May 2024 Solar Storms - wielkie podsumowanie i relacja

LibMar · 16 Maja

Witam

Uwielbiam pisać takie podsumowania. Za nami wyjątkowy tydzień wzmożonej aktywności na Słońcu, za sprawą której byliśmy świadkami ekstremalnej burzy geomagnetycznej (klasy G5), poprzez osiągnięcie maksymalnej wartości w skali KP-index. To ważne wydarzenie astronomiczne, które zapisuje się na kartach historii. Biorąc pod uwagę skalę i warunki z jakimi mieliśmy do czynienia dla naszego kraju, zjawisko porównywałbym do poziomu pojawienia się komety nie NEOWISE, lecz Hale-Boppa. Pierwszy raz od 21 lat mogliśmy obserwować Kp9, które choć w 23 cyklu słonecznym miało miejsce w kilku różnych dniach, to tym razem wiele spraw wypadło na naszą korzyść. A co dokładnie? O tym będzie dalej w podsumowaniu, po relacji.

Od wielu tygodni (a nawet miesięcy) ciągle mogliśmy mówić o pechu związanym z wysoką aktywnością plamotwórczą na Słońcu, które zupełnie korelowało się z intensywnością i częstością zórz polarnych na Ziemi. Mogliśmy obserwować wiele grup plam bez problemu widocznych gołym okiem, które zbytnio nie chciały flarować. A jak już do tego dochodziło, to zwykle kończyło się bez wyrzutu CME wskutek zjawiska znanego jako magnetic caging. Nawet najsilniejsza flara obecnego cyklu, czyli X6.3 z 22 lutego, była drugą najsilniejszą flarą bez koronalnego wyrzutu masy spośród wszystkich po 1997. A kiedy pojawiła się jakaś szansa, to z Polski i tak zostawały tylko końcówki, bo ciągle lepsze momenty wypadały akurat za dnia (przykładowo, 24 marca pod wieczór).

Region AR3663 skupił uwagę wraz z początkiem maja w związku z bardzo szybkim wzrostem powierzchni. Co chwila wydawał kolejne flary klasy M, czasem nawet X. Choć okazjonalne CME od tej grupy były całkiem okazałe, to za każdym razem wyrzucane było na północ od Ziemi. Raz nawet przyczyniło się do flary X4.52. Choć pozycja plamy względem nas była korzystna, to po raz kolejny musieliśmy obejść się smakiem – CME znów ma nie trafić w Ziemię. Ale to druga grupa plam, na południowej półkuli Słońca, zaczęła tryskać energią...

8 maja 2024 roku był dniem przełomowym. AR3663 sobie ciągle strzelała, około czwartej nad ranem dając „ślepą” flarę X1. Ale 3 godziny później to AR3664 sprawiła nam niespodziankę. Dostaliśmy kolejny alert o erupcji klasy X, ale źródłem nie była grupa AR3663. Był to bardzo krótki wybuch o podobnej wartości (X1.04) sugerujący impuls, ale koronograf pokazał full halo CME mimo to. „Przynajmniej w końcu coś wystrzeliło...” – tak sucho opisywano to, co sprawiła południowa plama, po rozczarowaniu dużo większej w tamtym czasie AR3663. Okazało się, że nie wyglądało to najgorzej. Szansa na burze klasy G2 w zasadzie w zasięgu ręki. A potem AR3664 zaczęła szaleć i rosnąć na obszarze jeszcze bardziej!

Po raz drugi w tym roku (chyba w SC23 nawet tak nie było) poziom M stał się normalnym poziomem tła aktywności słonecznej! Ogólna aktywność flar w tym roku i tak jest na bardzo wysokim poziomie. Już w całym roku 2023 zaobserwowano ponad 3000 flar, co jest wyższą wartością niż w jakimkolwiek po 1997, obejmując dużo bardziej aktywny SC23. A w obecnej projekcji (z dotychczasową częstością) mamy to na poziomie 3600. Sam cykl słoneczny 25 ma za już sobą więcej flar niż cały 24, a jeszcze siedzimy w połowie, a opadanie po maksimum ma mieć miejsce jeszcze za jakiś czas.

