiesz, pierwotne założenie było takie, że polecę tylko doświadczyć tego, co z zaćmieniem związane. Chciałbym też to zorganizować możliwie najbardziej budżetowo. Z tego powodu nie bawię się w jakieś zaawansowane konfiguracje, nie mam też za bardzo już możliwości finansowych, aby coś drogiego dokupywać. Mam ustalony pewien plan i budżet i wolałbym się go trzymać, ale dziękuję za Twoją sugestię. Przyda się do Hiszpanii w 2026

 

47 minut temu, tomekL napisał(a):

Zaćmienie przez większą część czasu fotografujesz tak jak częściowe bo jest częściowe czyli z folią. Co jakiś czas trzeba weryfikować ostrość bo może pojechać i czas bo faza zaćmienia się zwiększa. W momencie kiedy zaczyna się faza całkowita zdejmujesz folię i fotografujesz bez niczego. Trzeba poszperać w necie i poczytać na jakich ustawieniach robić zdjecia. Generalnie jest to tak mało czasu, że najlepie sobie zaprojektować to w jakimś sofcie w komputerze i niech robi się z automatu zgodnie z podanymi wartościami. Ja robiłem zdjęcia ręcznie z takimi ustawieniami jakie znalazłem w necie, wyszło ok. Niestety ma to taką wadę, że człowiek skupia się na zdjeciach zamiast na zaćmieniu. Teraz podpiął bym lapka i puścił sesję a sam siedział i podziwiał to cudowne zjawisko.

Z komputerem byłoby naprawdę prosto, ale tak jak wyżej napisałem - mały budżet, a poza tym lecimy na kilka tygodni tylko z bagażami podręcznymi... więc jest ograniczona ilość miejsca.

[Darek_B]

24 minuty temu, slvmtz napisał(a):

Chciałbym też to zorganizować możliwie najbardziej budżetowo

Dlatego pisałem o Rubinarze i MTO. To jednak sporo tańsze szkła od Tamrona. Naprawdę przy kosztach całej wyprawy taka optyka to znikoma ale najważniejsza pozycja.

[MateuszW]

Co do zmiany parametrów, to masz dwie możliwości - albo skupiasz się na jednym elemencie, czyli krótszy czas na chromosferę lub dłuższy na koronę i trzymasz te ustawienia przez cały czas (z korektą na początku i końcu, gdy nie całe słońce jest zakryte) i wtedy możesz złożyć z tego poza zdjęciami, również animację, albo robisz cały przekrój czasów, żeby złapać od chromosfery do korony i móc z tego złożyć hdr, albo po prostu mieć osobne zdjęcia jednego i drugiego. Ja zwykle nie mogę się zdecydować i robię oba warianty, jeden aparat stała exp dobrana na początku i drugi, w którym zmieniam parametry w kółko od krótkiego do długiego. Co do czasów, to mówiąc ogólnie, dla chromosfery potrzebujesz 1/kilkaset, dla korony 1/kilka. Dokładne czasy i tak dobierzesz na żywo, ale może znajdę coś co Ci pomoże w swoich zdjęciach.

Filtr możesz śmiało zdjąć kilkadziesiąt sekund przed początkiem fazy całkowitej i zasłonić tyle samo po, aparatowi nic nie będzie. A nawet mając jasny błysk odkrytego Słońca, nadal widać jest chromosferę z drugiej strony (no i na granicy zakrycia mogą być Perły Baily'ego, czyli przebłyski na górach księżycowych).

 

15 godzin temu, tomekL napisał(a):

Co jakiś czas trzeba weryfikować ostrość bo może pojechać i czas bo faza zaćmienia się zwiększa.

Tak, podczas częściowego trzeba weryfikować ostrość, bo zmienia się z rozszerzalnością cieplną. Ale czasu na fazie całkowitej nie trzeba zmieniać, odkryta część ma stałą jasność powierzchniową.

[MarekJ71]

Ja swego czasu robiłem całkowite zaćmienie z MTO, uważam że ten obiektyw nadaje się idealnie, jeśli obracamy się w kręgach niskobudżetowych. Zrobiłem filtr nakładany na obiektyw tak, żeby można go było szybko zdjąć bez mocowania się z urządzeniem w momencie rozpoczęcia zaćmienia całkowitego. Jeśli chodzi o fazę częściową, to wcześniej sobie porobiłem zdjęcia Słońca i dobrałem czas metodą prób. W końcu w trakcie zaćmienia częściowego jasność powierzchni jest taka sama jak jasność kiedy nie ma zaćmienia.

Co do zaćmienia całkowitego to z wiadomych względów nie mogłem wcześniej przećwiczyć. Robiłem zdjęcia kolejno zwiększając czas i licząc na to, że któreś wyjdzie idealnie. Tak też się stało. Całkowite zaćmienie trwa krótko, ale jednak jest czas na zrobienie wielu zdjęć przy różnych ustawieniach.

