Obiekt Tygodnia 16.10.2013 NGC 7331 (Caldwell 30)

[Piotrek Guzik]

Po dwóch tygodniach przerwy, przejmuję od Pawła Trybusa (tymczasowo?) cykl Obiekt Tygodnia.

W tym tygodniu proponuję Wam zapolować na jeszcze jedną jesienną, dość jasną galaktykę. Świeci ona obecnie wieczorami bardzo wysoko w Pegazie, niedaleko granicy z Jaszczurką. Odnajdziemy ją nieco ponad 4 stopnie na północ od jasnej gwiazdy η Peg (3.0 mag), która z kolei świeci 5 stopni w prawo w górę od prawego górnego rogu czworoboku Pegaza. W ciemną noc, z dala od miast możecie ją dostrzec już w średniej wielości lornetce, jako niewielką, rozmytą plamkę światła. Jest to jedna z najjaśniejszych galaktyk nie znajdujących się w katalogu Messiera – NGC 7331.

 

NGC 7331 (Caldwell 30)
RA 22h 37m 05s DEC +34° 25' 11”
Jasność wizualna: 9.5 mag Jasność powierzchniowa: 13.4 mag\(')² Rozmiary kątowe: 10.2' x 4.2'

Paul Mortfield and Dietmar Kupke/Flynn Haase/NOAO/AURA/NSF

 

NGC 7331 jest dużą galaktyką spiralną, którą obserwujemy pod podobnym kątem jak M 31. Znajduje się w odległości około 45 milionów lat świetlnych od nas. Co ciekawe jest bardzo podobna do naszej Drogi Mlecznej. Jej średnica to około 100 000 lat świetlnych (czyli tyle ile średnica Drogi Mlecznej), a obserwacje w podczerwieni wskazują, że w jej centrum znajduje się czarna dziura o tym samym rozmiarze, co czarna dziura w centrum naszej Galaktyki. Patrząc na nią możemy sobie więc wyobrazić, że widzimy ją w przybliżeniu tak, jak widzą naszą Galaktykę mieszkańcy hipotetycznej planety krążącej wokół jednej z miliardów gwiazd należących do NGC 7331.

 

Jak już wspomniałem wyżej, galaktykę tę w bardzo dobrych warunkach można dostrzec już w lornetce 10x50, jednak w takim sprzęcie jest ona widoczna naprawdę słabo. Lornety lub refraktory o średnicy rzędu 10 cm pokażą nam ją znacznie lepiej, jako dość jasny, niewielki, wrzecionowaty obiekt o nieco jaśniejszym środku. W teleskopie o średnicy 20 cm galaktyka wygląda już znacznie lepiej. Jeśli obserwujesz pod ciemnym niebem, spróbuj przyjrzeć się jej w powiększeniu rzędu 100-150x. Bez problemu powinieneś wówczas dojrzeć jej jasne, niemal gwiazdopodobne jądro. W jeszcze większym teleskopie, na ciemnym niebie galaktyka ta będzie wyglądać niemal jak M 31 na ciemnym niebie w lornetce. Każdy, kto widział NGC 7331 w takich warunkach w dużym teleskopie z pewnością przyzna, że jest to jedna z najpiękniejszych galaktyk jesiennego nieba.

 

Kilka minut kątowych na wschód od NGC 7331 znajdują się cztery jej galaktyki satelitarne. Wszystkie 4 znajdują się z grubsza na wschód od NGC 7331. Najjaśniejszą z nich - NGC 7335 znajdziemy już niecałe 4’ od środka naszej dzisiejszej bohaterki. Jej jasność wynosi 13.4 mag i aby ją dostrzec potrzeba teleskopu o średnicy co najmniej 20 cm i naprawdę ciemnego nieba. Kolejna - NGC 7340 ma jasność 13.9 mag i nawet w 25 cm teleskopem będzie obiektem bardzo trudnym do zaobserwowania. Pozostałe dwie (NGC 7336 i NGC 7337) są jeszcze o ponad 0.5 mag słabsze.

Około pół stopnia na południowy zachód można odnaleźć bardzo ciasną grupę 5 galaktyk - Kwintet Stefana, z kolei pół stopnia na północny-zachód posiadacze teleskopów o średnicy co najmniej 20 cm znajdą niewielką soczewkowatą galaktykę – NGC 7315 o jasności około 13 mag.

 

NGC 7331 jest naprawdę łatwym i fajnym obiektem. Jeśli właśnie poznajesz jesienne niebo i chcesz odnaleźć na nim kilka jasnych, ładnie widocznych nawet w niewielkich teleskopach obiektów, to nie możesz o niej zapomnieć. Jeśli już ją kiedyś widziałeś, to prawdopodobnie z chęcią do niej wrócisz.

 

SPRÓBUJ I DAJ ZNAĆ, JAK POSZŁO!

[Blondas]

W zasadzie raz na nią patrzyłem, nie wiem, czemu dotychczas nie wróciłem w to miejsce. Pewnie dlatego, że w 20 cm była taka sobie, wyraźna, ale bez szczegółów. Korci mnie też kwintet, ale na razie zbieram na większą maszynę obserwacyjną.

[rokita]

Mapa wygenerowana programem Cartes du Ciel ver 3.9, koła 1 i 5 stopni.

Wielokrotnie obserwowałem obiekt wraz z sąsiedztwem (anglielska nazwa: Deer Lick Group), traktuję go jako test jakości nieba, jeżeli widać towrzyszące galaktyki to można pozwolić sobie na "wizual" w wersji "wyczynowej"

Pozdrawiam

[m_jq2ak]

Przedwczoraj, niewyraźna wydłużona mgiełka - nasza bohaterka i dwie siostry 7335 i 7337 lekko pod spodem - zerkaniem. Powiększenie zdaje się około 200x.

Różnie podają ich jasności powierzchniowe za cdc 12.9 i 14.30 czy to możliwe ... Przed obserwacją nie wiedziałem, że są te 2 dodatkowe galaktyki w polu widzenia.

Jedna plackowata z niejednorodnością w środku, a druga słabsza jedynie niewyraźne bardzo słabe pojaśnienie tła.

Duże lustro pomaga. Obserwacje z podmiejskiego nieba.