Jasność duszków do oceny klasy warstw antyrefleksyjnych

[stratoglider]

W tym wątku przedstawiam ciekawy pomysł na ocenę klasy warstw antyrefleksyjnych w sprzęcie optycznym (głównie okulary, ale będą inne rzeczy np barlowy). Na początek jednak chciałbym uściślić różnicę między duszkami a odbiciami.

Odbicia - (tu raczej ameryki nie odkryję) obserwowane są w kierunku (w przybliżeniu) przeciwnym do padania światła które jest odbijane. Światło odbija się od którejś granicy 1 raz, oraz przechodzi niemal bez strat przez resztę powierzchni optycznych. Gdy kieruje się układ optyczny na źródło światła które chce się obserwować, to odbić nie widać patrząc w okular, gdyż aby je obserwować, trzeba patrzeć z przeciwnej strony.

Duszki - obserwowane są w kierunku (w przybliżeniu) tym samym, w którym obserwuje się źródło światła, które te duszki tworzy. Światło odbija się 2 razy od granic refleksogennych, oraz przechodzi niemal bez strat przez resztę powierzchni optycznych. Gdy kieruje się układ optyczny na źródło światła które chce się obserwować, to duszki mogą być dostrzegalne (ściślej: na pewno tam są i bezpośrednio powodują utratę kontrastu w obrazie, mniej lub bardziej). Ich powstawanie wyjaśnia schematycznie poniższa rycina:

Powyższy okular składa się z dwóch pojedyńczych soczewek (dwóch grup soczewek). W tym układzie duszki mogą powstawać na aż 6 sposobów. W przypadku większej ilości grup soczewek, możliwa ilość różnych duszków rośnie lawinowo: dla 3 grup soczewek jest 15 możliwości, dla 4: 28, dla 5 już 45. Ponadto, jeśli uwzględni się granice szkło-szkło (możliwe w pojedyńczej grupie), wtedy ilość duszków będzie jeszcze większa. Powyższy schemat nie wyjaśnia natomiast kształtu duszków, ich wielkości, położenia i stopnia rozmycia - z uwagi na ogromną ilość przejść światła, jest to bardzo trudne zadanie.

 

Było już wspomniane, że duszek powstaje z dwukrotnego odbicia. Daje to ogromną wrażliwość jasności duszka na jakość warstw antyrefleksyjnych: 

- jeśli "okular 1" ma powierzchnie które odbijają 1.0% padającego światła (czyli 1/100), wtedy powstający duszek ma jasność około (1/100*1/100) = 1/10000 

- jeśli "okular 2" ma 3-krotnie gorsze warstwy, odbijające 3.0% padającego światła (czyli 3/100), wtedy powstający duszek ma jasność około 1/1000, czyli jest aż 10x jaśniejszy niż w przypadku "okularu 1".

Jest to więc świetne narzędzie do badania antyrefleksu.

 

W praktyce - duszki widać. Do ich obserwacji używam jednej z moich lamp ledowych jako źródła światła. Następnie nakręcam filmik na którym rejestrują się duszki. Filmik nagrywany jest na stałych i zablokowanych parametrach ekspozycji. Na filmiku obracam okular tak aby nagrały się duszki z różnych kątów ustawienia, aby jak najlepiej je uwiecznić. Oczywiście z obu stron. Następnie badam pojedyńcze klatki i wybieram najbardziej wartościowe. Zapisuję ich zlepek i przedstawiam na forum jako dokumentacje mojej oceny. (zlepek składa się z dwóch wierszy - w górnym są ujęcia od strony soczewki ocznej, w dolnym - od strony diafragmy, obiektywu).

 

Niestety nie jestem w stanie zbadać tego w sposób ilościowy. Duszki mają zbyt różne rozmiary, zbyt różną ostrość, są obserwowane na różnym tle. Z resztą nawet nie próbowałbym.

Natomiast dość dobrze jestem w stanie zbadać to w sposób jakościowy, dzieląc je na kilka "klas". 

"Klasa duszków" KD, określać będzie jakość warstw antyrefleksyjnych i stopień jasności duszków.

Niskie KD będzie oznaczało słabe duszki więc bardzo dobry antyrefleks.

Wyższe KD to będą jaśniejsze duszki = większe odbicia w elemencie optycznym.

 

Dodam jeszcze, że nie na KD nie wpływa ilość duszków. Okular z bardzo małą ilością duszków, ale bardzo wyraźnych dostanie wysokie KD.

 

No to jedziemy po kolei, od najdłuższej ogniskowej 

 

StarGuider Super Plossl 56 mm FULLY MULTI COATED China.

Duszki bardzo wyraźne, KD = 4.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

GSO SV 42 mm WIDE FIELD MULTI-COATED Taiwan.

Duszki niezwykle wyraźne i jasne, KD = 5.

Bardzo słaby wynik, można by się więcej spodziewać po tym stosunkowo nowym okularze z opinią "dobrej transmisji".

Temat warstw tego okularu będzie jeszcze poruszony (potwierdzony w inny sposób) kilka postów niżej, w specjalnym porównaniu.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Antares Erfle 40 mm. (nic więcej nie pisze odnośnie powłok)

Duszki bardzo wyraźne, KD = 4.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

William Optics USA SWAN 40 mm 72 stopnie. (nic nie pisze odnośnie powłok)

Duszki słabe, KD = 2.

Świetnie, jak na okular z początku lat 2000 w średniej półce cenowej! Brawo WO!

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

CDN!

Jeszcze dziś dodam kilka okularów, które już mam opracowanych, będą niższe KD niż w tym poście 

Ponadto będzie kilka barlowów, obiektywów, i coś tam jeszcze 

 

Edytowane 20 Lutego 2022 przez stratoglider

[Marcin_G]

Temat ciekawy i ważny, choć szkoda, że ocena jest subiektywna. Ale lepsza taka niż żadna.

