Superwybuch nowej karłowatej - Nova Persei 2018 (6.2 mag)!

[LibMar]

Witam,

 

V392 Persei to nowa karłowata, która normalnie świeci o jasności 16 magnitudo i od czasu do czasu pojawiają się rozbłyski sięgające do 13-14 magnitudo trwające zwykle do kilku tygodni. Właśnie nastąpił kolejny, który powinien skupić uwagę miłośników zjawisk nagłych i wybuchowych. Najnowsze obserwacje wskazują, że osiągnęła 6.2 magnitudo, a więc pojaśniała aż dziesięć tysięcy razy! Jest bez problemu widoczna za pomocą lornetki, więc zachęcam do jej obserwacji w celu dokonania oceny jasności. Tak jasne rozbłyski nowych karłowatych zdarzają się dość rzadko. W dodatku to pierwszy taki superwybuch (super-outburst) V392 Per.

 

Gwiazda jest widoczna nisko nad północnym horyzontem, stąd obserwacje najlepiej przeprowadzić wieczorem, kiedy znajdzie się dostatecznie wysoko. W momencie dołowania, znajduje się na tej samej wysokości, co Kapella. Również ona jest dobrym drogowskazem do odnalezienia zmiennej, gdyż leży ~5 stopni kątowych od niej.

 

https://www.aavso.org/tcp-j044321304721280-v392-nova-eruption-62-mag

 

https://www.aavso.org/apps/webobs/results/?star=V0392 PER&num_results=200

 

Pozdrawiam!

[Zaciekawiony]

To prawie jak wybuch jasnej nowej.

[LibMar]

49 minut temu, Zaciekawiony napisał:

To prawie jak wybuch jasnej nowej.

Niewykluczone. To byłby najjaśniejszy do tej pory przypadek nowej karłowatej (według VSX):

[LibMar]

Pojawiło się coraz więcej obserwacji. Przy pomocy iTelescope.NET wykonano obserwację w różnych filtrach: B=7.25; V=6.73; Ic=5.23 mag. Gwiazda delikatnie poczerwieniała (B-V = 1.1), a spektroskopy ukazują nietypowe przesunięcie linii absorpcyjnych w kierunku długich fal.

 

Istnieje też raport o potwierdzeniu erupcji nowej, choć zawarto tę informację tylko w tytule. No właśnie, niewiele to mówi - czy chodzi o nową karłowatą (UG), czy typową klasyczną nową (NA), jak pisze @Zaciekawiony

http://www.astronomerstelegram.org/?read=11588

[LibMar]

Wygląda na to, że tak - chodzi tutaj o przejście typowej nowej karłowatej w klasyczną nową. To bardzo ważna gwiazda, gdyż takie zjawisko złapano zaledwie kilka razy!

 

Przed chwilą zaobserwowałem gwiazdę przez lornetkę i oceniłem na 6.9 magnitudo. Wygląda mi na ciut słabszą w stosunku do HIP 22041, która ma około 6.7-6.8 mag. Ponowię obserwacje później, kiedy bardziej się ściemni i będzie czystsze niebo (teraz korzystałem z dziury w chmurach).

 

Znalazłem zdjęcie V392 Persei, którego autorem jest Denis Buczynski

 

[LibMar]

Nowa szybko słabnie - okazało się, że jasność 6.9 mag (aż o 0.7 mag słabiej niż dzień wcześniej) jest zgodna wynikami innych obserwatorów. Później w nocy pojawiały się oceny nawet po 7.1-7.3 magnitudo. Obecnie, w momencie pisania tego postu, V392 Per osłabła do poziomu 7.5 magnitudo.

 

Pojawił się także Alert Notice na AAVSO: https://www.aavso.org/aavso-alert-notice-633

Obserwację wysłałem dość wcześnie, dlatego zdążyłem pojawić się na liście To u mnie drugi taki przypadek, kiedyś tak było z Novą Delphini 2013, kiedy wysłałem ocenę <10 mag dzień przed wybuchem

 

Cytat

30.8167, 6.9 (G. Murawski, Suwalki, Poland);

 

[dja.obserwator]

Teleskop Fermi LAT wykryło silne źródło promieniowania gamma tej nowej karłowatej ATel #11590;

[dja.obserwator]

Może kiedyś będzie tak z karłowatą SS CYG dojdzie wtedy do super wybuchu a było by ciekawe 

[bajastro]

A u mnie były chmury, Capella ledwo widoczna.

[Rybi]

Czyżby nowa karłowata V392 Persei obudziła się z hibernacji jako nowa klasyczna ?

 

W ostatnich dniach jasność nowej karłowatej V392 Persei wzrosła aż około 10 mag (od 16 do ok. 6mag). Zwykle dla tego typu kataklizmicznych układów podwójnych jasność wzrasta o kilka magnitudo. Przyczyną pojaśnienia są niestabilności w dysku akrecyjnym wokół białego karła. Ale wzrost jasności aż o 10 mag może wskazywać, że na powierzchni białego karła nastąpił wybuch termojądrowy. Czyżby V392 Per wybuchła jako klasyczna nowa? Nowa Persei 2018 - już takie oznaczenia pojawiły się w VSX.

