Wydrukuj sobie spektroskop

[Jagho]

1 godzinę temu, dobrychemik napisał:

Możecie oszacować koszt wyprodukowania takiego spektrometru:

a) dla siebie (czyli wszystkie części)

b) na sprzedaż? (czyli części + robocizna przy założeniu, że kolejne egzemplarze idą znacznie sprawniej, bo ma się już doświadczenie)

Tak się składa, że staram się prowadzić w miarę dokładnie kalkulację kupowanych części do LowSpec. W moim przypadku wygląda to tak:

Kilka uwag:

• 3 szkła achromatyczne kupiłem nie w Thorlabs (jak to jest w projekcie), ale z innych źródeł (taniej). Musiałem więc trochę przeprojektować "holdery"
• do ww. kwoty trzeba jeszcze będzie doliczyć koszt dwóch adapterów T2, które w projekcie są drukowane, ale z Łukaszem zdecydowaliśmy, aby były to "normalne", metalowe części. Są one gwintowane i będą służyć do przykręcania kamery oraz połączenia z teleskopem, więc ich jakość i TRWAŁOŚĆ ma duże znaczenie
• niektóre z ww części (tych drobnych) można było zamówić tylko w ilościach większych niż 1, wiec trochę elementów zostaje. Można się np. podzielić z kolegą

Nie potrafię wycenić punktu b) ale trzeba przyznać, że wykonanie projektu wymaga wiele pracy własnej. Nie wiem też czy budowanie tego urządzenia na sprzedaż nie narusza warunków udostępnienia projektu przez jego autora.

Edytowane 16 Listopada 2019 przez Jagho

[dobrychemik]

7 minut temu, Jagho napisał:

Nie potrafię wycenić punktu b) ale trzeba przyznać, że wykonanie projektu wymaga wiele pracy własnej. Nie wiem też czy budowanie tego urządzenia na sprzedaż nie narusza warunków udostępnienia projektu przez jego autora.

Rozumiem. Ale można sobie wyobrazić, że robisz to dla kogoś na prezent, co zapewne nie narusza warunków udostępniania projektu. Ten ktoś, aby nie czuć się dyskomfortowo mógłby chcieć się zrewanżować jakimś stosownym prezentem. Ciekawi mnie wartość takiego prezentu

Edytowane 16 Listopada 2019 przez dobrychemik

[bajastro]

Mnie wyszło znacznie więcej, zlecenie wydruków kosztowało ponad 600 zł, własnej drukarki nie mam.
Optyka z ThorLabs też tania nie jest. Z ebay nie korzystam, raz prawie nadziałem się na nieuczciwego sprzedawcę, aukcja w pewnym momencie nagle zniknęła razem z gościem.
Od tamtej pory w ogóle nie korzystam z tego serwisu, wolę w normalnym sklepie zamówić.

Podsumowując, jak się nie ma własnej drukarki (nie planuje się zakupu w najbliższej przyszłości) i zamawiając optykę z ThorLabs powinno dać się zmieścić w 3 tys zł. Szukając optyki w alternatywnych miejscach można zejść poniżej 2 tys zł.

Edytowane 16 Listopada 2019 przez bajastro

[Adam_Jesion]

Niesamowity projekt. Przyjdzie czas, że się w niego mocno zagłębię. Póki co - wrzucam promo na całe forum. Mega sprawa. 

[bajastro]

Zainstalowałem tego Fusiona...wygląda całkiem fajnie, na razie załadowałem złożenie.

W kolejnych dniach zobaczę, jakie ma możliwości jeśli chodzi o modyfikacje elementów.

Potwierdzam, wykonanie spektrografu (spektrometru) zajęło sporo czasu. Uważam, że lepiej jak się go wykona samodzielnie z uwagi na fakt, że autorowi zajęło sporo czasu opracowanie projektu i że udostępnił go za darmo. Ewentualna produkcja na sprzedaż raczej w rachubę nie wchodzi. Ale w razie ewentualnych problemów w samodzielnym wykonaniu i złożeniu można liczyć na pomoc.

