Jasność duszków do oceny klasy warstw antyrefleksyjnych

stratoglider · 28 Sierpnia 2022

Dziś tylko jeden okular: TMB Planetary II SW 6 mm, ale za to konkretnie przeczesany, ponad ramy tego wątku.

Na początek, zgodnie z tematem - duszki od soczewek: KD = 2. Dostrzegam, że zarówno duszki, jak i odblaski przypominają te z SW LET 28 (post z 23 sierpnia), i kolorem i intensywnością, może tam być ten sam rodzaj antyrefleksu.

Widok od strony oka:

Widok od spodu:

(pomimo małej średnicy soczewki polowej, duszki były dostrzegalne, to zależy od budowy okularu, jednak nie udało się ustawić ostrości na nie, pomimo prób z oddaleniem aparatu i ustawiań ostrości na różne odległości, czyli możliwe że były "poza nieskończonością", ale to nie jest nic dziwnego)

I normalnie tutaj bym temat zakończył, jednak do szerszych testów skłoniła mnie chęć potwierdzenia opinii o "miękkim obrazie" z uwagi na odblaski, prawdopodobnie od brzegu soczewek. Na pierwszy rzut oka pomyślałem - bingo - od razu dostrzegłem świetlisty okrąg wokół źrenicy (wokół obrazu soczewki polowej) bez teleskopu. (nie chodzi o ten duży, tylko o ten tuż poza obrazem soczewki polowej)

Jednak po włożeniu do teleskopu i obserwowaniu prawdziwej źrenicy wyjściowej (czyli "obrazu" obiektywu w okularze), okazało się że ten świetlisty pierścień zniknął. Jest to pierwszy taki przypadek który spotkałem. Świadczy to o pomysłowym zaprojektowaniu okularu, że przesłona jest w stanie rzucić cień na brzeg soczewki polowej, gdy światło pada tylko z przodu, co jest wystarczające.

Poniżej porównanie źrenic z dwoma innymi okularami planetarnymi: Vixenem NLV 5 mm i Fujiyama HD Ortho 7 mm. Górny wiersz przedstawia prześwietlone widoki, pokazujące więcej niż było widać gołym okiem patrząc z odległości około 30 cm na okular. A dolny wiersz jest przyciemniony do mniej więcej takiego poziomu, że pokazuje tyle ile okiem widać:

Dla porównania jeszcze źrenice z dwóch innych okularów:

Z tych okularów planetarnych, niespodziewanie najgorzej wypadł Vixen NLV! Jest tam wyraźny świetlisty okrąg wokół źrenicy wyjściowej. A w zasadzie dwa okręgi. Są widoczny gdy źrenica jest jasna, w dzień. Natomiast w nocy będzie odpowiednio ciemniejszy, no ale jest, tak się to bada, w takich warunkach, aby były widoczne różnice. Powstają one właśnie od odbić od wewnętrznego brzegu malutkiej soczewki polowej. Ten okular jest rozkręcalny, więc teoretycznie powinno być to do naprawienia wstawiając diafragmę. Jednak będzie to trudne, gdyż musi być malutka i precyzyjna, jest ponad dokładnością zwykłych wycinanek z czarnego kartonu. Ale spróbuję się tego pozbyć używając innej metody - może wywiercę w czarnym plastiku. Dam potem znać.

Natomiast TMB jak i Fujiyama wypadają pod tym względem bardzo dobrze. Wokół źrenicy wyjściowej jest ciemno, choć te prześwietlone zdjęcia coś tam pokazują. A wzorcem pod tym względem jest pokazany niżej - ES 20/68, tam jest prawdziwa czerń wokół obrazu obiektywu, tak jak to zawsze powinno być, choć w przypadku dłuższej ogniskowej jest to łatwiejsze do osiągnięcia. Jak dla mnie, ten TMB jest bardzo dobrym okularem, nie dostrzegłem niczego niepokojącego przy obserwacjach planet, bezpośrednio porównując z NLV i Fujiyamą.