 

Potwierdzałoby to hipotezę [2] M.Shary ze współpracownikami z 1986r.
Ostatnio "nasi astronomowie" z UW zaobserwowali takie unikalne zjawisko dla Nova Centauri 2013 (V1213 Cen). Wyniki tych analiz opublikowali w Nature vol.537, str.649–651 (29 września 2016)(wersja darmowa ArXiv [3]):
>>> Hipoteza hibernacyjna przewiduje, że wybuchy nowych są silnie zdeterminowane przez tempo transferu masy w układzie podwójnym, które utrzymuje się na wysokim poziomie przez stulecia od wybuchu nowej. Następnie tempo transferu masy powinno się znacznie zmniejszyć przez kolejne tysiące lat do miliona lat - zapoczątkowując fazę hibernacji.Po tym czasie nowa znowu się budzi i akrecja wraca do poziomu sprzed wybuchu - prowadząc do kolejego wybuchu nowej. Model hibernacyjny przewiduje okresową ewolucję układów kataklizmicznych przez fazy dużego i małego tempa transferu masy.
Ta teoria zyskała pewne wsparcie po odkryciu starożytnych otoczek wokół nowych karłowatych Z Camelopardalis i AT Cancri, ale nie było bezpośrednich dowodów na znaczną zmianę tempa transferu masy przed, w czasie i po wybuchu nowej. W niniejszej publikacji [3] przedstawiono wyniki długookresowych obserwacji klasycznej nowej V1213 Cen (Nova Centauri 2009) w fazach przed i po wybuchu nowej<<<

 

Prędkość ekspansji otoczki V392 Per jak u klasycznych nowych ...

 

Warunki do obserwacji nie są najlepsze. Teraz z wieczora V392 Per jest widoczna zaledwie ok. 30 stopni nad pn-zach horyzontem i powoli się zniża, by około godz. 3 "dołować" na wysokości kilkunastu stopni na kierunku pn.
Mimo tych trudności warto obserwować ten układ kataklizmiczny (fotometria wizualna, DSLR/CCD, spektroskopia). Może to być drugi taki przypadek od czasu niewidocznej u nas Nova Centauri 2013

Znalezione materiały w Internecie na temat V392 Persei:
[1] Telegram IAU nr 11558 "Optical Spectroscopy of TCP J04432130+4721280 (V392 Per) Confirms a Nova Eruption" - http://www.astronomerstelegram.org/?read=11588
[2] Michael Shara et al. 1986, "Do novae hibernate during most of the millenia between eruptions? Links between dwarf and classical novae, and implications for the space densities and evolution of cataclysmic binaries"- http://adsabs.harvard.edu/abs/1986ApJ...311..163S
[3] Przemek Mróz et.al., 2016, Nature vol.537, str.649–651, "The awakening of a classical nova from hibernation" - https://arxiv.org/pdf/1608.04753.pdf
[4] Alert AAVSO nr 633 - https://www.aavso.org/aavso-alert-notice-633
[5] Wątek AAVSO o V392 Per - https://www.aavso.org/tcp-j044321304721280-v392-nova-eruption-62-mag-0
[6] Wątek ARAS poświęcony spektroskopii V392 Per - http://www.spectro-aras.com/forum/viewtopic.php?f=5&t=2015
[7] Nowa w Perseuszu - http://www.popastro.com/main_spa1/blog/2018/04/30/nova-in-perseus/
 

Edytowane 1 Maja 2018 przez Rybi

[dja.obserwator]

Upss..jasność nowej karłowatej idzie w szybkim tempie w dołek.

[Jagho]

Robin Leadbeater wykonał i opublikował jej widmo, określając je jako "dziwne", choć sam napisał, że nie wie czego można się spodziewać dla tego typu obiektów.

[Zaciekawiony]

Spróbowałem znaleźć ją na niebie, i jeśli to faktycznie ta gwiazda, którą obserwowałem, to ma już (jakiś kwadrans temu) jasność około 8 mag.

[bajastro]

W takim tempie wieczorem będzie albo już ma 8.5 mag, bardzo szybko słabnie.

Ostatnio miałem chmury, nie było szans na rejestrację widma, w szukaczu coś tam było chwilami widać. Dzisiaj spróbuję coś ufocić.

[DARK]

W ciągu dwóch nocy w trakcie których udało mi się wykonać ocenę jej jasności, blask nowej spadł o ok 0.6 mag. Jednym zdaniem - Szybka i wciekła

Edytowane 3 Maja 2018 przez DARK

[bajastro]

Udało mi się zarejestrować widmo tej gwiazdy:

Stack 9x30s z QHY163M:

Edytowane 3 Maja 2018 przez bajastro

[Rybi]

Gratulacje, piękne widmo. W H-alfa już nie widać profilu P-Cygni, ale jeszcze jest wyraźny w H-beta (lambda lab.=4861A).