Edytowane 16 Listopada 2019 przez bajastro

[dobrychemik]

Przyznam, że ten temat mocno na mnie wpłynął. Możliwość wykonania w warunkach domowych zaawansowanego przyrządu naukowego - to daje do myślenia. Już kombinuję jakie inne przyrządy dałoby się zrobić chałupniczo. Polarymetr, spektrometr IR, VCD, może nawet NMR albo EPR? Każdy chemik na wieść o takiej opcji dostałby +50 do ciśnienia krwi

Ceny komercyjnie dostępnej aparatury, nawet tej o najniższych parametrach, są CO NAJMNIEJ o rząd wielkości wyższe niż ich chałupniczych odpowiedników.

Po prostu niesamowite.

[Adam_Jesion]

11 godzin temu, bajastro napisał:

Ewentualna produkcja na sprzedaż raczej w rachubę nie wchodzi.

Wystarczy zapytać autora. W rzeczywistości, rzadko kiedy autorzy open source nie dopuszczają możliwości produkowania gotowych rozwiązań na barie ich projektu. W zasadzie to właśnie po to jest idea Open Hardware. 

Jest gdzieś info na bazie jakiej licencji autor udostępnił ten projekt?

[Jagho]

57 minut temu, dobrychemik napisał:

Przyznam, że ten temat mocno na mnie wpłynął. Możliwość wykonania w warunkach domowych zaawansowanego przyrządu naukowego - to daje do myślenia. Już kombinuję jakie inne przyrządy dałoby się zrobić chałupniczo. Polarymetr, spektrometr IR, VCD, może nawet NMR albo EPR? Każdy chemik na wieść o takiej opcji dostałby +50 do ciśnienia krwi

Ceny komercyjnie dostępnej aparatury, nawet tej o najniższych parametrach, są CO NAJMNIEJ o rząd wielkości wyższe niż ich chałupniczych odpowiedników.

Po prostu niesamowite.

Sam pomysł budowy wartościowego spektroskopu w warunkach amatorskich nie jest niczym nadzwyczajnym. Przynajmniej od kilkunastu lat amatorzy budują już takie przyrządy. Przykładów takich projektów znajdziesz na tej stronie.
Koszty budowy tych instrumentów jest wielokrotnie niższy od komercyjnych odpowiedników. Wśród tych projektów znajdziesz i takie, w których wykorzystana jest też technologia druku 3D. Jeżeli spodobał Ci się Lowspec, to co powiesz na inny amatorski projekt - UVEX, w którym można osiągnąć zakres widma sięgający nadfioletu!

Co więcej, za pomocy ww. instrumentów wykonywane są cenne pod względem naukowym obserwacje. Spostrzeżeniem natury ogólnej jest bowiem fakt, że astronomia jest po prostu jedną z niewielu dziedzin nauki, gdzie amator dysponujący sprzętem (często wykonanym samodzielnie) jest w stanie prowadzić bardzo wartościowe projekty obserwacyjne. Dotyczy to bardzo różnych dziedzin astronomii. Przykłady znajdziemy nawet tu na forum. Wystarczy prześledzić osiągnięcia takich kolegów jak @Tiamat, @Michal Kusiak, @bajastro, @LibMar, @Gajowy, @Hans, @Agent Smith, @burza i innych.

[Jagho]

7 minut temu, Adam_Jesion napisał:

Jest gdzieś info na bazie jakiej licencji autor udostępnił ten projekt?

Na stronie https://www.thingiverse.com/thing:2455390

[Adam_Jesion]

Sprawdziłem, to licencja CC BY-NC-SA 3.0. Niech was nie zmyli słowo NonCommercial, bo zbudowanie tego projektu dla kogoś i nawet skompensowanie sobie kosztów czasu w pienidzącach nie jest jeszcze użyciem stricte "commercial". Dopóki nie wprowadzacie tego produktu na półki MediaMarktu, to spokojnie możecie wspierać społeczności produkcją dla nich (pokrycie kosztów komponentów + kompensacja czasu pracy) - nie naruszający przy tym ani prawa, ani licencji, ani etyki, czy nawet intencji autora.

