HD 5843 - moja pierwsza odkryta gwiazda zmienna

[LibMar]

Na podstawie możliwych wahań blasku gwiazdy HD 5843 zarejestrowanych przez sondę Kepler w trakcie misji K2 (Campaign 8), podejrzewałem jej zmienność typu EW lub DSCT. Utrata dwóch kół spowodowała, że zebrany materiał jest pełen śmieci. Krzywa blasku wymaga kalibrowania i detrendowania, dlatego nie może stanowić jako bezpośredni dowód zmienności obiektu. Stąd nie używa się danych K2 do stworzenia listy gwiazd zmiennych, szczególnie o małych spadkach jasności. Do tego potrzebne są dodatkowe obserwacje, które potwierdzą czy gwiazda jest faktycznie zmienna. Ponieważ w jej przypadku nikt wcześniej tego nie zrobił, postanowiłem sam zająć się tym i sprawdzić.

 

 

 

HD 5843 (oznaczona na żółto) jako potencjalna gwiazda zmienna.

 

W nocy z 1 na 2 sierpnia 2017 roku przeprowadziłem fotometryczne obserwacje gwiazdy HD 5843 leżącej w konstelacji Ryb. Ze względu na dość silne LP, musiałem poczekać aż wzniesie się na odpowiednią wysokość nad horyzontem. Około godziny 00:15 rozpocząłem zbieranie materiału, które przewidywałem do godziny 03:00. Niestety, około 02:00 przybyły cirrusy i dalsza rejestracja nie miała już sensu. W tym czasie (105 minut) zebrałem 1300 klatek po pięć sekund ekspozycji korzystając z kamery ASI178MM-c i Canona FD 300mm f/2.8L postawionym na montażu EQ5. Do tego oczywiście potrzebny był filtr fotometryczny V (Johnsona).

 

W okolicy 2457967,468 zarejestrowałem minimum blasku, które zgadza się z przewidywaniami według danych z K2 (Campaign 8). Dorwałem też do danych ASAS i HIPPARCOS, które również to potwierdzają. Okres ten wynosi 0.07902951 dni, a wyznaczona przeze mnie epoka to HJD=2457405.2882. Gwiazda ma 8.02-8.05 magnitudo, więc okres zmienności jest niewielki (zaledwie 0.03 mag amplitudy). Złapanie takiej zmiany blasku stanowi wyzwanie, gdyż jest to nieco trudniejszy cel niż tranzyt planety pozasłonecznej HD 189733 b (7.67 mag i 0.028 mag, przy czym spadek jasności jest tam bardziej gwałtowny).

 

 

Krzywa jasności dla głównego okresu według danych Keplera, HIPPARCOS, ASAS oraz moich (kod AAVSO: MGAB).

 

Ze względu na typ widmowy A5 i dość krótki okres (113.8 minut), gwiazda zmienna należy do typu DSCT (Delta Scuti). To pulsujące gwiazdy zmienne, które są również wykorzystywane jako świece standardowe do wyznaczania odległości. Związane są ze zmianami kształtu gwiazdy po różnych stronach, stąd prawdopodobnie wypada kilka możliwych okresów. Wyznaczony okres (0.07902951d) to ten główny. Jednak krótsze okresy mogą też wynikać z błędów danych K2, o których mówiłem na początku. Więcej można poczytać na Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Delta_Scuti_variable

 

Skoro podejrzewałem zmienność, to komu powierza się odkrycie? Liczy się, kto pierwszy udowodni i poprze na podstawie własnych obserwacji. ASAS i HIPPARCOS obserwowały jeszcze wcześniej niż Kepler, jednak nikt nie spostrzegł, że HD 5843 jest faktycznie zmienna. Mając własne obserwacje mogłem skorzystać z archiwalnych danych, na podstawie których mogłem wspomóc swoją rejestrację w celu potwierdzenia lub wykluczenia sygnału zmian blasku. I w ten sposób odnalazłem, że HD 5843 faktycznie wykazuje zmienność typu Delta Scuti. I wcale niełatwo jest coś tam znaleźć. Okazuje się, że wszystkie łatwo dostępne zmienne są już poodkrywane i skatalogowane (ktoś pozostawił dla mnie zadanie). Wiele podejrzanych o zmienność to tak naprawdę śmieci (przelatujące planetoidy?). Samodzielnie przeprowadziłem obserwacje, wyznaczyłem okres i porównałem zgodność z innymi archiwalnymi danymi. Uwierzcie mi, prosto nie było - nawet właśnie mijają dwa tygodnie od moich obserwacji.

 

Gwiazda zmienna jest dostępna na AAVSO (VSX) pod moim imieniem i nazwiskiem:

https://www.aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=512940

 

Czyli w skrócie - stałem się odkrywcą gwiazdy zmiennej typu DSCT

[Duser]

Dla mnie to normalnie KOSMOS! 

Normalnie marnujesz sie na tej stomie  !

Zdopingowałeś mnie właśnie do uzupełnienia mojej wiedzy astronomicznej .

[Maro21]

Gratulacje . To jest wielka przyjemność czytać o tak wielkim sukcesie. Serce rośnie . 

[gryf188]

Gratulacje ! 

[Tayson]

Gratki Gabriel!!!! 

Nasze drogi w astronomii zaczynają się rozjezdzac. Szukałeś jakiejś dodatkowej pomocy za granicą?

 

Może da radę z UE cos wyciągnąć dla młodych zdolnych? 