Powinieneś to skalibrować i ew. wrzucić do bazy ARAS. Już jest tam kilka widm pod odnośnikiem:

http://www.astrosurf.com/aras/Aras_DataBase/Novae/2018_NovaPer2018.htm

Na ogół to są widma w nieco lepszej rozdzielczości względnej R=600, bo uzyskane spektrografem Aply 600.

 

Na forum ARAS jest pokazana ewolucja w czasie widma tej nowej w R=600 (http://www.spectro-aras.com/forum/viewtopic.php?f=5&t=2015&start=20#p10614).

Widać tutaj dwa "pikusie" w H-alfa. W Twoim widmie też można się tych struktur doszukiwać.

Edytowane 3 Maja 2018 przez Rybi

[bajastro]

Widmo jest już skalibrowane. Pewnie da się to zrobić nieco lepiej wybierając odrobinę jaśniejszą gwiazdę o znanym widmie, niż te które zmieściły mi się w kadrze wraz z V392 Per. Ograniczona rozdzielczość jest spowodowana nie tylko przez SA200 ale też brakiem szczeliny. Zwykle nie zbieram widm obiektów, które są tak nisko nad horyzontem.

Widziałem widma z ARAS, do spektrometru szczelinowego niezbędna jest też większa tubka (min 8"), APO 107 raczej już nie wyrobi z zasięgiem przy szczelinie. Jakby ALPY było trochę tańsze to pewnie bym się na niego "połasił", ale komplet z guidingiem i wzorcami jak dla mnie zbyt drogo wychodzi.

Edytowane 3 Maja 2018 przez bajastro

[Jagho]

1 godzinę temu, bajastro napisał:

Jakby ALPY było trochę tańsze to pewnie bym się na niego "połasił", ale komplet z guidingiem i wzorcami jak dla mnie zbyt drogo wychodzi.

To fakt, że cały komplet nie kosztuje mało, ale z drugiej strony większość tego typu urządzeń jest o wiele droższa. To może DIY ? Jako doświadczony amator spektroskopii znasz stronę: http://www.astrosurf.com/buil/index.html, a w szczególności arkusz http://www.astrosurf.com/buil/us/compute/SimSpec_V4_0.xls, który jest bardzo pomocny przy projektowaniu własnego spektroskopu. Jestem właśnie na etapie budowy zestawu do spektroskopii niskiej rozdzielczości R~150 przeznaczonego dla bardzo słabych obiektów.

 

Edytowane 3 Maja 2018 przez Jagho

[DARK]

Nowa zwolniła. W ciągu ostatnich dwóch nocy blask jej spadł tylko o 0.4 mag. 

[dja.obserwator]

[oskar]

Ja wczoraj ją widziałem. Miała jasność 8,9 mag. 

[DARK]

Nowa zatrzymała się a nawet i pojaśniała i jest aktualnie na poziomie ok 9.0 mag. Najciekawsze może wcale jeszcze nie za nami

Edytowane 5 Maja 2018 przez DARK

[Rybi]

Kilka ciekawych "new-sów" z obserwacji N 2018 Per ...

 

1. Daniel Dejean zamieścił na forum ARAS rysunek ze średnimi dziennymi wartościami jasnościami wizualnymi z bazy AAVSO (niebieskie kółka) i ekstrapolację tychże wartości .

 

 

2. Ciekawą identyfikację widma V392 Per okolicy H-alfa (spektrograf LHires III + C8, rozdzielczość R=19375) opublikował na forum ARAS Michel Verlinden - same absorpcje H2O, czyżby padało jak robił to widmo?

 

3. Pojawiła się zaktualizowana mapka okolic N 2018 Per ze znacznie słabszymi gwiazdami porównania aż do 14,4 mag. Będzie można ją obserwować aż do powrotu do jasności minimalnej sprzed wybuchu (... a może to potrwać nawet kilkaset lat o ile model hibernacyjny nowych jest słuszny)

 

4. Do tej pory zrobiłem trzy sesje obserwacyjne N 2018 Per - fotometria lustrzankowa we wszystkich 3 barwach (TG, TB, TR). Tym razem była to fotometria z gatunku ekstremalnych (masa powietrzna 2-2,5), gdzie nie należy spodziewać wysokich dokładności. Niestety obiekt jest nisko (20-30 stopni) nad horyzontem. Puryści fotometryczni odpuściliby takie obserwacje!
Miałem nadzieję, że skoro tak szybko spada jasność nowej 0,4-0,5 mag uda się złapać ten spadek jasności 1-2-godzinnej sesji obserwacyjnej (0,5/24 = 0,02 mag/godz). 
Na razie opracowałem obserwacje z 3 maja br i dokładność tych wyznaczeń nie jest wystarczająca . Na rysunku poniżej są średnie wartości z 5 zdjęć, przy czym każde było naświetlane przez 30 sekund. 

[dja.obserwator]

Warto obserwować nową karłowatą,bo być może jeszcze pojaśnieć.