Niestety nie zgodzę się ze stwierdzeniem, że "duszki" mogą powstawać na sześć różnych sposobów - światło nie wybiera i jeśli może odbić się od jakiejś powierzchni (choćby w 0,2% natężenia światła), to na pewno to zrobi. Czyli żadna z sześciu opcji powyżej nie jest prawdziwa

Zacząłbym jednak od sprawy najbardziej elementarnej, czyli od oceny intensywności obicia światła na pojedynczej powierzchni.

Kiedyś w S&T testując TECa 140mm napisali, że powłoki są świetne, bo obiektywu od przodu niemal nie widać.....

 

Edytowane 20 Lutego 2022 przez Marcin_G

[stratoglider]

Explore Scientific 40 mm, 68 deg SERIES FULLY MULTI-COATED, ARGON-PURGED WATERPROOF.

Duszki ledwo widoczne, KD = 1.

Świetnie, pierwsza klasa. Brawo ES!

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Explore Scientific 30 mm, 82 deg SERIES FULLY MULTI-COATED, NITROGEN-PURGED WATERPROOF.

Duszki po prostu widoczne, KD = 3.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

maxvisiOn 20mm, 68 deg, FULLY MULTI-COATED

 

Duszki ledwo widoczne, KD = 1.

Świetnie, pierwsza klasa. Brawo MV!

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

SvBONY 68 deg UW 20 mm Long Eye Relief Multi-Coated

 

Duszki słabe, KD = 2.

Nieco wyraźniejsze niż w powyższym MV 20/68, jednak jest to hit w tej klasie cenowej! Brawo SvBony!

Temat warstw tego okularu będzie jeszcze poruszony (potwierdzony w inny sposób) kilka postów niżej, w specjalnym porównaniu.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

TeleVue Nagler T4 12mm

Pomimo usilnych starań, duszki niewidoczne pod żadnym kątem! KD = 0.

 

(dodatkowo zlepek #2)

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

CDN

 

 

[stratoglider]

BST 16 mm, 100 deg WIDE ANGLE FULLY MULTI-COATED.

Duszki średnie, KD = 3.

(jest ogromna ilość duszków różnych wielkości, ostrości, stopniu zniekształcenia, w różnych "miejscach" wynikająca z dużej ilości grup soczewek. Jak wspominałem - tego nie oceniam)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Baader Genuine Ortho 9 mm, Phantom MC-coated.

Coś widać, jest ewidentny tylko jeden duszek w kolorze lekko fioletowym, jednak z uwagi na nikłą średnicę soczewek, trudno jednoznacznie ocenić, KD = 2 (?) - z pytajnikiem, bez przekonania. 

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Vixen NLV 6mm 45 deg, FULLY MULTI-COATED

Duszki bardzo słabe, KD = 1.

Podkeślę że na zdjęciach wydają się nieco silniejsze jak na KD=1, jednak w tym okularze są widoczne na czarnym tle.

Słabe duszki wynikają tutaj po części z pewnej pomysłowości producenta, którą omówię dodatkowo kilka postów niżej.

Świetnie, brawo Vixen! Szkoda że nie mam porównania do wcześniejszych wersji Vixen LV.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

CDN

[dobrychemik]

3 godziny temu, Marcin_G napisał:

Temat ciekawy i ważny, choć szkoda, że ocena jest subiektywna. Ale lepsza taka niż żadna.

Niestety nie zgodzę się ze stwierdzeniem, że "duszki" mogą powstawać na sześć różnych sposobów - światło nie wybiera i jeśli może odbić się od jakiejś powierzchni (choćby w 0,2% natężenia światła), to na pewno to zrobi. Czyli żadna z sześciu opcji powyżej nie jest prawdziwa

 

 

Marcin, źle zrozumiałeś. Wszytkie opcje są prawdziwe i wszystkie zachodzą jednocześnie. Dlatego obserwuje się wiele różnych duszków w różnym miejscu w zależności od dodatkowej drogi jaką swiatło pokonuje. Nie widać duszków drugiego rzędu (cztery odbicia) i wyższych, bo ich intensywność jest zbyt niska, by w takim eksperymencie je zaobserwować.

[Marek_N]

Fajnie że Ci się chce

 

Dobra, jak już były pochwały to pora na resztę....

 

1. Skoro chcesz sprawdzać wydajność warstw AR, to rejestruj / oglądaj światło odbite. 

2. Odbicia w świetle przechodzącym będą się tworzyć na nieskończenie wiele sposobów, ale zarejestrować jesteś w stanie tylko te I-rzędu (dokładnie to: odbicie odbicia), czyli tyle refleksów ile jest granic ośrodków.

3. Duszki w obserwacjach to nie tylko sprawka warstw AR ale również braku wyczernienia - tulejek, gwintów, krawędzi soczewek, przysłony / diafragmy.

4. Użycie punktowego źródła światła (choć ma pewną zaletę) powoduje, że poza refleksami łapiesz wszystkie pyłki na soczewkach. Użyj światła rozproszonego - modyfikator typu parasolka, soft-box czy jakaś mleczna nakładka na źródło światła.

5. Od takiej dokumentacji fotograficznej (dość luźnej w interpretacji) to już lepiej żebyś na oko określił ilość, intensywność i kolor odbić.

 

 

Ja to robię tak.