[bajastro]

1 godzinę temu, dobrychemik napisał:

Przyznam, że ten temat mocno na mnie wpłynął. Możliwość wykonania w warunkach domowych zaawansowanego przyrządu naukowego - to daje do myślenia. Już kombinuję jakie inne przyrządy dałoby się zrobić chałupniczo. Polarymetr, spektrometr IR, VCD, może nawet NMR albo EPR? Każdy chemik na wieść o takiej opcji dostałby +50 do ciśnienia krwi

Ceny komercyjnie dostępnej aparatury, nawet tej o najniższych parametrach, są CO NAJMNIEJ o rząd wielkości wyższe niż ich chałupniczych odpowiedników.

Po prostu niesamowite.

Na chemii się nie znam, ale jeśli chodzi o podczerwień to nie powinno być problemu z modyfikacją nawet tego projektu, kupujesz siatkę dyfrakcyjną zoptymalizowaną na NIR lub MIR, np tu:

https://www.thorlabs.com/navigation.cfm?guide_id=9&gclid=EAIaIQobChMIr5T8l47x5QIVx6iaCh3DkACFEAAYASAAEgJaY_D_BwE
albo szukasz gdzie indziej tańszej.
 

Na siatce zoptymalizowanej na VIS (u mnie 1800 l/mm) sięgam do ok 800 nm, potem widmo przechodzi w drugi rząd.

 

Przypadkiem znalazłem potencjalne kolejne zastosowanie spektrometru Low Spec w roli heliospektrografu, czyli skaning tarczy Słońca w dowolnej długości fali (wzdłuż wybranej linii absorpcyjnej) i rekonstrukcja obrazu...można odtworzyć obraz w H-apha, CaK lub w czymkolwiek z zakresu widzialnego na co ma się ochotę. Wizualnie się nie poobserwuje, ale po obróbce efekty są niewiele gorsze jak z Luntów, Daystarów i innego sprzętu za naprawdę grubą kasę. Wymagana duża rozdzielczość do tego. Ja swoim jeszcze nie testowałem, ale przyjdzie na to czas.
Jest to opisnae w insstrukcji do Lhires III (str. 37):

https://observatori.uv.es/images/stories/instrum/lhires.pdf
W internecie też można znaleźć przykłady:

http://www.astrosurf.com/cieldelabrie/sphelio.en.htm

[Adam_Jesion]

A odnośnie literatury, która w miarę sprawnie zrobić onboarding w temat spektroskopii - co polecacie? Zlokalizowałem na razie te książki:

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Reading-Stellar-Practical-Astronomy-ebook-dp-B000SG8D8W/dp/B000SG8D8W/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Successfully-Starting-Astronomical-Spectroscopy-Practical/dp/2759820262

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Amateur-Astronomers-Processing-Interpretation-ebook-dp-B0731439TB/dp/B0731439TB/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Astronomical-Spectroscopy-Amateurs-Practical-Astronomy-ebook-dp-B00F5TLPHI/dp/B00F5TLPHI/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Reading-Stellar-Practical-Astronomy-ebook-dp-B000SG8D8W/dp/B000SG8D8W/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

 

ktoś coś zarekomenduje na dobry początek?

Ja właśnie zaczynam czytać Spectroscopy: The Key to the Stars. Dam znać, jak ją oceniam.

[Jagho]

Moim zdaniem bardzo dobrą lekturą na początek jest:

https://www.amazon.com/Grating-Spectroscopes-Patrick-Practical-Astronomy/dp/1461413966

 

Dla mnie była bardzo pomocna. Uważam, że dobrym pomysłem jest zacząć od SA 100/200 i spektroskopii bezszczelinowej.

