Tajemnica pewnego teleskopu ?!?!?

[Tayson]

Hej.

Mam dośc nietypową sprawę.

 

Moja dobra znajoma Edyta Pilska (z Fromborka) próbuje rozwiazac zagadkę pewnego teleskopu.

Chodzi o instrument optyczny znajdujący się obecnie we Fromborku. Sprzet przebył długą drogę. Wyprodukowany prawdopodobnie w okolichach 1910r. Znajdował w Gdański, Warszawie, Krakowie.

Brak szczegółowych informacji o jego transporcie, osobach użytkujących.

 

Mozę ktoś z Was ma jakies zdjęcia tego teleskopu.

Działał on na pewno w latach 30tych w ktoryms z obserwatorium w Gdańsku

 

Poza tym może ktoś rozpozna dziadka, wujka, stryjka z tej fotografii.

To prawdopodobnie delegacja z Niemiec rok ok 1938r, kopuła obserwatorium w mieście Gdańsk.

Spytajcie sie swojego dziadka i babci, czy kiedykolwiek, cokolwiek słyszeli o takim instrumencie w Polsce.

 

 

Dzieki za pomomoc.

 

Prawa autorskie do zdjęć Edyta Pilska/Lucjan Newelski

Są to niepublikowane zdjęcia z płyt szklanych.

 

Jeżeli ktoś może to proszę o udostępnienie tematu na swoim fejsie. 

 

 

 

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Tayson

[Agent Smith]

A Pan Lucjan .... (czy jeszcze jest wśród nas?)... skoro ma coś wspólnego ze zdjęciami na pewno by wiedział (sorki za częściowy OT)

[Tayson]

Zyje i ma sie dobrze. Wczoraj rozmawialismy na jajku w PTMA Warszawa.

Niestety nie zna tej historii. Tzn jako mlodzienc widzial go w Gdańsku, ale nic wiecej.

[Grzędziel]

Wspaniały stary instrument!

Refraktor Fraunhofera + kamera fotograficzna Petzvala na płyty szklane, prowadnica i szukacz. Z sentymentem patrzę na takie zdjęcia.

Popytam mojego tatę -astronoma, może coś wie na ten temat, choć szczerze mówiąc wątpię.

 

Ze starych polskich teleskopów niewiele się zachowało (z resztą przed wojną nie wiele ich było). Ze znanych mi, to odrestaurowany refraktor 20 cm Grubba - stoi w krakowskim obserwatorium na Forcie Skała, kolejny to mały astrograf (14 cm) który stał w zachodniej kopule obserwatorium w Warszawie, po wojnie przeniesiony do Ostrowika (jest na forum o nim wątek). Kolejne teleskopy które pamiętam to dwa refraktory "Wilki" 8 i 12 cm. Nazwa stąd, że przed wojną polski astronom dr Antoni Wilk, odkrywca 4 komet nimi obserwował . Po wojnie służyły studentom astronomii do obserwacji gwiazd zmiennych (stały w Ostrowiku). Nie wiem jaki jest ich teraz los.

 

Największy przedwojenny polski instrument to astrograf Grubba zainstalowany w obserwatorium na Pop Ivanie w roku 1938. Był to podwójny refraktor o średnicy 33 cm (tuba do zdjęć) i 25 cm (tuba do wizuala i prowadnica). Pochwalę się, że miałem przyjemność poznać prof. Włodzimierza Zonna który jako jeden z niewielu tuż przed wojną nim obserwował. Z instrumentu tego zachowała się jedynie optyka i po wojnie zastosowano ją w różnych instrumentach. Refraktor 25 cm stoi w Ostrowiku na montażu azymutalnym, a teleskop 33 cm jest w obserwatorium w Chorzowie.

 

Jeszcze jeden klasyczny instrument o którym warto wspomnieć to teleskop Drapera (astrograf 20 cm), który po wojnie obserwatorium w Piwnicach pod Toruniem dostało w prezencie od obserwatorium w Cambridge. To bardzo zacny instrument.  Z jego pomocą (jeszcze w Cambride) powstał katalog fotometryczny i spektrograficzny ok 250 000 gwiazd, które otrzymały stosowane do dziś w astronomii oznaczenia HD (Henry Draper)

[Tayson]

23 minuty temu, Grzędziel napisał:

Refraktor Fraunhofera + kamera fotograficzna Petzvala na płyty szklane, prowadnica i szukacz. 