Mam referencyjne filtry fotograficzne i dokonuje oceny intensywności odbicia pod lampką halogenową z odbłyśnikiem

Filtry:

- bez żadnych warstw - 4,2% - odbicie białe (żarnik razi, odbłyśnik bardzo jasny) - King

- z dwustronnie pojedynczą - 1,3% - jasny, wypłowiały kolor - zwykły Heliopan, Marumi Redhancer

- z prostą MC ~0,7% (w piku* - szacunkowo) - mniej intensywny ale nasycony kolor - Heliopan SH-PMC

- trochę lepsza MC ~0,5% (w piku* - szacunkowo) - jeszcze mniej intensywny, nasycony kolor (w żarniku widać zwoje, odbłyśnik dość blady) - Hoya HMC

 

Są jeszcze bardziej zaawansowane warstwy ale chyba już nikt nie nakłada ich na filtry:

- z zaawansowaną MC ~0,25% - bardzo mało intensywny w kolorze fioletowym, zielonym lub bordowym

 

I potem porównuje to do okularu czy obiektywu który oglądam pod lampką.

 

Np. Spojrzałem na obiektyw szukacza (BK7 - F2) i widać trzy odbicia:

- lekko intensywne ~0,7% zielone - prosta warstwa MC ~0,7% na BK7 

- mało intensywne ~0,25% bezbarwne odbicie - sklejone soczewki

- lekko intensywne ~0,7% prawie bezbarwne - pojedyncza MgF2 na F2 (?)

 

* - proste warstwy MC mają taką charakterystykę:

Lokalny pik / dolinka w kolorze zielonym - tutaj 500 nm - 0,7% odbicia.

Ale dużo odbijają także skraje pasma - niebieskie i czerwone. I teraz w zależności na jaką długość fali jest optymalizowana warstwa, to odbicie ma kolor:

- dla 550 nm - chłodny zielony (bo jest w odbiciu jest więcej niebieskiego)

- dla 500 nm - ciepły zielony (bo jest w odbiciu jest więcej  czerwieni)

 

Oczywiście całkowite odbicie trzeba by przemnożyć przez czułość naszych oczu - sporo liczenia, a wynik i tak subiektywny, więc lepiej zostawić te przybliżone lokalne minimum, jako wsp. odbicia warstwy.

[YOKER]

                                                      R = (n-1) x n / 2.

R -  jest całkowitą liczbą potencjalnych podwójnych odbić

 n -  jest liczbą powierzchni okularu : szkło- powietrze

 Jeśli istnieje duża różnica współczynnika załamania światła dla każdego elementu łączonego/klejonego/ powierzchnie należało by liczyć oddzielnie ale tutaj zostały to pominięte.  

Podwójne odbicia mogą powstać na powierzchniach:.

 

 

 

Drogi odbicia

ab, ac, ad, ae, af

bc, bd, be bf

cd, ce, cf

de, df

ef

Całkowicie ; 15.
wg. wzoru : (n-1) x n/2
gdzie n = 6,
R = (6-1).6/2 = 5 x 3 = 15.
jeśli zwiększamy n do 8,
R = (8-1).8/2 = 7 x 4 = 28.
 

 

Dodanie kolejnej pary powierzchni: szkła-powietrze niemal podwaja liczbę potencjalnych podwójnych odbić!

      dwu powierzchniowy typu: Tolles , Monocentric, triplet Hastings.
n = 2, R = 1.

 

   Rozważ  układ czterosoczewkowym np. : Orthoskop, Plossl

              n = 4, R = 6,
       Odnośnie  lornetek  z pryzmatami, obiektywem i okularem szerokokątnym? Zwykle n = 14, a zatem

              R = (14-1) x 14 / 2 = 13 x 7 = 91.

...Niezależnie od tego, czy układy optyczne są pokryte jedno czy wielowarstwowo, czy tez niepowleczona najważniejsze jest ilość szkła w danym zestawie tzn. im mniej soczewek okularu, tym mniej utraty kontrastu obrazu, i zarazem lepsze obrazy o nasyceniu  mało kontrastowych szczegółów. Wydając 1000$ kupując APO należy pamiętać ,ze korzystają z 7-9 elementowych okularów w układzie  8-10 przejść powietrze-szkło przysparzamy sobie niepotrzebne straty kontrastu. Jak na ironię strata jest porównywalna z wtórnymi stratami w achromatycznym widmie wtórnym i bez względu na korzyść ze względu na konstrukcje APO, jedynym wyjściem jest eliminacja ilości soczewek.

[stratoglider]

21 godzin temu, Marek_N napisał:

2. Odbicia w świetle przechodzącym będą się tworzyć na nieskończenie wiele sposobów, ale zarejestrować jesteś w stanie tylko te I-rzędu (dokładnie to: odbicie odbicia), czyli tyle refleksów ile jest granic ośrodków.

3. Duszki w obserwacjach to nie tylko sprawka warstw AR ale również braku wyczernienia - tulejek, gwintów, krawędzi soczewek, przysłony / diafragmy.

4. Użycie punktowego źródła światła (choć ma pewną zaletę) powoduje, że poza refleksami łapiesz wszystkie pyłki na soczewkach. Użyj światła rozproszonego - modyfikator typu parasolka, soft-box czy jakaś mleczna nakładka na źródło światła.

5. Od takiej dokumentacji fotograficznej (dość luźnej w interpretacji) to już lepiej żebyś na oko określił ilość, intensywność i kolor odbić.

 

Ad 2, 3. Nie sądziłem że będę o tym pisał więcej. Tak, oceniam tylko "duszki I-rzędu", gdyż tylko te jestem w stanie zarejestrować, ale też tylko one mają jakieś znaczenie dla utraty kontrastu. Poza tym ich ocena jest automatycznie oceną duszków wyższych rzędów, gdyż one po prostu z nich powstają. Jasność duszka wyższych rzędów stanowią mniej niż około 1/10000 jasności duszka I-rzędu. Zwracam uwagę tylko na duszki powstałe na powierzchniach optycznych, tak jak opisałem w pierwszym poście. Czyli w tym wątku nie oceniam braku wyczernienia, tulejek, gwintów braku przysłon (zresztą to uważam z błąd konstrukcyjny).

