C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - Kometa Fioletowej Góry

Andrzej Lach · 14 Maja

Z wczorajszego wieczoru.

CC8" + CCD Reducer 0.67x + Canon 6D + UV/IR Cut

120 x 10 sekund, ISO 4000

Obróbka w SiriL, resize 50%

TUR · 14 Maja

Zlotowa kometa 8.05.2024

7x180s, Sharpstar 150 f/2.8, Asi 2600MC duo.

karp_killer · 18 Maja

15/16.05.2024
Teleskop: Sky-Watcher 150/750 PDS "Działo"
Ekspozycja: 64x30s

GroundhoppingWLKP · 24 Maja

Widzę, że 15 maja nie tylko ja ją fociłem To się dorzucam z stackiem z Maczka 127 + 0,63 reducer. 60x15s

lemarc · 27 Maja

Wczorajsza próba z achromatu 120/600, 5 x 30 sek. ISO 1600, z balkonu pod miejskim niebem.

Edytowane 27 Maja przez lemarc

M.K. · 27 Maja

Również wczoraj 26.05 o 23:15 ją obserwowałem, koło tej niebieskiej gwiazdy HD106314 w Pannie.

Jasność 10.3 mag, średnica 1.4' i DC=5

Matheo_89 · 30 Czerwca

Prognozy trochę osłabły:

http://aerith.net/comet/catalog/2023A3/2023A3.html

Paether · 1 Lipca

Oj, to "wypłaszczenie" wygląda niepokojąco 😬

stratoglider · 1 Lipca

Może jeszcze nie wszystko stracone, gdyż wypłaszczenie jest skutkiem efektu fazowego (opozycja), którego krzywa blasku nie uwzglednia.

Więcej informacji zamieścił @Piotrek Guzik tutaj:

Piotrek Guzik · 2 Lipca

@stratoglider wywołał ciekawy temat, o którym miałem pisać już jakiś czas temu, ale ciągle nie mam na to czasu ;).

Generalnie rzecz biorąc, standardowe krzywe zmian blasku komet nie uwzględniają efektów fazowych (czyli zmiany jasności związanej z kątem fazowym, tj. kątem "źródło światła" - "obiekt" - "obserwator"). W przypadku planet, planetoid, czy innych "zwartych" obiektów ta zależność jest bardzo silna i niejednokrotnie kluczowa jeśli chodzi o jasność obiektu. Dla przykładu weźmy Księżyc - w kącie fazowym 0 stopni (pełnia) jest on o jakieś 2.5^magjaśniejszy niż w kącie fazowym 90 stopni (kwadra), pomimo że znajduje się w zasadzie w tej samej odległości od Słońca i od obserwatora na Ziemi.

W przypadku komet zmiany jasności związane ze zmianami kąta fazowego zwykle mają niewielkie znaczenie w porównaniu ze zmianami jasności wynikającymi ze zmian odległości komety od Ziemi i od Słońca. Od tej reguły są jednak wyjątki. Po pierwsze, sporo zależy od tego, co jest głównym źródłem światła w komecie. Jeśli jest to gaz, to światło komety emitowane jest z grubsza izotropowo, tzn. w każdym kierunku świeci go tyle samo i nie obserwujemy zmian jasności związanych ze zmianami kąta fazowego. Jeśli głównym źródłem świecenia komety jest rozpraszanie światła słonecznego na pyle, które jest mocno nieizotropowe - tu zmiany kąta fazowego mogą mieć duże znaczenie, zwłaszcza jeśli kąt fazowy jest bliski 0 stopni (np. w okolicy opozycji, lub gdy kometa jest bardzo daleko od Ziemi i od Słońca) lub znacznie większy od 90 stopni (najlepiej bliski 180 stopni).