O których elementach mówisz? Zaznacz proszę na zdjęciu. 

[Grzędziel]

Edit:

Refraktor Fraunhofera to oczywiście główna tuba. Wtedy optyki APO jeszcze nie było.

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Grzędziel

[Fredrixxon]

Obserwatorium (ale czy z takim teleskopem?) miała Szkołą Nawigacyjna, która zajmowała w XIX w. budynek kościoła św. Jakuba. Obserwatorium, czy bardziej miejsce do prowadzenia obserwacji astro i meteo dla studentów, znajdowało sie na wieży. Jakoś przed pierwszą wojną światową szkoła otrzymała nowy budynek, przy dzisiejszej ul.Legionów, z wieżą łudząco podobna do wieży św. Jakuba. Ale raczej nie w tym obserwatorium instrument był. Osobiście obstawiam obserwatorium Szkoły Realnej św. Piotra, Dziś w tym budynku działa I LO w Gdańsku.

 

Szkoła Realna przed wojną - fota z Gedanopedii. Poguglajcie tym tropem, nie znam tej historii na pamięć

 

 

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Fredrixxon

[Agent Smith]

6 hours ago, Grzędziel said:

kolejny to mały astrograf (14 cm) który stał w zachodniej kopule obserwatorium w Warszawie, po wojnie przeniesiony do Ostrowika (jest na forum o nim wątek).

To TEN ?

A co się dzieje z kopułami Obserwatorium Warszawskiego po śmierci Docenta (Macieja BIelickiego) ?

Czy ktoś tam gospodaruje czy też stoi puste? (n/b niezła miejscóweczka...)

 

Wyobraź sobie, że ja też poznałem prof. Zonna... na wczasach PAN, nie pamiętam już gdzie (mó ojciec pracował w PAN).

To było tylko parę dni (a ja byłem wtedy jeszcze mały bąk) ale słynny (jak się później dowiedziałem) charakterek Zonna dał się poznać

Oj raptus był Pan profesor, był...

Sorry za OT, Tomek, fajne zdjęcia, cóź za piękny instrument!

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Agent Smith

[Tayson]

7 godzin temu, Grzędziel napisał:

Kolejny to mały astrograf (14 cm) który stał w zachodniej kopule obserwatorium w Warszawie, po wojnie przeniesiony do Ostrowika (jest na forum o nim wątek). 

To ba prawdę ten?

Podrzuć proszę link do wątku. Dzięki. 

[Agent Smith]

Mówiąc "TEN" nie mam na myśli tego, którego szukasz, tylko TEN, z którym mamy z Piotrkiem fajne wspólne wspomnienia)

O ile się nie mylę 14 cm astrograf wspomniany przez  @Grzędziela to ten:

Mam na myśli ten w małej kopule, pierwsze zdjęcie "Good, Bad and Ugly" jest na tle dużej kopuły, do której nam nie dawano zaglądać. (Grzędziel miał inne układy, ale to inna historia )

Edytowane 17 Kwietnia 2019 przez Agent Smith

[Grzędziel]

11 godzin temu, Agent Smith napisał:

To TEN ?

A co się dzieje z kopułami Obserwatorium Warszawskiego po śmierci Docenta (Macieja BIelickiego) ?

Czy ktoś tam gospodaruje czy też stoi puste? (n/b niezła miejscóweczka...)

Tak to TEN

A w kopułach w Al. Ujazdowskich już nic nie stoi. Ostatnio (jakiś czas temu) na tarasie astronomowie z UW testowali sprzęt do programu OGLE, który potem zainstalowali w Chile.

10 godzin temu, Tayson napisał:

To ba prawdę ten?

Podrzuć proszę link do wątku. Dzięki. 

A tu wątek o astrografie.