 

Ad 4. Próbowałem przeprowadzać te badania na lampie o mniejszej jasności powierzchniowej. Jednak wtedy duszki słabsze od KD=3 były już nie dostrzegalne. Więc KD=2, 1 i 0 byłyby nieodróżnialne (=brak duszków), czyli wyniki byłyby mniej wartościowe. Biały parasol kompletnie duszków nie pokazywał, bo miał jeszcze mniejszą jasność powierzchniową. Oczywiście w odbiciach był widoczny, dałoby się nawet coś porównać, ale uznałem że nie tędy droga, bo były zbyt małe różnice. Najbardziej użyteczna okazała się więc ta silna lampa podłużna z pojedyńczych silnych ledów. 

Łapię też pyłki na okularach - no jasne że tak. Takie te okulary są - nie wszystkie super czyste, nie wszystkie są moje, nie wszystkie mam od nowości, okulary są różnie zadbane i różnie używane. I to po prostu widać wyraźnie - w tym świetle jest to podkreślone. Jestem spokojny, że każdy odróżni je od duszków.

 

Ad 5. To właśnie widać na zdjęciach, właśnie po to je zamieszczam - oprócz mojej oceny KD, użytkownicy forum widzą co się pojawia w okularze - ile, jakiego koloru, jak intensywne. Lepiej tego nie określę, ani nie policzę. Gdybym próbował to zrobić, prawdopodobnie bym się poddał i wątek nie powstałby.

 

 z uwagi na powyższe, a także argumentację z pierwszego postu - będę kontynuował ten wątek w niezmienionej formie. Chcę prześwietlić, przedstawić i ocenić całą optykę jaką mam. Postaram się z tym wszystkim wyrobić w 2 tygodnie od pierwszego postu, łącznie z dodatkowymi porównaniami o których wspomniałem wyżej.

 

[stratoglider]

Soczewka Barlowa 2": GSO ED 2x BARLOW LENS Fully Multi Coated Taiwan.

Z uwagi na dwie cechy: 1) prostą budowę - dwie sklejone soczewki, 2) różne powłoki antyrefleksyjne mieniące się w odbiciach na różne kolory, uznałem że jest to świetny przykład aby chwilę się zatrzymać, przyjrzeć dokładniej, wyciągnąć wnioski z obserwacji odbić i duszków. 

 

Zacznę od odbić, spodziewana ilość odbić wynosi 3: 2 od zewnętrznych powierzchni i jedno od środkowej, czyli od miejsca sklejenia soczewek.

W tym przypadku, są akurat wszystkie 3 łatwo widoczne, oznaczyłem je cyframi 1, 2, 3.

1) silnie fioletowe, od zewnętrznej powierzchni 

2) lekko niebieskawe, od drugiej zewnętrznej powierzchni

3) koloru neutralnego, od wewnętrznej warstwy.

 

Pierwszy schematyczny rysunek z pierwszego postu, oraz schemat YOKERa (2 posty wyżej), tłumaczą że każda para utworzy swojego duszka (nie ma znaczenia kolejność odbić).

Spodziewać się więc można duszków z: 1-2, 1-3 i 2-3. Odbicie 3 ma neutralny kolor, więc duszki powstałe z niego (1-3 i 2-3) powinny zachować kolor drugiego odbicia. Czyli 1-3 powinno być silnie fioletowe, a 2-3 lekko niebieskawe. Natomiast duszek 1-2, powinien być mieszaniną fioletu błękitu, hmm fiolet dominuje więc powinno być raczej też fioletowe.

 

Duszki wyglądają tak:

Znów wszystkie duszki są widoczne. Oznaczyłem je literami A, B, C. 

B jest ewidentnie lekko niebieskawy, więc na pewno powstał z odbić 2-3 

Trudniej natomiast dopasować po kolorze duszki A i C, gdyż ich kolor jest podobny. (można to zrobić inną metodą np poprzez analizę ich rozmiaru i miejsca widoczności, ale jest to skomplikowane). Można jeszcze spróbować przez analizę natężenia światła. Odbicie 2 jest nieco silniejsze (widać to lepiej w górnym wierszu), zatem duszek 1-2 powinien być nieco silniejszy niż 1-3. W związku z tym można wystawić tezę, że duszek A jest z 1-2, a duszek C jest z 1-3 (duszek C jest większy, ale ma mniejszą jasność powierzchniową). Na jej poparcie, wydaje się że duszek C ma niemal identyczny kolor z odbiciem 1, czyli drugie odbicie musiało być neutralne. 

 

Duszki są, Barlow GSO 2x 2": KD = 3.

 

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Soczewka Barlowa GSO 3-Element 5x Barlow Lens Fully Multi-Coated Taiwan

Duszki są, KD = 3.

(duszków jest więcej niż w zwykłym barlowie, to z uwagi na budowę: 3 soczewki w dwóch grupach)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Reduktor ogniskowej GSO 2" Focal Reducer (brak info o powłokach)

Duszki są, KD = 3

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Soczewka Barlowa Uniwersał z teleskopu "Super Szukacz Komet", oryginalnie o krotności x4, jednak z dedykowanymi przedłużkami, przewidziana przez producenta krotność wynosiła x6 i nawet x10.

Achromatyczna, dwie sklejone soczewki. Bez antyrefleksu, surowe szkło.

 

Najpierw przedstawię odbicia, spodziewane są 3: dwa bardzo jasne od zewnętrznych powierzchni i jedno słabsze od środkowej. Tak istotnie jest.

(odbicie "2" jest od sklejenia soczewek)

 

Duszki:

Heh, ten mniejszy zaznaczony powyżej, to nie jest duszek ... to jest kurde DUCH !! (to ten który powstał od odbić od zewnętrznych powierzchni)

Powinny być 3 duszki, natomiast zaobserwowałem tylko dwa, pomimo że wykonałem "double check" w poszukiwaniu tego trzeciego. Czemu nie widać trzeciego ? Albo jest zbyt mały, albo jest zbyt blisko tego mniejszego ducha, albo jest zbyt rozmyty (?) 