A Baader Morpheus 12.5 mm, na pierwszy rzut oka wygląda fatalnie - jest widoczna wręcz cała tarcza strzelnicza silnych kółek-odblasków. Natomiast na drugi rzut oka, okazuje się, że średnica tego najmniejszego jest ponad 10 mm, czyli raczej nie powinna wchodzić do poprawnie przyłożonego oka. I tak to też wygląda w praktyce - w przypadku gdy specjalnie krzywo przyłożę oko, chcąc złapać te kółka - widzę szarość i fatalne odwzorowanie czerni. A gdy przesuwam oko na środek aby złapać widok z teleskopu, szarość ustaje i odwzorowanie czerni jest bardzo dobre. Aczkolwiek mogłoby tych kółek nie być, troszkę Morpheus u mnie podpadł :/

Drugi rzut oka:

No to na koniec jeszcze porównanie powiększeń, pól widzenia i dystorsji (ale nie jakości obrazu) okularów planetarnych:

od góry:

Vixen NLV 5 mm

TMB Planetary II 6mm

Fujiyama HD OR 7 mm

Edytowane 28 Sierpnia 2022 przez stratoglider

wimmer · 29 Sierpnia 2022

Wielkie dzięki! Ten test trochę zatrząsł moimi poglądami. Kto wie, może będę się przepraszał z TMB Planetary

Mareg · 29 Sierpnia 2022

Świetny test Lecha pokazuje, że ten TMB Planetary ma dobry kontrast, ale kontrast to nie wszystko w planetarnym okularze.

Miałem TS HR Planetary 5 mm, który wydaje się być przynajmniej bardzo podobną konstrukcją i w f/7.5 dawał przyzwoite obrazy w powiększeniu 120. Natomiast w f/5 i x300 już nie, i to nawet w środku pola, co sugeruje aberację sferyczną. Był bardzo wygodny i dawał żółty zafarb.

Jak na swoją cenę to nadal jest przyzwoity okular i w małych światłosiłach pewnie może dawać dobre obrazy planet. Ja zastąpiłem go BCO 6 mm, który daje o wiele ostrzejsze obrazy w f/5, niestety kosztem mniejszej wygody przez o wiele krótszą odległość źrenicy wyjściowej.

phacops · 29 Sierpnia 2022

Czy to oznacza, iż należało by wszystkie testy powtórzyć a finalne wyniki zawsze odnosić do tego jak okular zachowuję na wyciągu?

Brałeś na warsztat coś TV?

Szczególnie interesują mnie Delite porównywalne z ortho pod względem kontrastu.

wimmer · 29 Sierpnia 2022

48 minut temu, Mareg napisał:

[...]

Natomiast w f/5 i x300 już nie, i to nawet w środku pola, co sugeruje aberację sferyczną.

[...]

Wziąłbym też pod uwagę seeing albo ogólnie warunki obserwacyjne. 300x to już jednak kawał powiększenia, jak na nasze typowe warunki.

Edytowane 29 Sierpnia 2022 przez wimmer

Mareg · 29 Sierpnia 2022

@phacops, po BCO 6 kupiłem Pentaxa XW 5 i daje on bardzo podobną jakość planetarnych obrazów w f/5 przy większym polu i nieporównywalnie lepszej wygodzie obsereacji. Porównywałem kontrast XW i BCO w Taurusie 300/1500 na ekstremalnych celach typu Hyperion czy Syriusz B, i nigdy nie było wyraźnego zwycięscy. Podobnie było z XW 3.5 i BCO 6 + Big Barlow TV 2x.

Z tego co czytałem DeLite to ta sama liga co XW.

Ja poszedłem w XW bo ma większe pole i są tańsze.

Ale przez DeLite niestety nigdy nie patrzyłem.

A co do testowania okularów, to wg mnie ostateczna prawda to tylko wyciąg, i to najlepiej mój wyciąg.

Niestety przy opiniach o okularach często nie ma nawet informacji jakiej światłosiły one dotyczą, a to jest chyba najbardziej kluczowa sprawa. I to co dla jednego jest kolosalną różnicą, dla drugiego niuansem nie wartym parę razy większej ceny okularu.

Ale takie testy jak w tym bardzo wartościowym wątku są bardzo potrzebne, bo czymś się trzeba przecież kierować przy wyborze okularów do własnych testów.

Bardzo chcialbym kiedyś podrzucić Lechowi do testów na duszki tego BCO 6 i XW 5. A właściwie dwa BCO 6, jeden "jak ze sklepu", a drugi z moim dodatkowym wyczernieniem.

Edytowane 29 Sierpnia 2022 przez Mareg

stratoglider · 29 Sierpnia 2022

32 minuty temu, phacops napisał:

Czy to oznacza, iż należało by wszystkie testy powtórzyć a finalne wyniki zawsze odnosić do tego jak okular zachowuję na wyciągu?

Nie.