AR3664 zaczęła cisnąć coraz to kolejne flary, a AR3663 póki była jeszcze widoczna, dodatkowo spychała aktywność z linii C na M. Przez kolejne dni SpaceWeatherLive ciągle wysyłał alerty o coraz to kolejnych wzrostach na poziomie M. W pewnym momencie poziom M1+ trwał nawet pół dnia (8 maja, od 4:20 do 15:36 czasu polskiego), a kolejne flary tylko podciągały to do góry! Plama AR3664 rozrosła do rozmiarów Carringtona z 1859 roku, posiadając bardzo kompleksową budowę magnetyczną. Wydawało się, że flara klasy R4 (X10+) będzie już kwestią czasu, co mogłoby zwiastować szansę na potężną burzę geomagnetyczną na Ziemi (a przynajmniej wydawało się, że jest to niezbędne). Dostaliśmy zupełnie coś innego, co wystarczyło.

Druga flara, tym razem o sile M8.69, nastąpiła zaledwie 7 godzin po X1, po południu. Znowu full halo CME. I potem jeszcze raz, kolejny strzał tego samego dnia – X1.02 tuż przed 24:00, które po szczycie zaczęło ponownie rosnąć, nie pozwalając mi jeszcze zasnąć, żeby zobaczyć czy nie przypadkiem mamy podwójnego X-a. Tak nie było, ale po kilkudziesięciu minutach mieliśmy M9.87. To też rewelacja. Pierwsze dwa CME nie były nadzwyczaj szybkie. Ale ten trzeci miał wyjątkowo większą prędkość sugerując, że możemy oczekiwać potrójnego łączonego CME, tzw. kanibala. Kiedy pierwszy i wolniejszy koronalny wyrzut masy jest doganiany przez kolejne szybszy zanim dotrze do Ziemi, to sumarycznie dają zwykle potężniejsze uderzenie w magnetosferę planety. To już teraz było widać, że jest spora szansa na G4. Nawet ja nie pamiętam czy w ostatnich latach mieliśmy coś takiego, jak potrójny kanibal CME. I wtedy zaczął się śmiech, że NOAA przewiduje z tego tylko G1-G2...

Ale to nie koniec! Po 11:00 już 9 maja (około 28 godzin po pierwszym strzale), AR3664 wyrzuca kolejną flarę klasy X, tym razem X2.25. Było obserwowane na żywo przez Mateusza na kanale AstroLife. Znowu full halo CME, jeszcze szybsze niż nr 3. Szansa na poczwórnego kanibala? Tak naprawdę, szanse na wystąpienie czegoś takiego jest ekstremalnie niskie, powoli zaczynają się pierwsze prognozy, że G5 jest realne. I ta flara spowodowała, że postanowiłem napisać na forum wątek informujący o tym, że coś konkretnego nadchodzi. Kanibale z dwóch CME robiły świetną robotę i dawały wspaniałe zorze. Ale cztery? W głowie się nie mieści czy da się to dobrze zmodelować. Trzeba koniecznie po pracy napisać post i ostrzec, by każdy się przygotował!

A podczas pisania tamtego postu późnym popołudniem okazało się, że znowu AR3664 wybucha flarą klasy podobnej jak pozostałe. Teraz to X1.12, które wstępnie dawało CME. Już nie chciałem czekać na weryfikację czy będzie z tego full halo, więc temat poszedł bez przeciągania. I ostatecznie tak, wyszło kolejne asymetryczne full-halo, numer 5. Międzyczasie, zwróciłem uwagę na jeszcze jedno wydarzenie – pod koniec dnia 8 maja doszło do erupcji filamentu. Zdjęcia z koronografu pokazywały wyrzut lekko w bok, choć wciąż pojawiały się predykcje związane z uderzeniem w nas. Może było to na wyrost, ale co, sześciokrotny kanibal?!

Nie chciało mi się wierzyć, aby takie flary przyczyniły się do burzy geomagnetycznej klasy G5. Do tej pory wszystkie takie wiązały się z naprawdę potężnymi flarami (R4+), tutaj mieliśmy tylko lekko przekraczające poziom X. Wiatru słonecznego przekraczającego 1000 km/s w zasadzie nie było można się spodziewać. Stąd moim przewidywaniem było G4 z najwyższą wartością Kp9- (to też jest G4!), bo zabrakło wisienki na torcie – czyli jednego X10+.