Edytowane 17 Listopada 2019 przez Jagho

[bajastro]

11 minut temu, Adam_Jesion napisał:

A odnośnie literatury, która w miarę sprawnie zrobić onboarding w temat spektroskopii - co polecacie? Zlokalizowałem na razie te książki:

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Reading-Stellar-Practical-Astronomy-ebook-dp-B000SG8D8W/dp/B000SG8D8W/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Successfully-Starting-Astronomical-Spectroscopy-Practical/dp/2759820262

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Amateur-Astronomers-Processing-Interpretation-ebook-dp-B0731439TB/dp/B0731439TB/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Astronomical-Spectroscopy-Amateurs-Practical-Astronomy-ebook-dp-B00F5TLPHI/dp/B00F5TLPHI/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

https://www.amazon.com/Spectroscopy-Reading-Stellar-Practical-Astronomy-ebook-dp-B000SG8D8W/dp/B000SG8D8W/ref=mt_kindle?_encoding=UTF8&me=&qid=

 

ktoś coś zarekomenduje na dobry początek?

Te książki są całkiem ok.

Drugiej pozycji nie mam, ale jest jeszcze: 

https://www.amazon.com/Spectral-Atlas-Amateur-Astronomers-Astronomical/dp/1107165903 
mam starszą wersję z nieco innym tytułem, kiedy była dostępna na stronie autora zanim zdecydował się na publikację.

Większość widm jakie zrobiłem Star Analyserami 100 i 200 wzorowałem się na tym atlasie.

 

Oraz:

https://www.amazon.com/Imaging-Sunlight-Spectroheliograph-Practical-Astronomy-ebook/dp/B01G4WFQU6

Edytowane 17 Listopada 2019 przez bajastro

[WielkiAtraktor]

27 minut temu, bajastro napisał:

Przypadkiem znalazłem potencjalne kolejne zastosowanie spektrometru Low Spec w roli heliospektrografu, czyli skaning tarczy Słońca w dowolnej długości fali (wzdłuż wybranej linii absorpcyjnej) i rekonstrukcja obrazu...można odtworzyć obraz w H-apha, CaK lub w czymkolwiek z zakresu widzialnego na co ma się ochotę.

Tak, heliospektrografy są świetne; na forum Solarchat (ten dział) kilka osób je zbudowało i można znaleźć sporo przykładowych obrazków; przykład z wątku Petera Zetnera:

 

 

 

 

 

27 minut temu, bajastro napisał:

Wizualnie się nie poobserwuje, ale po obróbce efekty są niewiele gorsze jak z Luntów, Daystarów i innego sprzętu za naprawdę grubą kasę.

Tu akurat się nie zgodzę. Faktycznie, można osiągnąć bardzo wąskie pasmo, i to wokół dowolnej ciekawej linii widmowej, ale jakość obrazu to nie ta klasa, którą osiągamy z wąskopasmowym etalonem i kamerą rejestrującą wszystkimi pikselami naraz. Acz jestem ciekaw, czy dałoby się zrobić sensowną animację np. protuberancji.

Edytowane 17 Listopada 2019 przez WielkiAtraktor

[Hans]

7 godzin temu, Adam_Jesion napisał:

(...)

 

ktoś coś zarekomenduje na dobry początek?

Ja właśnie zaczynam czytać Spectroscopy: The Key to the Stars. Dam znać, jak ją oceniam.

to:

 

https://www.astroshop.pl/obserwacja/cambridge-university-press-ksiazka-spectroscopy-for-amateur-astronomers/p,55026#tab_bar_0_select

 

stare, ale must have dla kazdego chcacego wejsc glebiej. No i AAVSO

 

materialy: https://www.aavso.org/spectroscopy-observing-section

i forum: https://www.aavso.org/forum/5011

 

Pozdrawiam.