Ten temat jest ogólnie o antyrefleksie, a ściśle - o duszkach powstałych z odbić od powierzchni soczewek. A głównie miało to dotyczyć okularów do DS i do krajobrazów w dzień. I pod tym względem dane są użyteczne.

Natomiast dodatkowe testy czerni wokół źrenicy wyjściowej w przypadku okularu TMB, są tutaj wyjątkiem.

Mareg · 29 Sierpnia 2022

2 minuty temu, wimmer napisał:

Wziąłbym też pod uwagę seeing albo ogólnie warunki obserwacyjne. 300x to już jednak kawał powiększenia, jak na nasze typowe warunki.

Pełna zgoda, dlatego piszę o jakich powiększeniach mowa.

Mam to szczęście, że przy domu jest dość często dobry seeing i x300 to jest moje typowe planetarne powiększenie w Newtonie 300/1500. Żeby to dobrze wykorzystać wystawiam telep ładnych parę godzin przed obserwacjami i bardzo się przykładam do kolimacji.

phacops · 29 Sierpnia 2022

2 godziny temu, Mareg napisał:

@phacops, po BCO 6 kupiłem Pentaxa XW 5 i daje on bardzo podobną jakość planetarnych obrazów w f/5 przy większym polu i nieporównywalnie lepszej wygodzie obsereacji. Porównywałem kontrast XW i BCO w Taurusie 300/1500 na ekstremalnych celach typu Hyperion czy Syriusz B, i nigdy nie było wyraźnego zwycięscy. Podobnie było z XW 3.5 i BCO 6 + Big Barlow TV 2x.

Z tego co czytałem DeLite to ta sama liga co XW.

Ja poszedłem w XW bo ma większe pole i są tańsze.

Ale przez DeLite niestety nigdy nie patrzyłem.

A co do testowania okularów, to wg mnie ostateczna prawda to tylko wyciąg, i to najlepiej mój wyciąg.

Niestety przy opiniach o okularach często nie ma nawet informacji jakiej światłosiły one dotyczą, a to jest chyba najbardziej kluczowa sprawa. I to co dla jednego jest kolosalną różnicą, dla drugiego niuansem nie wartym parę razy większej ceny okularu.

Ale takie testy jak w tym bardzo wartościowym wątku są bardzo potrzebne, bo czymś się trzeba przecież kierować przy wyborze okularów do własnych testów.

Bardzo chcialbym kiedyś podrzucić Lechowi do testów na duszki tego BCO 6 i XW 5. A właściwie dwa BCO 6, jeden "jak ze sklepu", a drugi z moim dodatkowym wyczernieniem.

Mam Delite 7 i 11 a z XW 5. Delite za wyjątkiem pola są nawet lepsze od XW. Pentaxy były od zawsze cenione, jednak teraz pojawiły się serie innych producentów które równają do tego poziomu. Sam niedawno miałem dylemat przy 30mm, XW czy UFF od APM... wybrałem APM nówka była nawet tańsza od używki.

stratoglider · 30 Sierpnia 2022

To już ostatnia wrzuta na najbliższe parę miesięcy, na dodatek dość skromna - tylko dwa obiektywy. Prześwietliłem wszystko co miałem, nie wiem kiedy znów uzbiera się coś wartościowego lub ciekawego.

Dziękuję Wszystkim, którzy udostępnili mi swój sprzęt!

Ale najpierw mały bonus - udało mi się ustawić obok siebie 5 obiektywów, tak aby było we wszystkich było widać duszki na raz. Jednak z uwagi na duże odległości, od lampy i od obiektywów, nie udało się zrobić dobrych zdjęć. Wyszło coś takiego:

(wersja dolna, lekko rozmyta - lepiej pokazuje kolory duszków).

Szkoda że nie mam już obiektywu od ZRT457 ani Astromastera 70/900 - miały inną budowę i antyrefleks, byłyby ciekawe do porównania. Ale 5 to i tak nieźle.

Tu jeszcze zoomy:

SW 80/400 i ED 120:

"70" bez antyrefleksu i SW 80/400:

Obiektyw "Lornetki-Lidletki" (achromat, klejony, tylko jedna strona pokryta antyrefleksem) i "70" bez antyrefleksu:

AR-102XS i "Lidletka", tutaj specjalnie rozjaśnione aby lepiej pokazać duszki z AR-102XS, w szczególności ten górny - podwójny.