 

KD >> 5

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Jakaś soczewka barlowa x3, nieopisana. Bardzo podobna do tej https://www.ebay.com/itm/383704231938 faktycznie możliwe że to Celestron, dodawany do najtańszych lunet.

Wyjątkowa pomysłowa konstrukcja z jednej pojedyńczej soczewki, czyli jest to zwykły chromat (celowo bez"a"). Jest stosunkowo długa (duża odległość od soczewki do okularu), więc promienie świetlne przechodzą pod bardzo małymi kątami padania, co minimalizuje aberrację chromatyczną w zasadzie do trudno mierzalnego poziomu (!)

(obudowa jest fatalna - bez diafragm, z gładkim plastikiem od wewnątrz, odblaski są potężne)

 

Natomiast od powierzchni soczewki, powinien powstać tylko jeden duszek (!) - złapałem go. Wyjątkowo jasny, soczewka jest bez antyrefleksu. Jednak nie wydaje się tak silny jak w barlowie powyżej, może wynikać to z faktu że jest ona ... plastikowa, czyli o mniejszym wsp załamania światła, co automatycznie nieco redukuje odbicia.

KD > 5 

 

[stratoglider]

Lorneteczka "OCZY SOWY" (Konwerter Nikon TC-2E)

Duszki słabe, KD = 2. 

(ocena dotyczy całości układu optycznego)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Lorneteczka "OCZY WYRAKA" (Konwerter Nikon TC-E3ED)

Duszki słabe, KD = 2.

(ocena dotyczy całości układu optycznego)

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Lorneteczka Bushnell 4x30 Extra-Wide (bez przedniego szkła ochronnego)

Niektóre duszki niezwykle silne, prawdopodobnie z powodu jednej (!) powierzchni, która jest nie pokryta antyrefleksem (albo pokryta jakąś pojedyńczą kiepską warstwą). Pierwsze szkło (ochronne, o zerowej mocy optycznej) nie wygląda na pokryte jakoś super, więc oryginalnie z tym szkiełkiem byłoby jeszcze gorzej - mogłoby być więcej tych silnych duszków.

KD = 5

(ocena dotyczy całości układu optycznego)

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

"Lorneteczka 6x16" firmy PZO, utworzona z części chyba jakiegoś mikroskopu.

Duszki są, KD = 3. Całkiem nieźle jak na taki przypadkowy wynalazek. 

(ocena dotyczy całości układu optycznego)

Edytowane 24 Lutego 2022 przez stratoglider

[dobrychemik]

Lornetki, lorneteczki... nuda

Prosimy o okulary!

[stratoglider]

Jakieś tam okulary jeszcze są do opracowania  (w tym jeden z KD = 0). 

... ale kolejna nuda też będzie - conajmniej 4 obiektywy.

(nast. wpis w przyszłym tyg)

[stratoglider]

Baader Morpheus 9 mm Phantom Coating Group

Duszki bardzo słabe, widoczne tylko na ciemnym tle i tylko z jednej strony (od strony oka, ale to może wynikać z wyjątkowo dużej różnicy średnic soczewek z obu stron)

KD = 1

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

TeleVue Panoptic 19 mm

Pomimo usilnych starań, duszki niewidoczne pod żadnym kątem! 

KD = 0

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Explore Scientific 24 mm 68 deg SERIES  EMD COATINGS  ARGON-PURGED WATERPROOF

Duszki ledwo widoczne, KD = 1

To już trzeci okular z tym samym kształtem duszków, który już traktuję jako znajomy  (dwa pozostałe to: MV 20/68 i ES 40/68). Świadczy to o identycznej konstrukcji (modified Scidmore), a różniących się jedynie ogniskową, czyli tak jakby skalą. Ponadto wszystkie trzy miały natężenie KD = 1. 

(charakterystyczny jest ten biały duszek o ogromnej aberracji sferycznej, który przy pewnym ustawieniu może się "zwinąć w okrąg". Jest to dostrzegalne z obu stron)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Explore Scientific 14 mm 82 deg SERIES  EMD COATINGS  ARGON-PURGED WATERPROOF

Duszki są, KD = 3

Szkoda że nazwa "EMD" nie trzyma równego poziomu. Wiem, że 82 deg to inne konstrukcje, więcej soczewek, mogą być bardziej "duszkogenne" jednak natężenie duszków jest wyraźnie większe niż w poprzednim EMD.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

CDN

[stratoglider]

SvBONY 34MM SWA 72 deg FMC

Duszki słabe, KD = 2

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Barlow 2" SvBONY 2X ED BARLOW LENS

Jest jeden duszek, KD = 3

Duszek ten powstaje z odbić od zewnętrznych powierzchni. Pomiędzy tymi powierzchniami jest jeszcze granica szkło-szkło, jednak ona daje bardzo słabe odbicie przez co duszki generowane z jej współudziałem są niedostrzegalne. Porównując go ze szczegółowo omawianym kilka postów wyżej, podobnym barlowem GSO (który również otrzymał KD = 3), to właśnie ta granica szkło-szkło robi między nimi różnicę na korzyść SvBony. W GSO, odbicie szkło-szkło było na tyle wyraźne, że również generowało dostrzegalne duszki, przez co tam były widoczne trzy o podobnym natężeniu. W SvBONY jest jeden - wykonywałem "double check" w poszukiwaniu pozostałych - bez skutku.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Okular, prawdopodobnie stary rosyjski super plossl, ~ 18 mm, pochodzący z teleskopu Uniwersał "Super Szukacz Komet", tam dawał powiększenie 55x.

Duszki przepiękne, intensywne, o wyjątkowych kolorach i kształtach. KD = 5.

Wysokie KD z uwagi na jednego duszka wyjątkowo jasnego, powstałego przez to że jedna z powierzchni jest nie powleczona AR. A szkoda, bo gdyby była, mogło być KD ~3. Ale co tam ...