[Hans]

hmmm... niby nie wypada linkowac na pałe do wlasnego, ale na pewno sie przyda kazdemu wchodzącemu:

 

http://astroamator.com/index.php/spektrometria/na-nieznanych-wodach

http://astroamator.com/index.php/spektrometria/siegajac-po-widmo

http://astroamator.com/index.php/spektrometria/spektrometr-na-poczatek

http://astroamator.com/index.php/spektrometria/latwo-o-blad-kalibracja-widma

 

To w sumie opis dojscia do poziomu spektrum absorbcyjnego na obiektach o jasnosci poniżej 10mag i dokładności 8.3 angstrema na pixel (!).

 

Jest to wszystko na AP, ale w formie wątków - dyskusji, w linkach kondensat.

 

Pozdrawiam.

 

 

[dobrychemik]

Wybaczcie, że zapytam o coś, co być może bym znalazł po żmudnych poszukiwaniach.

 

Widmo jest rejestrowane przez kamerę w postaci pliku graficznego z prążkowanym paskiem. Jak przekształcacie je w wykres intensywności w funkcji długości fali? Jest do tego jakiś specjalistyczny program czy jest to robione ręcznie? Jeśli ręcznie, to jak?

[Hans]

Mozna recznie, mozna softem. Navet Maxim od biedy zrobi ci krzywą. Wiecej o softach konkretnych i jak je "klikać" możesz odkopac z materiałów które podlinkowałem wyżej.

 

Pozdrawiam

[Jagho]

Najwygodniej użyć specjalnego oprogramowania. Najbardziej znana trójka to Rspec od Tom'a Field'a, VSpec oraz francuski soft o groźnie brzmiącej nazwie ISIS, którego autorem jest sam Christian Buil. Te dwa ostatnie są bezpłatne.

A i jest jeszcze brytyjski BASS, ale nigdy go nie używałem i nie wiem nawet czy jest rozwijany.

[bajastro]

1 godzinę temu, Jagho napisał:

Najwygodniej użyć specjalnego oprogramowania. Najbardziej znana trójka to Rspec od Tom'a Field'a, VSpec oraz francuski soft o groźnie brzmiącej nazwie ISIS, którego autorem jest sam Christian Buil. Te dwa ostatnie są bezpłatne.

A i jest jeszcze brytyjski BASS, ale nigdy go nie używałem i nie wiem nawet czy jest rozwijany.

RSpec jest płatny, był to pierwszy program, w którym robiłem pierwsze analizy gwiazd węglowych, jak skończył mi się tral to zacząłem szukać alternatywy. 
Visual Spec nie przypadł mi do gustu, częściowo po angielsku, częściowo po francusku (jak jest teraz nie wiem). Z ISIS nie korzystałem.

BASS jest rozwijany, właśnie niedawno pobrałem nową wersję 1.9.7, wcześniej przez ponad 2 lata korzystałem z wersji 1.3 Rev 3, niemal wszystkie moje wykresy są zrobione w BASS, program prosty w obsłudze. Najnowsza wersja posiada moduł pozwalający zrekonstruować obraz Słońca na podstawie skanu w wybranej linii spektralnej.

Dostęp ograniczony, trzeba dołączyć się do grupy ( @WielkiAtraktor w tym wątku już podał linka):

https://groups.io/g/BassSpectro
Gdyby ktoś chciał to grzecznościowo mogę udostępnić (ale to raczej temat na PW).

 

Przykładowe charakterystyki spektralne filtrów astro na podstawie pomiarów Star Analyserem, analizy zrobiłem w BASS:

 

Edytowane 17 Listopada 2019 przez bajastro

[Jagho]

6 minut temu, bajastro napisał:

RSpec jest płatny. Visual Spec nie przypadł mi do gustu, częściowo po angielskiu, częściowo po francusku (jak jest teraz nie wiem).