Ten podwójny duszek jest wyjątkowy w dubletach z przerwą powietrzną. Świadczy o tym, że przerwa powietrzna ma tutaj różne promienie krzywizny z obu stron.

Właśnie obiektyw z AR-102XS jest tutaj pierwszą nowością, otrzymuje: KD = 2.

Jest mój, będzie następcą SW 80/400. Cieszy mnie fakt, że zyskam nie tylko na średnicy obiektywu, ale także (w minimalnym stopniu) na przejrzystości, ale wiem to z całą pewnością.

Drugim obiektywem jest:

Canon Zoom Lens EF 75-300mm Ultrasonic.

Widok od strony matrycy:

Widok od strony obiektu fotografowanego:

Jest niezliczona ilość duszków, choć raczej jest to spodziewane, gdyż obiektyw fotograficzny typu zoom posiada wiele elementów optycznych, zwykle więcej niż okular szerokokątny.

Duszki są w rożnych kolorach - gdyż antyrefleks na kolejnych soczewkach też jest optymalizowany pod różne długości fal. To oczywiście jest zaleta, gdyż wypłaszcza się krzywa transmisji całego obiektywu. (gdyby np wszystkie warstwy AR były zielone, wtedy właśnie w barwie zielonej były dołek w transmisji, balans bieli przesuwałby się w stronę magenty, a zieleń najbardziej rozpraszałaby się pomiędzy soczewkami, dodając się do czerni)

Pomimo największej ilości duszków, te najsilniejsze mają KD = 3 i taką wartość przyjmuje cały obiektyw. To są te duszki, które tworzą się od dwóch odbić od warstw tego samego (lub podobnego) koloru. Natomiast widać, że jest jeszcze więcej duszków słabszych, sądzę że one powstają od odbić np pierwszego od warstwy pomarańczowej a drugiego od niebieskiej - wtedy duszek jest o cały rząd wielkości słabszy.

Przedstawiam zatem drugą wersję tabeli podsumowującej.

Nowości - w kolorze niebieskim.

Duszki_cz_2.bmp

Marek_N · 31 Sierpnia 2022

Mam kilka obiektywów które tu podałeś i wygląda to tak:
- ZRT 457 - obiektyw klejony z jedną pojedynczą warstwą (kolor różowy)

- lidletka Meade - obiektyw klejony z dwiema pojedynczymi warstwami (niebieskawa i zielonkawa*)

- SW 80/400 - obiektyw z przerwą powietrzną - trzy warstwy pojedyncze, jedna MC (zielona)

Edytowane 31 Sierpnia 2022 przez Marek_N

stratoglider · 31 Sierpnia 2022

1 godzinę temu, Marek_N napisał:

Mam kilka obiektywów które tu podałeś i wygląda to tak:
- ZRT 457 - obiektyw klejony z jedną pojedynczą warstwą (kolor różowy)

Tak, kojarzę dokładnie, że były też ZRT z antyrefleksem. Dobrze przeczytać jako ciekawostkę jakie tam były warstwy.

Ja natomiast nie miałem tego szczęścia i ten mój był "goły".

stratoglider · 5 Listopada 2022

Cześć, miałem gości, wprawdzie tylko pięciu, ale wszyscy godni, ważni i z klasą:

Na pierwszym planie: Baader Classic Ortho 18 mm

W tylnym rzędzie, od lewej:

- ES 12mm / 92 stopnie (EMD, Argon)

- Pentax XW 30 mm / 70 stopni

- Maxvision 40 mm / 68 stopni

- Altair Ultraflat 30 mm / 70 stopni

- APM HDC 20 mm / 100 stopni

(Maxvision 40/68 już był prześwietlany, na zdjęciu jest dla porównania rozmiarów)

_________________________________________________________________________________________________

Altair Ultraflat 30 mm

Duszki są, słabe, KD = 2.

Dodatkowo test źrenicy wyjściowej - jest wzorcowa czerń wokół źrenicy, bez świetlnych "dodatków", jednak to nie dziwi przy tej ogniskowej:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________

APM XWA HDC 20 mm

Duszki są, słabe, KD = 2.

Dodatkowo test źrenicy wyjściowej - jest wzorcowa czerń wokół źrenicy, są co prawda szare pierścienie, ale są bardzo daleko od źrenicy, nie ma szans ich łapać okiem w czasie obserwacji - całkowicie pomijalne.

___________________________________________________________________________________________________________

ES 12/92, EMD Coatings, Argon-Purged Waterproof

Duszki ledwo dostrzegalne, tylko od strony oka i tylko dwa duszki, KD = 1.