 

[Tayson]

Edyta Pilska:
Uzupełnienie do tekstu Tomka: W Muzeum fromborskim  luneta ta występuje pod nazwą Sendtner, ponieważ na mosiężnym otoku wyciągu okularowego wygrawerowano napis: M. Sendtner - Muenchen. Na bocznej stronie wyciągu okularowego jest napis: Heyde - Dresden. Wg wszelkiego prawdopodobieństwa refraktor ten znajdował się w obserwatorium szkolnym Realhochschule zu St. Petri und Pauli przy Hansaplatz 6 (dzis w ocalonym z pożogi wojennej budynku mieści się I Liceum im. M.Kopernika, ul Wałowa). Szkoła przeniosła się do tego nowo wybudowanego dla niej budynku w 1904 roku. To obserwatorium zostało podniesione do rangi Staedtisches Observatorium (Miejskie Obserwatorium) przez senat Wolnego Miasta Gdańska w 1934 roku. Refraktor miał wiele dodatkowych instrumentów pozwalających na prowadzenie poważnych naukowych obserwacji, którymi inne europejskie obserwatoria się zajmowały, m.in. obserwacje gwiazd zmiennych, podwójnych, zakrycia gwiazd przez Księżyc itp, w wyposażeniu była kamera Carl Zeiss Jena. Wg dość wiarygodnych źródeł wynika, że refraktora pod nazwą Sendtner w tym obserwatorium nie było. Był inny główny instrument o większej aperturze 6" i ogniskowej ponad 3 m - Steinheil. Jednak wygląd (pomijając dodatki) odrestaurowanego instrumentu i tego na zdjęciach archiwalnych jest taki sam. Ze spisu inwentarza obserwatorium gdańskiego wynika, ze szukacz był firmy Carl Zeiss Jena. Pan inż. Adam Markiewicz, który dokonał renowacji znalazł na kolumnie od strony wewnętrznej znak firmy Krupp, z czego wynika, że kolumna ta została wykonana w tych zakładach, co było zwyczajową praktyką. Tak więc nasuwa mi się podejrzenie, że jest to "składanka", do której bardziej pasuje nazwa "know name" niż Sendtner. Każdy instrument wychodzący z pracowni ówczesnych wybitnych optyków, twórców teleskopów otrzymywał numer seryjny, tak jak fortepiany np firmy Bechstein, ten go nie posiada. Poszukiwania zawiodły mnie do archiwum gdańskiego (skąd mam m.in. korespondencję między pierwszym dyrektorem obecnego liceum a pierwszym dyrektorem Obserwatorium Warszawskiego J. Gadomskim). Temat jest niezwykle interesujący i za wszelką pomoc w ustaleniu szczegółów dotyczących tego zacnego instrumentu - z góry dziękuję.

[Tayson]

moze to cos pomoze

http://www.binoculars-cinecollectors.com/Gustav_Heyde_Dresden_Telescope_ca_1896-September_2014.pdf

 

[Fredrixxon]

43 minuty temu, Tayson napisał:

Edyta Pilska:
. Wg wszelkiego prawdopodobieństwa refraktor ten znajdował się w obserwatorium szkolnym Realhochschule zu St. Petri und Pauli przy Hansaplatz 6 (dzis w ocalonym z pożogi wojennej budynku mieści się I Liceum im. M.Kopernika, ul Wałowa). Szkoła przeniosła się do tego nowo wybudowanego dla niej budynku w 1904 roku. 

No przecież o tym pisałem kilka postów wyżej. Nawet zdjęcie wrzepiłem z wyraźnie widoczną kopułą obserwatorium na środku kadru. Widzę, że nikt nie czyta postów na temat  

[Tayson]

Spokojnie. Wszyscy, wszystko czytaja,

Wypowiedz Edyty nie pochodzi z tej strony, wkleilem go aby uzupelnic watek.

[JSC]

Fajnie by było skatalogować te wszystkie stare perełki, które jakimś cudem w Polsce jeszcze się zachowały. Dzięki za temat Tayson, bo zupełnie nie kojarzyłem tego teleskopu z Fromborka, chociaż tam kilka razy byłem.