[Jarek]

slvmtz,

Dobry poradnik masz tutaj:

http://www.mreclipse.com/SEphoto/SEphoto.html

W sumie to musisz się skupić na kilku sprawach:

1) Ogniskowa/pole widzenia od tego zależy czy bedziesz łapał głownie koronę słoneczną czy detale typu protuberancje

2) Czasy naświetlania - tu dobrze (tj. ze spora tolerancją) sprawdzają się czasy podawane jako wzorcowe w tabelkach jak na linkowanej stronie; rejestrujesz oczywiście w trybie manualnym, automatyka ekspozycji się nie sprawdza; znó szystko zalezy, czy rejestrujesz wenętrzną zewnętrzną koronę, protuberancje itp. te detale wymagają różnych czasów; pamiętaj, że lustrzane obiektywy, szczególnie te jaśniejsze jak np. Rubinar 500/5.6, są tak naprawdę trochę ciemniejsze ze względu na obstrukcję centralną

3) Czy chcesz zrobić sekwencję zdięć, czy kompozycję różnych czasów naświetlania; czy czasy migawki będziesz korygował ręcznie czy  możesz użyć jakiegoś automatu (bracketing aparatu, zewnętrzny pilot, laptop) który da radę wysterować te zmiany

4) Filtr słoneczny mający możliwość szybkiego zdejmowania/zakładania

5) Statyw - to musi być absolutny pewniak, sztywny, głowica bez luzów itp. To nie jest łatwe w statywie turystycznym, pytanie, jaki bagaż możesz zabrać; jeśli Twój aparat ma uchylny ekran LCD i Live view, to koniecznie wykorzystaj to - statyw może być wtedy rozwinięty niziutko (a więc b. sztywny), a Ty nie musisz pod nim nurkować celem kontroli ustawień, ustawiania ostrości itp.

UWAGA: sztywność statywu ma krytyczne znaczenie przy ustawianiu ostrości, jakkolwiek będziesz to robił

5) Obserwacje wizualne w trakcie fazy całkowitej: koniecznie weź ze sobą sprzęt optyczny, by zobaczyć jak najwięcej. Oczywiście gołym okiem tez warto się porozglądać, także dookoła. W wersji minimum lornetka do 10-12x z ręki, w wersji maks luneta-spotter z powiększeniem ok. 20x na oddzielnym statywie niż optyka do foto. Ja osobiście byłem w stanie dostrzec protuberancje jako różowe punkciki w bazarowej jakości lornetce 10x25, ale miałem już wcześniejsze doświadczenia z refraktorem w tym względzie, więc wiedziałem na co patrzę. Obraz z jakiejś lunetki przy pow. 20x jest w zasadzie optymalny, bo pole widzenia takie, że łatwo wycelować i utrzymać obiekt. A przy tym świetny widok na protuberancje i włóknistą strukturę korony słonecznej. Jeżeli sprzętu optycznego do wizuala chcesz użyć tylko na fazę całkowitą (a tylko ona jest ciekawa), to możesz (tylko wtedy!!!!) zrezygnować z zaopatrzenia go w filtr słoneczny i strzec siebie oraz innych (!) od pokusy spojrzenia przez nią na Słońce poza fazą całkowitą. Ostrość regulujesz wtedy wcześniej gdzieś na horyzoncie, a w trakcie obserwacji fazy całkowitej tylko drobna korekta. Aha, nie potrzebujesz dużej apertury; lornetka może mieć szkła średnicy 30-40 mm, spotter kalibru 50 mm. Nie ma sensu brać nic większego na samo zaćmienie. Ja dawniej jeździłem z refraktorem 80/400, ale w 2017 do USA zabrałem tanią lunetkę Yukona 20x50. Tu jedynym błędem było to, że to luneta prosta, nie kątowa i wisiała na tym samym statywie, co aparat z teleobiektywem. Lornetkę użyjesz z ręki bez statywu, możesz też sobie zrobić sztycę z paskiem na szyję jak kiedyś proponowałem dla lornet typu 10x50 jako zamiennik statywu albo użyć monopodu

 Zaplanuj wszystko w maksymalnie prostej wersji, co się da przećwicz/przetestuj na sucho. Postaraj się skrócić/ułatwić/ograniczyć wszelkie operacje ze sprzętem do minimum. W trakcie całej imprezy (zwłaszcza faza całkowita) na wszystko brakuje czasu, a to plus emocje (!) może powodować błędy lub nie wyrobienie się ze zbyt ambitnym planem. Aha, w małej skali (umiarkowane ogniskowe gdzieś tak <200mm) wewnętrzną koronę możesz złapać  też focąc aparatem z ręki, bez statywu.  Sprawdź sobie czasy naświetlania pod kątem ogniskowej, stabilizacja obrazu w kamerze/obiektywie też jest tu Twoim przyjacielem. W 2017 roku mój kolega focił tak swoim Nikonem (chyba APS-C) z ogniskową rzędu bodaj 105-135 mm, z niezłym sukcesem. W tym czasie ja się mordowałem na m4/3 z 300mm manualnym teleobiektywem na statywie i zaliczyłem wpadkę z ustawieniem ostrości.

Pozdrawiam

-J.