Wielki dzień zaczyna się. 10 maja 2024 roku. Początkowo nie było to nawet jeszcze pewne czy tego dnia pierwsze CME (albo ich mix) do nas dotrze. Dane EPAM wskazywały na ciągły wzrost protonów – oczywistym było, że kilka koronalnych wyrzutów masy leci bezpośrednio na nas. Prognoza pogody w Polsce była stosunkowo średnia. Północny zachód wyglądał słabo, centrum też tak średnio, ale południe nienajgorzej. W moim przypadku, czyli północny wschód (Suwalszczyzna), wyglądał w miarę korzystnie. Ciągle 2-4 oktanty w meteogramie, a kolejne prognozy wcale nie wyglądają na gorsze, więc w zasadzie na spokojnie postanowiłem czekać na miejscu. A miałem myśli czy warto nie podjechać na Łotwę, lub choćby centralna Litwa. Ale w drugiej połowie nocy byłoby tam gorzej niż u mnie na miejscu. Gdybym mieszkał na Pomorzu, to na pewno zabrałbym się w wyjazd w poszukiwaniu miejsca z mniejszym zachmurzeniem. Karty SD opróżnione, baterie naładowane, skrzynka z rzeczami do fotografowania razem z zorzą także przygotowana. W przypadku dojścia CME będę mógł szybko wsadzić do auta i podjechać pod stałą miejscówkę, czyli jezioro Dusia na Litwie (to około 40 minut drogi).

Kończy się robota w piątek, zaczynamy śledzenie wskaźników sprawdzając je niemalże co kilka minut. To jest niesamowity okres pełen emocji, bo nadchodząca noc może wszystko zmienić. Na Zorzowej Krainie wręcz huczy aktywnością, bo coraz więcej śladów wskazuje, że jednak to CME ma ogromną szansę dotrzeć wcześniej, właśnie w godzinach wieczornych. Wykresy EPAM rosną dramatycznie.

Zupełnie znienacka czytam na forum SpaceWeatherLive, że STEREO A obserwuje uderzenie CME. Nie spodziewałem się tej informacji, nie przyszło mi do głowy by wykorzystać go do śledzenia uderzenia koronalnego wyrzutu masy (a ten znajdował się o 0.03 AU bliżej Słońca niż Ziemia). Jest to analogiczna sytuacja z sondą Solar Orbiter przy marcowej burzy, tylko tym razem była to sonda dużo bliżej nas, w zasadzie tylko delikatnie dalej niż DSCOVR (będący 0.01 AU od nas). Zanim dobrałem się do danych, minęło chwilę czasu. Kiedy odpaliłem właściwy wykres po raz pierwszy, dostrzegłem moc, która do nas nadchodzi. Bt wskoczyło na poziom +40 nT, a Bz zaczęło spadać na poziom -30 nT! To już wystarczyło, aby przebiło największą zorzę, jaką do tej pory obserwowałem (od 2015). Brakowało mi wiedzy, czy rzeczywiście poziom Bz będzie bardzo zbliżony do tego, co będzie obserwował DSCOVR (a z SolO tak mieliśmy). Nieco się różniło, ale ostatecznie tu i tu wypadało korzystnie. Po prostu spadki Bz bywały w innych momentach czasowych. Najniższe Bz obserwowane przez STEREO A było też dużo niższe od rekordowej wartości zarejestrowanej przez DSCOVR.

Było jeszcze parę godzin do pierwszych możliwych obserwacji zorzy, bo Słońce jest jeszcze kilkanaście stopni nad horyzontem. Wiadomo było, że pierwsza złapie to Australia. Sonda STEREO A nie mierzyła prędkości wiatru, więc próbowaliśmy wyliczyć kiedy złapie to DSCOVR dając symulacje prędkości 600-800 km/s. W końcu, po dwóch godzinach (początkowo spodziewaliśmy się blizej 1h 30m a 1h 40m), sonda ta widzi przyjście CME. A tymczasem STEREO A obserwuje kolejne wzrosty Bt i spadki Bz. Wartość Bt = 50 nT i Bz = -40 nT... szok! Takie wartości po 2005 dla okolic Ziemi nie obserwowano. Był stres, że będzie to tylko chwilowe...Taki pech jak na przykład w marcu, jak wzrosło Bz na dodatnie i utrzymało się. Ale tu DSCOVR i STEREO ciągle obserwują wartości ujemne, więc powinna być z tego ogromna zorza!