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS), jak na razie charakteryzuje się bardzo dużą ilością pyłu i znakomita większość jej światła, to właśnie rozproszone na pyle światło słoneczne. Co więcej, w ostatnich miesiącach zachodziły dość istotne zmiany w jej kącie fazowym. W połowie lutego wynosił on 15 stopni, później przez kilka tygodni systematycznie się zmniejszał, osiągając minimum (3 stopnie) około 18 kwietnia. Od tego czasu kąt ten się zwiększa i dziś wynosi około 30.5 stopnia. W pierwszym z tych okresów zmiany kąta fazowego odpowiadały za dodatkowy wzrost jasności komety o około 0.4^mag (nie da się tej wartości określić dokładnie, bo zależy ona nie tylko od ilości pyłu w głowie komety, ale i od jego fizycznych właściwości, takich rozkład rozmiaru, czy kształtu cząsteczek pyłu). Z tego powodu w okresie od połowy lutego do połowy kwietnia wydawało się, że kometa jaśnieje szybko jak na obiekt z Obłoku Oorta. Dla odmiany, w okresie od 20 kwietnia do dziś zmiany kąta fazowego "przygasiły" kometę o jakieś 0.8^mag - 0.9^mag, co zjadło dużą część wzrostu jasności związanego ze zbliżaniem się komety do Słońca (jeśli chodzi o odległość od Ziemi, to jest teraz podobna do tej w połowie kwietnia).

W najbliższym czasie sytuacja powinna ulec dużej zmianie - od 4 lipca kąt fazowy komety zacznie ponownie się zmniejszać. Co prawda do końca lipca nie zmieni się znacznie (zmniejszy się do 26 stopni), ale zamiast "hamować" wzrost jasności komety, przyspieszy go o około 0.1 mag. W efekcie pod koniec lipca kometa powinna mieć już około 8.5^mag. W tym czasie będzie jeszcze ciągle dość dobrze widoczna z południowej półkuli. W sierpniu wzrost jej jasności powinien przyspieszyć jeszcze bardziej, bo nie dość, że będzie się coraz szybciej zbliżać do Słońca, to jeszcze jej kąt fazowy zmniejszy się do 15 stopni, co powinno podbić jej jasność o 0.3^mag - 0.4^mag. W ten sposób na przełomie sierpnia i września osiągnie ona zapewne jasność około 6^mag. Raczej nie uda się nam jednak tego zweryfikować, bo będzie wtedy zaledwie 12 stopni od Słońca. W ciągu dwóch pierwszych dekad września zmiany kąta fazowego (z 15 stopni do 55 stopni) będą znów działać w kierunku zmniejszenia jasności komety, jednak zbliżanie się komety do Słońca i do Ziemi powinno wystarczyć do tego, aby około 20 września miała ona 4^mag.

Powyższa prognoza zakłada, że aktywność komety będzie rosła wraz ze zbliżaniem się do Słońca w umiarkowanym tempie (współczynnik aktywności n=3.2), a do tego kometa pozostanie obiektem o dużej zawartości pyłu. Nawet jeśli będzie inaczej, nie wpłynie to dramatycznie na jej jasność (być może pod koniec opisanego okresu będzie o 1^mag jaśniejsza, a może o 1^mag słabsza), do tego i tak nie będzie jej widać z Polski.