[ANowak]

Dzisiejsze zdjęcie zmiennej (najjaśniejsza w kadrze)

 

Edytowane 16 Sierpnia 2017 przez ANowak

[LibMar]

24 minuty temu, Tayson napisał:

Szukałeś jakiejś dodatkowej pomocy za granicą?

Z kilkoma astronomami (między innymi odkrywczyni Gwiazdy Tabby) mamy wspólny projekt, aby znaleźć coś jeszcze ciekawszego  A samemu nie byłbym w stanie tego zrobić.

 

Dziękuję wszystkim za gratulacje, cieszę się bardzo!  

I Adamowi również za wykonanie fotki HD 5843, wygląda super!

[statek]

Gratuluję odkrycia

 

Nie zgodzę się z Tobą w kwestii nieodkrytych gwiazd zmiennych, jest ich pełno.

We wrześniu 2015 roku obserwowałem tranzyt Keplera-17. Przeanalizowałem te klatki MuniWinem i znalazłem tam kilka nieznanych wczesniej gwiazd zmiennych. 

Na zdjęciu zaznaczyłem moje odkrycia tylko w tym jednym kadrze - w polu obserwowanym w podstawowej misji Keplera.

 

 

2MASS J19543665+4747592 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=417442

zmienna typu RRab z okresem 0.5274 doby

 

2MASS J19544995+4748437 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=410367

zmienna typu EW z okresem 0.3476 doby

 

UCAC4 687-073318  https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=477439

RRab z okresem 0.494048 doby

 

UCAC4 688-074145 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=474033

RRab z okresem 0.601989 doby

 

UCAC4 688-074323  https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=477438

EW z okresem 0.33677 doby

 

UCAC4 688-074453 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=472080

RRc z okresem 0.226692 doby

 

UCAC4 688-074763 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=474772

RRab z okresem 0.513321 doby

 

UCAC4 689-072812 https://aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=476550

EA z okresem 6.3551 doby

 

Wypatrzyłem tam jeszcze 3 gwiazdki zmienne, których nikt wcześniej nie odkrył. Co do dwóch nie jestem pewny typu zmienności, dlatego jeszcze ich nie zgłosiłem.

Trzecia jest najciekawsza ze wszystkich, nie jestem pewny ale najprawdopodobniej wykazuje 3 rodzaje zmienności: EA, RS Cvn i dodatkowo jakies pulsacje, być może RRd. 

EA i RS Cvn jestem pewny a do potwierdzenia RRd dalej zbieram dane. 

 

 

 

 

 

[LibMar]

Bardziej mi chodziło, że już wcześniej ktoś wykorzystywał dane z K2. Wszystkie zmienne typu RR Lyrae z C8 są już wyczyszczone - dosłownie. Takie od razu rzucają się w oczy, ale nie... VSX ma już skatalogowane takie nawet po 18-19 mag. Zaćmieniowe (poza niektórymi EW) siedzą w Kepler Eclipsing Binary Catalog, z nimi też nie zdziałamy. Nigdzie tam nie znajdziesz zmiennej np. o amplitudzie >0.15 mag dla gwiazd jaśniejszych niż 16 magnitudo, której jeszcze nie ma w katalogu. Jeśli coś się znajdzie, szybko okaże się, że to błąd (planetoida?). Zostają same podejrzane przypadki zwykle o zmienności poniżej 0.05 mag. Tylko takie jeszcze możemy sprawdzić. A takie ślicznotki jak na Twojej klatce, to nie spodziewałbym się, aby w obszarze C8 pozostały niezauważone

 

Od dawna mamy też dane ASAS (nieco mniej dokładne) z obserwacji całego nieba - zawsze warto wykorzystać do potwierdzenia zmienności znalezionego już podejrzanego obiektu.

 

I jak wyszła obserwacja tranzytu? 0.02 mag to całkiem głęboko, jednak ze względu na jasność gwiazdy (14 mag), to pełen szacunek. Posiadasz gdzieś listę swoich obserwacji przejść egzoplanet?

[Jagho]

Gratulacje dla Gabriela za odkrycie pierwszej zmiennej, ale ty Tadek to już pojechałeś na ostro z ilością odkryć zmiennych. Kiedy ostatnio (wydaje mi się, że niedawno) zaglądałem na Twoją stronę, to liczba ich była cztery. A teraz już tyle. Szacun. Chyba w ogóle nie sypiasz

[LibMar]

Dziękuję Wam bardzo! Warto też wspomnieć, że filtr "V" został zakupiony dzięki pomocy osób chcących pomóc w obserwacjach PDS 110 (w sąsiednim wątku). Jak widać, może być użyteczny również do innych celów pokazując, że przekazane pieniążki są dobrze wykorzystane

[statek]

Jarek, sypiam, to teleskop nie śpi gdy tylko jest pogoda

Zaniedbałem swoją stronę. Zgłosiłem do VSX 16 gwiazd, no i muszę je w końcu wrzucić na swoją stronę.

 

Gabriel, tamtej wrześniowej nocy 2015 roku nie udało mi się wypatrzeć tranzytu, warunki nie były idealne. Fragment tranzytu Keplera 17 zarejestrowałem rok wcześniej.

 

 

 

 

W 2015 roku złapałem jeszcze kilka tranzytów, najlepiej (najwyraźniej) planetę WASP 52b

 

 

 

Od września 2015 poluję na gwiazdki zmienne

 

[LibMar]

Wygląda super! Wyślij mi na PW listę swoich tranzytów, to dodam je do tabelki wszystkich obserwacji przeprowadzonych przez Polaków