Wykresy wskaźnika mocy zorzy (WMZ) zaczynają wchodzić mocno w dół, pojawią się kolejne alerty od K4 do K8. Poziom K9 nie mógł być jeszcze osiągnięty w tej pierwszej fali, a dopiero przy drugiej, bowiem po około 20:30-21:30 trwało dodatnie lub tylko lekko ujemne Bz.

I po tym dłuższym wstępie, pora na rozdział drugi – relacja z obserwacji. Unikalna szansa na zapisanie tego, co dzieje się nad Polską podczas burzy G5, pierwszy raz po 2003 roku. A 21 lat temu nawet technika fotografii nie była tym, co mamy obecnie. Nie było wątpliwości, że będzie to najlepiej udokumentowana ekstremalna burza geomagnetyczna w historii. Wszystkie prezentowane niżej fotografie były robione Canonem 6D oraz Sigmą 20mm f/1.4 DG HSM Art. Zrobiłem około 370 fotek, z czego do obróbki poszło 81. Pozostałe są często podobne do siebie, może tylko kilka procent jest poruszonych lub nieostrych. Tutaj w wątku też wrzuciłem połowę z nich, bo byłoby wszystkich za dużo Timelapsy z kolei robiłem przez Canona 700D i Samyanga 16mm f/2.0.

Kilkanaście minut po dwudziestej, ruszam w miejscówkę obserwacyjną. Jak wspomniane wcześniej, miało to być jezioro Dusia na Litwie. Po dojechaniu na miejsca minuty przed 21 (będę operował czasem polskim, bo tam jest godzina do przodu) okazało się, że nad jeziorem wieje potężny wiatr. Czułem, że nie da rady wytrzymać tam dłużej niż pół godziny. Po chwili namysłu zdecydowałem, że sprawdzę jezioro Metelys (kilka kilometrów dalej), przy którym widziałem już raz zorzę polarną. Po dotarciu na miejsce lekko po 21 postanowiłem tu pozostać. Dużo mniejszy wiatr, znośny. Wystawiam sprzęt i robię pierwsze zdjęcia kontrolne. I co było świetne - obserwowałem sam początek, a nie filarową zorzę od razu w momencie akcji. Było to identyczne do zorzy z kwietnia 2023 roku – pierwsza zrobiona fotka jak było jeszcze zbyt jasno, by pokazać okolice miejscówki obserwacyjnej. Wraz z ciemnieniem, delikatna zorza dopiero zaczynała pokazywać pazur.

Gwiazdy pojawiły się dużo szybciej niż pierwszy ślad zorzy. Pierwsza fala niskiego WMZ dopiero kończyła się ze względu na przejście na Bz dodatnie w okolicach 21:00. Zresztą też, spadki Bz były ciągle zbyt krótkie, aby Bz = -40 dało WMZ = -40 i mniej. Po osiągnięciu około -36, WMZ słabł. Zachowaliśmy i tak spokój, bo dobrze wiedzieliśmy z danych STEREO, że później będzie dobrze (albo nawet lepiej!).

O godzinie 21:21, w przeciwieństwie do zorzy sprzed tygodnia (jak już się rozwinęła i była widoczna szybciej z południowo-wschodniej Polski), na Zorzowej Krainie jako pierwszy informuję o pojawieniu się zorzy w postaci zielonego łuku. Sięgał on od północnego-wschodu do północnego-zachodu, najwyżej na około 20-25 stopni. Fantastyczne było zobaczyć go tak wysoko. Poziom K na podstawie WMZ wynosił wówczas K8, WMZ około -30 (i to była najniższa wartość na tamten moment, przy której obserwowałem zorzę). Informacja o pozytywnej rejestracji poszła do wielu innych osób na Messengerze, także tych od prowadzących strony/blogi, żeby mogli przesłać sygnał dalej, że spektakl się zaczyna. Robiło się coraz bardziej ciemno, łuk stawał się coraz wyraźniejszy.