Jeśli jednak kometa pozostanie taka jak do tej pory (duża zawartość pyłu i umiarkowany współczynnik aktywności), to w kolejnych tygodniach stanie się naprawdę jasnym i atrakcyjnym obiektem. Po raz pierwszy będziemy mogli spróbować ją złapać po 25 września września, kiedy nad ranem, na bardzo jasnym niebie będzie świecić tuż nad wschodnim horyzontem. Będzie jednak dość trudnym do obserwacji obiektem, prawdopodobnie zbliżonym do komety C/2023 P1 (Nishimura) z ubiegłego roku. Na koniec września może mieć około 2.5^mag (w pesymistycznym scenariuszu może to być około 4^mag, w optymistycznym nawet 1^mag). Jej jasność powinna szybko rosnąć i 4 października nad ranem może mieć już +1^mag (w pesymistycznym scenariuszy +3^mag, w optymistycznym -0.5^mag), będzie jednak ciągle świecić na bardzo jasnym niebie, więc nawet w optymistycznym scenariuszu będzie ją widać jedynie pod warunkiem, że niebo będzie przejrzyste. Maksimum jasności osiągnie 9 października, kiedy będzie zapewne mieć około -3^mag (w pesymistycznym scenariuszu około 0^mag, w optymistycznym około -5.5^mag). Niestety będzie wtedy zaledwie 4 stopnie od Słońca, ale niewykluczone, że da się ją zobaczyć w lornetce w samo południe, podobnie jak było to z kometą C/2006 P1 (McNaught) w styczniu 2007 roku. W kolejnych dniach jej jasność będzie bardzo szybko spadać, ale jednocześnie bardzo szybko będą poprawiać się warunki do jej obserwacji. I tak, 12 października wieczorem może mieć jeszcze około +0.5^mag (w pesymistycznym scenariuszu +3^mag, w optymistycznym -1.5^mag). Bardzo ciekawy będzie wieczór 14 października - Ziemia przejdzie wtedy przez płaszczyznę orbity komety, czyli będziemy mieć doskonałe warunki do tego, aby kometa pokazała antywarkocz (niewykluczone że całkiem jasny i długi). Będzie wtedy świecić już na umiarkowanie ciemnym niebie. Jej jasność spadnie zapewne do około 1.5^mag (w pesymistycznym scenariuszu 3.5^mag, w optymistycznym 0^mag). Na przejrzystym niebie będzie zapewne posiadać dość długi, prosty warkocz pyłowy, a jeśli rozwinie także warkocz gazowy, to obydwa będą się nakładać. Tej nocy kometa zajdzie już podczas nocy astronomicznej, jednak ze względu na bliski pełni Księżyc najlepiej będzie ją obserwować na jeszcze dość jasnym niebie, kiedy będzie świecić znacznie wyżej. W kolejnych dniach kometa będzie już dość daleko od Słońca i gdyby nie Księżyc, byłaby zapewne dość spektakularnym obiektem. Po raz pierwszy bez obecności Księżyca na ciemnym niebie będziemy mogli ją zobaczyć dopiero 21 października (tuż po zapadnięciu nocy astronomicznej, kiedy będzie świecić jakieś 20 stopni nad horyzontem). Do tego czasu osłabnie już jednak zapewne do około 4^mag (5^mag w pesymistycznym scenariuszu, 3^mag w optymistycznym). Być może z dala od miast będzie jeszcze mieć dość długi, widoczny gołym okiem warkocz. Będzie jednak szybko gasnąć i pod koniec października nawet w optymistycznym scenariuszu nie będzie jaśniejsza od 5^mag.

lemarc · 9 Lipca

Na porządnym zdjęciu kometa pokazała dwa warkocze. https://fg-kometen.vdsastro.de/pix/test/bild.php?nr=37315

lemarc · 10 Lipca

Pojawiła się sugestia o rozpadzie tej komety na SpaceWeater.com

Piotrek Guzik · 10 Lipca

8 godzin temu, lemarc napisał(a):

Pojawiła się sugestia o rozpadzie tej komety na SpaceWeater.com

Ta sugestia pochodzi z publikacji Z. Sekaniny, w całości dostępnej tu:

[2407.06166] Inevitable Endgame of Comet Tsuchinshan-ATLAS (C/2023 A3) (arxiv.org)

Moim zdaniem wnioski wyciągnięte przez autora są błędne głównie ze względu na to, że w swojej analizie pominął on efekty fazowe, które uznał (bez żadnej analizy) za nieistotne... No ale, jak to się mówi, "pożyjemy, zobaczymy" ;). Ja w każdym razie na razie bym nie panikował tylko spokojnie przyglądał się obserwacjom z południowej półkuli. Jeśli Z. Sekanina ma rację, to kometa nie powinna w najbliższym czasie jaśnieć, chyba że w związku z kolejnymi rozpadami trafią się jej jakieś nieregularne wybuchy. Jeśli jednak za zmiany jasności które widzieliśmy w ostatnich miesiącach odpowiadały zmiany kąta fazowego, to kometa powinna stabilnie jaśnieć.