Wrzuca się w oczy także wyjątkowo duże zażółcenie obrazu. Kolory powłok AR są takie, że poniekąd przyczyniają się do tego zażółcenia - odbijają kolor przeciwny do żółto-zielonego. 

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Okular Huyghensa ~ 40 mm, chyba jakiś stary rosyjski, pochodzący z teleskopu Uniwersał, Cassegrain 150/2800, tam dawał minimalne powiększenie: 70x. 

Duszki są, w wyjątkowym kolorze, jest ich niewiele. KD = 3.

Wyjątkowa konstrukcja, składająca się z zaledwie dwóch soczewek (w dwóch grupach). Znikoma ilość szkła (w porównaniu np z poprzednim) nie powoduje zażółcenia obrazu. Duszki nie są tak intensywne jak w poprzednim. Tu napewno wszystkie 4 powierzchnie są powleczone AR, warstwy mają wiśniowo czerwony kolor, co może oznaczać że transmisja w pobliżu linii OIII (zielonej) może być niezwykle wysoka (jak na czasy powstania tego okularu (lata '90).

Ten ostatni duszek (na dole z prawej, taka różowa kulka) jest świetny  Powstaje tylko w jednym ścisłym ułożeniu okularu i wynika z faktu, że soczewka polowa znajduje się w odległości 1.00 ogniskowej soczewki ocznej i światło skupione przez soczewkę oczną ogniskuje się na środku soczewki polowej. Ten warunek minimalizuje aberracje chromatyczną, pomimo użycia tylko jednego gatunku szkła. Niestety powoduje to także, że obserwując niebo przez ten okular, ostro widać powierzchnię soczewki polowej, czyli nawet najmniejsze pyłki stają się widoczne ...

______________________________________________________________________________________________________________________

 

Jakiś barlow noname, 1.25 cala, 3x ACHRO BARLOW

Rok temu poszukiwałem taniego barlowa x3 dla kolegi. M.in. kupiłem tu na giełdzie właśnie tego, za zaledwie około 60 złotych. Po rozpakowaniu paczki, od razu wrzuciły mi się w oko wyjątkowo słabe odbicia od soczewki. To właśnie tego barlowa dałem kumplowi, chwaląc właśnie ten wyjątkowo dobry AR. Wtedy jeszcze nie miałem w planach "testu duszków". Ale ostatnio przypomniał mi się ten barlow, pomyślałem że muszę sprawdzić jego KD - udało mi się pożyczyć tego barlowa na kilka dni i go prześwietlić.

 

Duszków brak, KD = 0. Czyli da się!

 

Ten barlow wygląda tak:

[stratoglider]

W dniu 20.02.2022 o 20:36, stratoglider napisał:

GSO SV 42 mm WIDE FIELD MULTI-COATED Taiwan.

(...) Bardzo słaby wynik, można by się więcej spodziewać po tym stosunkowo nowym okularze z opinią "dobrej transmisji".

Temat warstw tego okularu będzie jeszcze poruszony (potwierdzony w inny sposób) kilka postów niżej, w specjalnym porównaniu.

 

W dniu 20.02.2022 o 21:12, stratoglider napisał:

SvBONY 68 deg UW 20 mm Long Eye Relief Multi-Coated

(...) jednak jest to hit w tej klasie cenowej! Brawo SvBony!

Temat warstw tego okularu będzie jeszcze poruszony (potwierdzony w inny sposób) kilka postów niżej, w specjalnym porównaniu.

 

Hej, oto obiecane porównanie.

 

Niektóre okulary mają płaską pierwszą soczewkę. Oznacza to że jedno z odbić jest takie jak od lustra płaskiego - czyli daje obraz odbijanego obiektu w niezmienionej skali. W związku z tym jest możliwość porównania odblasków jakie daje ta powierzchnia, gdyż czynnikiem wpływającym na jasność tego odbicia jest tylko klasa powłok, a nie różnica w rozmiarze odbijanego obiektu. No i właśnie SvBony 20/68 i GSO SV 42 mają taką powierzchnię, jest więc możliwe bezpośrednie porównanie.

 

Ale porównanie jest tym lepsze i więcej jest obiektów porównań na raz  W międzyczasie zorientowałem się że Antares Erfle 40 mm, Baader Morpheus i SvBony 34/72 także mają taką powierzchnię.

(SvBony 34/72 ma ją nawet z obu stron (!) - obydwa są prezentowane). Jest więc 5 okularów z różnymi KD. (oczywiście zdjęcia były wykonywane na zablokowanym EV)

 

 

Dość dobrze widać zależność między KD a jasnością odbicia, podoba mi się to.

Odbicia z wyżej wymienionych okularów SvBony są naprawdę ciemne, ale Morpheus jest jeszcze lepszy - widać to minimalnie na powyższym zdjęciu, ale w teście duszków różnica była jednej klasy.

 

(EDIT - widzę że zdjęcie jest obrócone o 90 stopni. Zlepek oczywiście u mnie na kompie ma dobrą orientację, i taka była gdy go tu wrzucałem)

 

 

Edytowane 5 Marca 2022 przez stratoglider

[stratoglider]

Niedawno odwiedziła mnie taka ekipa:

 

4 x 100 

 

ES 20/100   Fully Multi Coated, Nitrogen-Purged Waterproof

ES 14/100   EMD Coatings,            Argon-Purged Waterproof

ES  9/100    EMD Coatings,            Argon-Purged Waterproof

ES 5.5/100  Fully Multi Coated,     Argon-Purged Waterproof

 

Każdy z nich ma pierwszą klasę warstw antyrefleksyjnych, czyli KD = 1 (duszki ledwo widoczne).