Zaczynają pojawiać się pierwsze różowe filary. Była to godzina 21:42. Tak więc, przez kilkanaście minut ciągle obserowałem zielony łuk bez żadnego nasilenia. Teraz wchodzi kolejny kolor. Najwięcej obserwowałem go najpierw po wschodniej stronie nieba. Około 21:44 obserwowałem już wyraźne zaczerwienienie przekraczające wysokość Gwiazdy Polarnej.

Stopniowe nasilanie się filarów zachęciło mnie, aby wykorzystać ten moment do sfotografowania nieba zorzy ze szklaną kulą, jeszcze przy świetle wieczornej łuny.

Wraz z nadejściem 22:00, nad zachodem pojawiło się mnóstwo czerwieni. Towarzyszył temu młody sierp Księżyca, a na horyzoncie nadchodziło kolejne konkretnie obniżenie Bz i WMZ...

W końcu zrobiło się na tyle ciemno, żeby z drugiego aparatu nastawić timelapse o docelowych parametrach naświetlania. Odnajdziecie go nieco niżej w tej relacji, przy momencie czasowym około 00:00 (by nie spoilerować). Około 22:07 przeszedłem przez gęstwinę wysokich drzew, by zobaczyć jak wygląda południowa część nieba. A tu SAR (Stable Auroral Red arc), czyli rozświetlony pierścień Ziemi. Po powrocie na brzeg... bajka! Widok przypominał mi jak hawajskie wybrzeże z palmami

Potężnie zrobiło się o 22:13. Choć do tej pory było niesamowicie z tą czerwienią, która była raportowana w całej Polsce, to nastąpił wybuch zieleni. W momencie wykonania poniższych fotek, zieleń była już silniejsza od tej kwietniowej 2023, wskakując w rankingu obserwowanych przeze mnie zórz na pierwsze miejsce.

Filary zaczęły słabnąć tuż przed 22:30, choć nadal różowo-czerwone kolorki można było obserwować wszędzie na niebie. Nie było jednak źle, a moment przed kolejną falą wykorzystaniem na zrobienie przeróżnych zdjęć z przedmiotami.

Na wyróżnienie zasługuje Elsa, jako symbol zorzowej krainy

Ponownie wróciłem do kuli. Tym razem z nieco inną zorzą w tle. Coś tylko krzywo stała... Fotografowany był nawet świeżak z Biedronki (tj. Awokado Adaś). Halo, Biedronka?

Po godzinie 22:15 mamy względny spokój pod kątem filarów. Co prawda, jakieś niewielkie czerwienie i fiolety wszędzie się odnajdzie. Ale to był czas na zieloną zorzę. Obserwowałem jak ona rośnie coraz wyżej i wyżej, że przy północnym horyzoncie zaczyna jej brakować. Owal przesunął się na zenit, a chwilę potem nawet lekko na południe. WMZ zaczął zniżać, coraz bardziej zbliżając się do poziomu K9. Zostało to osiągnięte o 23:35, jednak do tej godziny działo się jeszcze naprawdę sporo. Powróćmy więc do 22:15 i zdjęć gęstej zieleni.

I po tych kadrach pora na zaprezentowanie timelapse! Obejmuje on godziny od 22:00 do 00:00. Do północy z relacją jeszcze nie przeszliśmy, ale widzieliście wyżej już wszystko, co w timelapse będzie widoczne. Po prostu, pod koniec brakowało zorzy, bo wszystko działo się już w zenicie. Nie chciałem zmieniać kadru, zależało mi na utrzymaniu go nieruchomo przez jak najdłuższy czas. Po północy zmieniłem miejscówkę, by uzyskać jeszcze więcej różnorodnych kadrów. Niesamowite było to, jak zielonkawe niebo rozświetlało okolice na tyle, że chodząc nie było potrzeby włączania latarki w telefonie

O godzinie 22:30 po raz pierwszy obserwowałem zieleń przekraczającą zenit. Kolejny osobisty rekord pobity. Ale to przez kolejne pół godziny przechodziło jej coraz więcej i stawało się to lepiej widoczne gołym okiem. Wyjątkowo wyglądały te pasy!