Mam podobne odczucia po krótkim okresie korzystania z VSpec, ale jeszcze gorszą przeprawę miałem z ISIS. Kompletnie mi "nie leży", dziwny GUI, a na dodatek co chwilę trafiałem na jakieś niestabilności oraz komunikaty w języku francuskim. Wiem, że korzysta z niego wielu znanych użytkowników, ale jakoś nie mogłem się do niego przekonać.

W końcu spróbowałem RSpec. Pierwsze co zrobiłem po zainstalowaniu wersji 30-dniowej, to sięgnąłem do jego wideo-poradników. Są po prostu rewelacyjne. Bardzo szybko wdrożyłem się w obsługę tego softu i w efekcie kupiłem licencję. Dziś jest to dla mnie podstawowe oprogramowanie do spektroskopii, chociaż trafiłem kiedyś na PDF z podręcznikiem do BASS i też wygląda to nieźle. Nie wykluczam więc, że kiedyś spróbuję i tego.

[Adam_Jesion]

13 godzin temu, Adam_Jesion napisał:

Spectroscopy: The Key to the Stars.

Wciągnałem dzisiaj połowę tej książki, do tego kilka artykułów z netu, i jestem spektroskopią absolutnie oczarowany. Dlaczego? To intelektualna podróż przez fizykę, chemię, budowę kosmosu, gwiazd, fotonów, promieniowania, pochłaniania energii, itp. Nagle wszystko pospinało mi się do kupy. Wiedzą, jaką można wycisnąć przez bezpośrednią detekcję fizycznych skutków "przeskakiwania" elektronów między powłokami jest po prostu miażdżąca. I to do tego tak odległych obiektów. Ilość wiedzy i katalizatorów informacji, jakie dzisiaj przyswoiłem jest niesamowita. Tego mi brakowało, nawet w astrofotografii, gdzie przecież rejestrowanie w wąskich liniach emisyjnych jest dzisiaj standardem. Warto wiedzieć, co tak naprawdę rejestrujemy na matrycy.

Niezależnie od tego, czy będziemy się spektrokopią zajmować, powinniśmy wykorzystać ją jako pretekst do poszerzenia wiedzy o fizyce. 

 

Zanim powieszę pierwszy spektroskop na teleskopie, chcę najpierw wszystko zrozumieć. Czytam dalej

 

5 godzin temu, Hans napisał:

https://www.astroshop.pl/obserwacja/cambridge-university-press-ksiazka-spectroscopy-for-amateur-astronomers/p,55026#tab_bar_0_select

 

stare, ale must have dla kazdego chcacego wejsc glebiej. No i AAVSO

Jest w tych linkach, które wrzucałem, ale ciekawe, że wersja z 2017 roku. Trudno to nazwać "starocią". Chyba jest nowa edycja. Kupiona, czeka na dostawę.

[Gajowy]

Godzinę temu, Adam_Jesion napisał:

Zanim powieszę pierwszy spektroskop na teleskopie, chcę najpierw wszystko zrozumieć. Czytam dalej

#metoo ;-)

 

Gajowy

[Hans]

Ale wiecie, że to troche jak z egzoplanetami  "Nie dasz rady bez 50-cio calowego RC.", "To są dokładności na poziomie najlepiej milimag, kamerką ze sklepu nie ogarniesz". "Nikt tego jeszcze nie zrobił, co ty z tym pituteleskopikiem w garażu chcesz zrobić?" A potem po kilku dniach rycia za efemerydami po prostu robisz pierwszą amatorską rejestracje  

 

Nic tak nie uczy jak dopadnięcie pierwszego widma i przerycie sie przez soft. Mozolna analiza, padanie na ryj na własnych błędach  

 

Najtańsze błędy wbrew pozorom są ciągle na star analyser 100. A co ciekawe, to maleństwo pozwala osiągnąć znacznie więcej niż się wydaje. Do tego jest hmmm... jak to powiedzieć... lompatybilne z amatorskim światem.  Dobry przykład na przewrotną prawdziwość durnego kawałka "Moja honda, szybsza niż wygląda"

 

Pozdrawiam.