Przyglądając się dodatkowo odblaskom (z użyciem innych źródeł światła), stwierdziłem że pierwsza warstwa od strony oka ma jeszcze lepszą powłokę od reszty granic, odbicie było ciemniejsze, z nieco innym kolorem. Ostatnia (pierwsza od strony obiektywu), także wydawała się lepsza. Ogólnie jest to ES z najlepszym antyrefleksem jaki spotkałem. Sądzę, że pomimo bogatej budowy (8 soczewek w 6 grupach), nie będzie odstawał pod względem transmisji całkowitej i kontrastu od 30/82 EMD czy MV 30/82.

Dodatkowo test źrenicy wyjściowej - są kółka o sporej jasności:

Jednak rozmiar najmniejszego kółka jest większy niż źrenica oka, przez co raczej nie będzie miał wpływu na rozjaśnienie tła (odwzorowanie czerni):

Należy jednak pamiętać, że owe "kółko" jest w innym miejscu w przestrzeni niż LER, czyli po skierowaniu oka w bok, "kółko" przemieszcza się względem źrenicy i przy brzegu pola jest już "niebezpiecznie blisko". To samo dotyczy Morpheusa badanego kilka postów wyżej.

Zawsze docelowo nie powinno być żadnych takich kółek w pobliżu źrenicy wyjściowej!

Jeszcze co to tego ES 12/92, zwracam uwagę na ogromną soczewkę oczną, dającą LER 20 mm przy polu 92 stopnie, porównanie z Morpheusem 12 mm i MV 40/68:

(cdn: Pentax, BCO, aktualizacja tabeli)

Edytowane 5 Listopada 2022 przez stratoglider

stratoglider · 6 Listopada 2022

Pentax XW 30 mm, SMC.

Brak duszków, KD = 0.

Dodatkowo załączam jak wyglądają odbicia - kolejne powłoki mają inny odcień, a odcieni jest wiele - co dodatkowo wypłaszcza krzywą transmisji i wygasza duszki. Światowa extraklasa, brawo Pentax SMC.

Dodatkowo (2) test źrenicy - jest potwierdzenie wzorcowej czerni wokół, jednak nie dziwi to przy tej ogniskowej:

_______________________________________________________________________________________

Baader Classic Ortho 18 mm, HT-multicoated.

Kilka ledwo dostrzegalnych duszków i tylko od strony oka, KD = 1.

Podobnie jak w przypadku powyższego Pentaxa, zdecydowałem dodatkowo pokazać odbicia, których słabość i różnokolorowość - zachwyca.

Brawo nowe powłoki Baadera. Jest to okular bardzo ważny dla mnie, gdyż z uwagi na duże soczewki, pozwolił na dokładne wyznaczenie KD w konstrukcji ortho. Do tej pory miałem kilka ortosów z malutkimi soczwkami (BGO 9 mm, Fujiyama 7 mm) i trudno było tam jednoznacznie cokolwiek ocenić. Jednak słabość duszków w tym BCO, utwierdza mnie w przekonaniu o prawidłowej ocenie BGO: KD=2, czyli gorzej niż ten BCO. Ponadto mam Morpheusa 12.5 mm i tam powłoki wyglądają na te same co w BCO i też oceniłem na KD=1. Ciekawe czy te same będą też w Hyperion Aspheric - to też nowa konstrukcja Baadera. Natomiast jest niemal pewność że BCO o innych ogniskowych będą miały ten sam świetny antyrefleks.

Żrenica ? Super - wzorcowa czerń wokół:

... a nie jest to takie oczywiste przy ogniskowych poniżej ~22 mm.

Należy jednak pamiętać, że nie oznacza to, że reszta z tej samej serii (10 i 6 mm) też będą miały tak samo - są serie okularów, że większe ogniskowe są pod tym względem ok, a mniejsze ogniskowe mają jasne odbicia w kształcie pierścieni wokół źrenicy i owe pierścienie mają średnicę 4-6 mm. To jest prosty test, kto ma krótkoogniskowe okulary - polecam sprawdzić - włożyć do teleskopu, skierować w górę na jasne niebo w dzień i zerknąć na źrenicę wyjściową z okularu z odległości 30-50 cm (automatycznie testuje to też wyczernienie teleskopu).

__________________________________________________________

Trzecia wersja tabeli podsumowującej.

Nowości względem wersji drugiej - w kolorze niebieskim.