Postanowiłem przejść się wśród drzew, by złapać je dookoła kadru. I chwilę potem pojawiało się coraz więcej różowego. Filary zaczęły płonąć!

Nie myślałem o tym wcześniej, ale faktycznie podczas nasilenia filarowego nad głowami obserwujemy koronę. Ciekawa była jej pozycja. Wypadała na granicy konstelacji Korony Północnej i Wolarza. To około 65 stopni nad horyzontem, kilkanaście stopni na wschód od południka niebieskiego. Aż koniecznie muszę podzielić się kilkoma kadrami z odstępami w zasadzie minutowymi. Całe zjawisko zielono-różowe trwało niecałe pół godziny.

To było przepiękne. A jak to wyglądało na żywo? To też mam do pokazania. Nagrałem półtoraminutowy filmik przedstawiający ruch w czasie rzeczywistym. Ze względu na długość, wrzuciłem go na YouTube. Mam jednak duży problem z obrabianiem takich materiałów, więc jest on bez obróbki. Polecam poprzewijać sobie lub np. odtworzyć w 2x.

Tyle, jeśli chodzi o jezioro. Tuż przed północą wybrałem się na krótką przejażdżkę pod wieżę widokową w Metelys. Tam jeszcze tydzień temu fotografowałem centrum Drogi Mlecznej, w godzinach porannych. Tym razem zastałem całe niebo schowane w zorzy.

Tymczasem nad Polską było można obserwować przepiękny... właśnie nie wiem, czy to filar, czy STEVE? I jeszcze ten gwiazdozbiór Panny i Lwa w tle...

Cirrusy obejmowały niebo coraz bardziej. Fala numer trzy zakończyła się, WMZ zaczęło gwałtownie rosnąć. Czwarta fala rozpoczęła się po 2:00, kiedy już zdążyłem wrócić do domu. Wracając, zajechałem jeszcze nad Dusię, by tylko "zaliczyć" tam zorzę. Jak wiało konkretnie wtedy, to wiało tak nadal. Dobra decyzja była wyjechać stąd.

Przed 2:00 wróciłem do domu, ale nie chciałem tego kończyć. Człowiek był już zmęczony, miał wszystkie możliwe rodzaje zdjęć. Ale ze względu na nadchodzącą trzecią falę, postanowiłem wybrać się jeszcze pod Bazylikę Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sejnach i cyknąć tutejsze fotki, zanim zrobi się kompletnie jasno Była to już godzina 3:00.

Najniższe WMZ miało miejsce niedługo przed wschodem Słońca, jak już niebo zbyt się rozjaśniło. Wartość rekordowa to -49.6. Tym samym kończę relację z pierwszej nocy. Tak wyglądały statystyki w momencie robienia ostatnich fotek:

I z pewnością w tym momencie zasugeruję fantastyczną transmisję na żywo przez Mateusza Kalisza (AstroLife)

A po pierwszej nocy nastaje dzień, po którym mamy kolejną zorzową noc! Nie miałem już rozległych planów. Były tylko dwa zadania - zrobić timelapse oraz zrobić sesję zorzową z żoną To drugie nadal mam nieprzygotowane i zostanie opublikowane poprzez zmianę avatara z kreacji AI na rzeczywistą

Po godzinie 22:35 pojawiło się pojedyncze piękne nasilenie, w momencie którego WMZ obniżał się z -14 do -18. I tak wyszło, że timelapse idealnie nagrał od początku do końca, po czym obiektyw zaparował. Materiał miałem na jeszcze ponad godzinę, ale na szczęście nic konkretnego później się nie działo.