 

Niestety potwierdza to moją tezę, że "EMD" nie trzyma poziomu - zdarzają się gorsze (KD=3) i lepsze (KD=1), bez względu na oznaczenie EMD czy FMC. Przez pewien czas wydawało mi się, że jakość powłok antyrefleksyjnych w ESach zależy (o dziwo) od wypełnienia - że te wypełnione azotem mają KD=3 a argonem - KD=1, jednak i na to w końcu znalazłem kontrprzykłady m.in. w tym wpisie.

(możliwe że zależy to od roku produkcji okularu - starsze są gorsze, a nowsze - lepsze (bez względu na wypełnienie i oznaczenie), jednak nie mając danych o dacie produkcji - nigdy tego nie potwierdzę).

 

Poniżej - zdjęcia duszków. W 9 mm i 5.5 mm są zdjęcia tylko od strony oka - zdjęcia z drugiej strony nic nie pokazały z uwagi na niewielką średnicę soczewek.

 

20 mm:

 

14 mm:

 

9 mm:

 

5.5 mm:

[stratoglider]

Korektor komy, GSO (2" Coma Corrector, Made in taiwan)

Są silne duszki, przypominają trochę te z okularu GSO SV 42 mm (KD = 5), jednak te z tego korektora komy są nieco słabsze (i jest ich mniej). 

KD = 4

_____________________________________________________________________________________________________________

 

Okular Vixen LVW 22 mm

Duszki są, KD = 3. 

Sytuację ratuje fakt, że duszki w większości mają kolor czerwony, przez co spodziewane jest że transmisja i kontrast w barwie zielonej będą nieco większe niż w przypadku innego okularu z KD = 3 który ma duszki zielone (tak jak większość nowych okularów). A właśnie zielona barwa jest istotna przy wizualnych obserwacjach mgławic gdyż takie są ich główne linie emisyjne.

Kształty duszków potwierdzają, że konstrukcja tego okularu jest inna niż tych które do tej pory testowałem tutaj. Istnieje takie ustawienie okularu, że jeden z duszków niemal zalewa całą soczewkę oczną (jest to tylko zbieg okoliczności i nie ma wpływu na użytkowanie okularu). Przedstawiam to na zlepku zdjęć:

______________________________________________________________________________________________________________

 

Okular Aspheric 23 mm 62 stopnie, o taki:

https://teleskopy.pl/Zestaw-trzech-okularów-asferycznych-23-mm,-10-mm,-4-mm-1,25--AFOV-=-62-stopnie-teleskopy-5550.html

 

KD = 5.

Duszki silne, zwłaszcza jeden koloru białego. (Widać że jest antyrefleks, ale czy rzeczywiście jest to FMC, to mam wątpliwości)

__________________________________________________________________________________________

 

Aspheric 10mm 62 stopnie, z tej samej serii co powyżej.

Również KD = 5.

Nie zamieszczam zdjęć, gdyż trudno było cokolwiek wartościowo sfotografować przez takie niewielkie soczewki. Wizualnie było to niemal identyczne z powyższym 23 mm.

____________________________________________________________________________________________

 

ES 20/68, Fully Multi-Coated, Argon-Purged Waterproof.

KD = 1

(duszki identyczne z tymi przedstawionymi w postach wyżej: ES 40/68 i ES 24/68. Nie zamieszczam zdjęć, aby oszczędzić sobie roboty)

_____________________________________________________________________________________________

 

Baader Morpheus 12.5 mm, Phantom Coating Group.

KD = 1

(duszki identyczne pod względem natężenia i bardzo podobne kształtem do przedstawianego wcześniej Morpheusa 9 mm. Nie zamieszczam zdjęć aby oszczędzić sobie roboty, w razie czego dla dociekliwych filmik mam  )

_____________________________________________________________________________________________

[stratoglider]

Zbliżam się do końca. Została mi jeszcze jedna wrzuta - kilka sztuk obiektywów, m.in. SW 80/400, ED120, ZRT457 ... Opublikuję to kilka dni po świętach. Wtedy też załączę TABELĘ z podsumowaniem całego tego wątku, aby wszytko było zawarte na jeden rzut oka. Sprzęt będzie pogrupowany pod względem producenta, typu optyki, itp.

 

Jednak już teraz, pragnę serdecznie podziękować wszystkim znajomym, którzy pożyczyli mi swoje skarby do testów 

[stratoglider]

Obiektyw od lunety Celestron AstroMaster 70/900 (achromat, air-spaced doublet)

Duszki wyjątkowo jasne, KD > 5. Conajmniej jedna powierzchnia jest niepowleczona AR i generuje 2 bardzo jasne duszki, trzeci duszek - ciemniejszy, niebieski powstaje od odbić od dwóch powierzchni z antyrefleksem. 

____________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Obiektyw od lunety ZRT 457 (achromat, dublet klejony), bez antyrefleksu, z okolicy roku 1995.

Jest jeden kawał ducha, KD >> 5, powstający od odbić od zewnętrznych powierzchni (są jeszcze dwa słabsze duszki).

____________________________________________________________________________________________________________________________

 

Obiektyw od lunety Sky-Watcher 80/400 (achromat, air-spaced doublet)

KD = 3. W pełni pokryty, jakimiś zwykłymi warstwami. Standard - 3 duszki dla tej konstrukcji.

__________________________________________________________________________________________________________________________

 

Obiektyw od lornetki-lidletki 10x50, z okolicy 2006 roku (achromat, dublet klejony)

KD = 4. Pokryty AR z obu stron i to generuje 1 duszek, który jest silniejszy niż te z powyższego SW 80/400. (odbicie od warstwy kleju jest bardzo słabe). (nie wiadomo natomiast czy ten jeden duszek jest silniejszy niż sumarycznie wszystkie trzy z SW 80/400)

________________________________________________________________________________________________________

 

Obiektyw od lunety Sky-Watcher ED120 (air-spaced doublet ED)

Obserwowałem duszki przez całą tubę bez okularu, nie odkręcając obiektywu. Było coś w okolicach KD=2, ale nie dało się zrobić zdjęć w ten sposób. Za około miesiąc będę wykręcać obiektyw do czyszczenia, to wtedy sprawdzę dokładnie z tej samej odległości co resztę i wykonam zdjęcia duszków.