I jeszcze ładniejsze dwa ujęcia z powyższego timelapse

Ostatnia noc w zasadzie była rozczarowaniem. Dobre WMZ powinno było dać ładną zorzę. Nawet wskaźniki na SpaceWeather sugerowały dobry widok. Tyle, co dostaliśmy do 1:00, to tylko fioletowa łuna, która sięgała u mnie nawet do 40 stopni ponad horyzont. To był w miarę adekwatny widok jak na takie WMZ poza nasileniami filarowymi. Ale właśnie, filary... to jest to, czego nam bardzo brakowało. Pojawiły się dopiero koło pierwszej, kiedy to WMZ zaczęło słabnąć i ostatecznie dostaliśmy tylko mini zorzę. Na fotkach złapała się, ogólnie jest zaliczona. I tyle

Wskaźniki zorzowe przez całą burzę geomagnetyczną kreowały się następująco Podziękowania dla @ANowak za przygotowanie poniższych wykresów w podobnym stylu, co wykresy generowane na Zorzowej Krainie!

TOP 15 największych burz geomagnetycznych pod względem DST od 1957 roku. Wprowadzona data dotyczy momentu, w którym dana wartość została osiągnięta.

1989/03/14: -589 nT
1959/07/15: -429 nT
1957/09/13: -427 nT
1958/02/11: -426 nT
2003/11/20: -422 nT
2024/05/11: -412 nT
1967/05/26: -387 nT
2001/03/31: -387 nT
2003/10/30: -383 nT
2004/11/08: -374 nT
2003/10/30: -353 nT*
1960/11/13: -339 nT
1958/07/08: -330 nT
1960/04/01: -327 nT
1957/09/05: -324 nT

* ta sama data pojawiła się dwukrotnie, ponieważ oba piki DST z dwóch niezależnych burz zmieściły się jeszcze tego samego dnia.

TOP 10 największych burz geomagnetycznych pod względem DST od 2015 roku:

2024/05/11: -412 nT
2015/03/17: -234 nT
2023/04/24: -213 nT
2015/06/23: -198 nT
2018/08/26: -174 nT
2023/11/05: -172 nT
2015/12/20: -166 nT
2023/03/24 -163 nT
2024/03/24: -128 nT
2023/02/27: -111 nT

10 najsilniejszych burz geomagnetycznych po 1932 roku pod względem dobowego wskaźnika AP (8 pomiarów KP liczonych od północy do północy jako średnia ważona). Pojawienie się na liście oznacza, że burza była nie tylko ekstremalnie silna, ale też ekstremalnie długa. Tylko jedna burza geomagnetyczna po 1932 roku miała dobowy Ap-index wyższy niż tegoroczna majowa (i wcale nie byliśmy daleko do wyprzedzenia).

1960/11/13: Ap = 280
2024/05/10: Ap = 273
1989/03/13: Ap = 246
1960/04/01: Ap = 241
1959/07/15: Ap = 236
1941/09/18: Ap = 232
1941/07/05: Ap = 222
1946/03/28: Ap = 213
1941/03/01: Ap = 207
2003/10/29: Ap = 204

8 najsilniejszych burz geomagnetycznych po 1932 roku pod względem ruchomym 24h. Jest to podobny sposób liczenia jak powyżej, tylko w uwzględnieniu o jak najlepszą konfigurację czasową. Jeśli burza zaczyna się w połowie dnia i kończy się w połowie kolejnego dnia, to taka burza będzie miała w obu dniach średnią wartość Ap. Ale, jeśli weźmiemy od połowy dnia do połowy dnia, to wartość taka wystrzeli w kosmos. I właśnie podaję najlepsze takie konfiguracje. Podczas majowej burzy geomagnetycznej z 2024 roku mieliśmy najwyższe 24-godzinne utrzymywanie się ekstremalnych wartości KP w historii pomiarów.

2024/05/10-11: Ap' = 322
1941/09/18-19: Ap' = 313
1960/11/12-13 = 294
1989/03/13-14: Ap' = 286
2003/10/29-30: Ap' = 252
1959/07/15-16: Ap' = 252
1960/03-04/31-01: Ap' = 251
1941/07/05 (tu akurat wypada 0-24h): Ap' = 222

10 najniższych zarejestrowanych wartości Bz po 1997 roku (dla punktu L1). Chodzi tutaj tylko i wyłącznie o pojedynczy pomiar.

6 listopada 2001 = -78.17 nT
15 lipca 2000 = -59.27 nT
24 sierpnia 2005 = -55.55 nT
29 października 2003 = -53.85 nT
20 listopada 2003 = -52.80 nT
7 listopada 2004 = -50.19 nT
10 maja 2024 = -50.06 nT
24 listopada 2001 = -49.29 nT
31 marca 2001 = -46.86 nT
15 maja 2005 = -45.89 nT

Z wielką chęcią zrobiłbym też podsumowanie na najniższe zarejestrowane WMZ po 1997 roku, oraz ranking. Niestety, roboty by zrobić to ręcznie jest za dużo. Wkrótce Zorzowa Kraina dostanie taką funkcjonalność, by sprawdzać wartości z przeszłości, pozwalając do tego wrócić.

Podsumowując podsumowanie, przedstawię je w punktach

Na serwerze Zorzowej Krainy przybyło kilkaset osób, zwiększając ilość członków również o kilkaset procent! Dziękujemy!
Mamy teraz zdjęcia zorzy polarnej podczas każdego K-index, a więc do każdej wartości możemy przyporządkować co najmniej jedno zdjęcie.
Są nowe wnioski na temat widoczności zorzy polarnej podczas danego K-index. Wszystkie obecne są prawidłowe, ale możemy dopisać nieco więcej (np. korona zorzy). Lista z opisami zostanie zaktualizowana później.
Ostatnia (trzecia noc) była bardzo rozczarowująca. Okazało się, że przez całą noc mieliśmy sporą różową poświatę bez filarów przy dobrym WMZ. Po 1:00 wartość ta pogorszyła się i dopiero potem pojawiły się filary. Nieprawdopodobne było, że czekaliśmy na to 3 godziny. Nigdy tak długiego narastania filarów nie widziałem. Druga noc była z kolei bardzo adekwatna z parametrami.
Mamy bardzo odległe zdjęcia zorzy z różnych zakątków świata, które wykorzystamy do sprawdzenia czy 1.2/100km też jest adekwatne podczas K9. Przy najniższej zarejestrowanej wartości WMZ, filary powinny być łapane maksymalnie 3500 kilometrów na południe od mojej miejscówki. Biorąc pod uwagę, że zorza była wyraźnie łapana z Wysp Kanaryjskich (około 3000 km niżej na południe) wygląda na to, że faktycznie 1.2 wciąż jest miarodajne. Dodam tylko, że z Kanarów to nie była jeszcze zorza na granicy i faktycznie 500 km bardziej na południe byłyby nadal szanse na obserwacje poświaty.
Zorza, którą obserwowaliśmy, wypadała w świetnych warunkach - mały Księżyc, stosunkowo ciepło (najniżej do 6 stopni, a z takimi emocjami zupełnie nie zmarzłem), większość kraju mogła obserwować przynajmniej między chmurami. Pozostałe wielkie zorze miewały z tym bardzo przeróżnie, albo nawet wypadały za dnia. To, co mieliśmy na naszym niebie, jakościowo, prawdopodobnie u większości z nas będzie to zorza życia (u mnie to i tak było na całe niebo, więc co ma być lepiej?)

zbyszekzz · 16 Maja

Witam

LibMar

Relacja, zdjęcia - coś pięknego!

Edytowane 16 Maja przez zbyszekzz

warpal · 16 Maja

Pod wrażeniem!

RMK · 17 Maja

Super.

Pocieszam się, że jeszcze przy tym cyklu aktywności będzie kolejny ciekawy artykuł.

Oczywiście oznacza to, że dla obserwatorów będzie mniej chmur i jeszcze wyższe Kp

WojtasSP320 · 17 Maja

Ogromny szacun za opracowanie danych! Dzięki!
Dorzucam moją cegiełkę (z 11 maja, wielkiej zorzy nie było mi dane oglądać przez chmurwy)

Canon EOS 5D mark IV + Canon EF 24-70 f/2.8

24mm, f/3.2, ISO 1600, czasy auto od ok 1s do ok 4s

Edytowane 17 Maja przez WojtasSP320

kofal · 17 Maja

@LibMar jak zwykle pełna profeska - dodam od siebie, że oprócz zorzy pozostają jeszcze w pamięci emocje jakie towarzyszyły na Zorzowej Krainie
Dla mnie i jedno i drugie niezapomniane.