 

 

Edytowane 20 Kwietnia 2022 przez stratoglider

[stratoglider]

Przedstawiam pierwszą wersję tabeli podsumowującej ten temat.

 

Naturalnie jestem otwarty na jakieś jej modyfikacje, jeśli coś mogłoby być lepiej ubrane w szatę graficzną. Końcem maja dodam jeszcze (conajmniej) 3 wiersze, więc wtedy uwzględnię ewentualne uwagi.

 

 

 

KD_tabela.bmp

Edytowane 20 Kwietnia 2022 przez stratoglider

[stratoglider]

Cześć,

 

po dłuższej przerwie, test gromadki okularów:

 

 

 

Zaczynam z prawej, od tego najdziwniejszego. A to jest powszechny, znany i lubiany LET 28, tylko że bez kapturka.

Sky-Watcher LET 28 mm, Multi-Coated.

Duszki są, słabe. KD = 2.

Tutaj na pewno wszystkie granice szkło-powietrze są pokryte antyrefleksem, pomimo braku słowa "fully" w nazwach powłok. 

________________________________________________________________________________________________

 

Vixen NLV 5mm 45 deg, FULLY MULTI-COATED

Duszki bardzo słabe, KD = 1.

Identyczny z opisywanym w tym poście NLV 6 mm.

____________________________________________________________________________________________________________________

 

FUJIYAMA HD-OR 7mm Fully Multicoated Optics. Made in Japan.

KD ~ 2 (?) coś widać, jednak trudno to jednoznacznie ocenić, z uwagi na nikły rozmiar soczewek. Czyli podobnie jak tutaj przy ocenie Baader Ortho.

________________________________________________________________________________________________

 

Masuyama 20 mm / 85 stopni Japan.

KD = 0 - brak duszków.

Widok od strony oka:

 

Widok od spodu:

 

Ponadto kolejne powierzchnie są pokrywane warstwami AR optymalizowane pod dopełniające barwy - zielona, różowa, zielona, różowa ... co dodatkowo uodparnia na duszki. Extraklasa.

Widok odbić (odbicie od pierwszej, lekko wklęsłej soczewki, jest ciemnozielone i tutaj z tego kąta niewidoczne):

 

Tam jest 5 soczewek w 3 grupach. Czyżby zatem najbardziej przejrzysty okular świata ? Nie. Sądzę że będzie nim TeleVue Plossl. Nie miałem go, ale jestem przekonany że też będzie KD = 0, a on ma jeszcze skromniejszą budowę (4 soczewki w 2 grupach).

___________________________________________________________________________________________________________________

 

MaxvisiOn 40 mm, 68 stopni, Fully Multi-Coated.

KD = 2.

Tutaj spotkało mnie zaskoczenie, spodziewałem się lepszego KD = 1, tak jak w MV 20/68 i w ES 40/68. Ale nie. Konstrukcja wprawdzie identyczna, ten szary okrągły duszek jest rozpoznawalny z tych konstrukcji, jednak w tym MV widać też duszki od reszty granic soczewek.

_____________________________________________________________________________________________

 

(tabeli dziś nie uaktualniam, gdyż planuję w najbliższych dniach jeszcze zamieścić taki test kilku obiektywów, to wtedy raz podsumuję) 

 

 

[wimmer]

Świetna robota! Gratuluję pomysłu i zazdroszczę inicjatywy.
Czy masz możliwość przetestować pod tym względem znane klony TMB Planetary? :

Najlepiej ogniskowe rzędu 6-7mm. Chodzi o to, że wokół nich urosło kilka (prawdopodobnie) mitów. Na zagranicznych forach można przeczytać sporo opinii, że są to świetne okulary planetarne. W mojej historii obserwacyjnej miałem takie dwa (9mm i 7,5mm), i nie powiedziałbym, że są to planetarne wymiatacze. Nie podobał mi się "mydlany" obraz, które dają.
Co ciekawe można również przeczytać takie opinie, że produkują bardzo duże duszki (albo odblaski), które dyskwalifikują je jako okulary planetarne . To akurat mogę potwierdzić. "Miękki" obraz może pochodzić od słabego kontrastu, a ten od odblasków.
Ostatnia ciekawa opinia z jaką się spotkałem, jest taka, że owszem produkują duszki, ale od słabo wyczernionej wewnętrznej tulejki, i że jak się wyczerni ją dodatkowo albo wyłoży flokiem, to okulary te stają się znacznie lepsze.

Bardzo chciałbym zobaczyć jakie duszki produkują.

[stratoglider]

8 godzin temu, wimmer napisał:

Świetna robota! Gratuluję pomysłu i zazdroszczę inicjatywy.
Czy masz możliwość przetestować pod tym względem znane klony TMB Planetary? :

 

Hej, dzięki 

Znam te okulary tylko z opinii internetowych, lecz ani ja, ani żaden z moich sąsiadów i znajomych ich nie ma, więc nie zanosi się na ich prześwietlenie w najbliższym czasie.

 

Dzięki za swoją opinię o nich. Ostatnia z tych zasłyszanych teorii jest całkiem prawdopodobna, spotkałem się wiele razy z taką sytuacją, przy czym to właśnie odblask od tulei albo wewnętrznego brzegu pierwszej soczewki, powodował duszka silniejszego niż od dwukrotnego odbicia od szkieł.

 

 

[PiotrStopa]

Ja mam TMB 6mm to mogę podrzucić na test.

[stratoglider]

Świetnie, przyda się jako przedstawiciel całej serii. Dogadamy się na priv i w realu