Bliski Księżyc

juram · 1 Lutego 2009

Krater ALPHONSUS wielokrotnie był odnotowany jako miejsce, gdzie obserwowano zjawiska z grupy LTP – Lunar Transient Phenomena (krótkotrwałe zjawiska księżycowe). O przejawach aktywności wulkanicznej w tym miejscu donosił już w 1878r Hermann Klein - astronom z Kolonii. W 1955 D. Alter fotografował rejon krateru w zakresie IR i UV przy pomocy 60 calowego teleskopu obserwatorium Mt Wilson, lecz najwięcej rozgłosu przyniosła obserwacja, której dokonał radziecki astrofizyk N.A. Kozyriew w 1958r w obserwatorium astronomicznym na Krymie. W nocy z 3/4 listopada użył on 50 calowego teleskopu do wykonania spektrogramów krateru, co wiązało się między innymi z sugestiami znanego popularyzatora astronomii P. Moore`a, który wcześniej namawiał kilku znanych selenologów do obserwacji tego miejsca. Kozyriew wykonał trzy ekspozycje między godziną 00:00 i 03:40 UT i w międzyczasie zaobserwował unikalne zjawisko. Z jego raportu wynika, że o godzinie 01:00 dostrzegł rozmyty obraz góry centralnej krateru, która przybrała „czerwonawy odcień”. O godzinie 03:00 odnotował: „góra jest niezwykle jasna”, zaś 45 minut później jej blask nagle przygasł. Z przeprowadzonej potem analizy spektrogramów Kozyriew wywnioskował, że był świadkiem silnej erupcji gazu (molekuły CO2) o temperaturze 2.000 st. C.

Obserwacja Kozyriewa wywołała długotrwałą lecz niedokończoną polemikę ze znanym astronomem amerykańskim G. Kuiperem i niewątpliwie przyczyniła się do tego, że ostatnia misja sondy fotograficznej RANGER-9 w 1965r została skierowana do wnętrza tego krateru. Dwa lata później krater ALPHONSUS był jednym z wyselekcjonowanych celów dla kamer satelity LUNAR ORBITER-5.

ALPHONSUS jest starym kraterem położonym na skraju skalistej wyżyny, zbudowanej z jasnych bazaltów. Niecka krateru ma średnicę 119km a jej dno znajduje się 2.7km poniżej korony wału. Obrys krateru ma formę zbliżoną do sześciokąta, przez środek której biegnie południkowo niewysoki grzbiet. W jego centrum wznosi się samotna góra centralna wielkości Wezuwiusza.

We wschodniej i południowo-zachodniej części krateru widnieje złożona sieć płytkich i wąskich (05-07km) szczelin, ciągnących się miejscami odcinkami o długości 50km. Szczeliny są śladami pęknięć głębszych warstw, nad którymi wierzchni grunt uległ zapadnięciu. W systemie szczelin krateru ALPHONSUS można wyróżnić siedem miejsc o wyraźnie ciemniejszej barwie, w centrum których znajdują się zagadkowe zagłębienia. Ich prawdziwa natura nie jest znana, choć przypuszczalnie są to naturalne ujścia kominów, przez które wydobywają się zalegające głęboko pod powierzchnią gazy i pyły. Ich erupcje skutkowały silnym odbarwieniem powierzchni regolitu, który wszedł z nimi w reakcje lub został pokryty cienką warstwą substancji o niskim albedo.

Nie mniej zagadkowa zdaje się być góra centralna krateru, która raczej nie przypomina stożka wulkanu, choć na jej szczycie i na zachodnim zboczu znajdują się jakieś podłużne twory, nasuwające na myśl pęknięcia lub szczeliny. Natomiast u północnej podstawy góry widzimy dwa zagłębienia oznaczone strzałkami: prawe ma kształt połówki krateru, lewe wygląda jak lejek z punktowym dnem. Być może są to również ujścia jakichś kanałów.

Obserwacja Kozyriewa i innych skłania do wniosku, że szczególnie teraz stałe monitorowanie powierzchni Księżyca przez obserwatorów amatorów ma sens, szczególnie gdy chodzi o strefy w bliskości terminatora.

OBERON RD · 1 Lutego 2009

Sam temat LTP – Lunar Transient Phenomena (krótkotrwałe zjawiska księżycowe) warto przybliżyć młodym amatorom astronomom, bo jest to zjawisko ulotne, przy którym trzeba mieć szczęście i trochę czasu. Zawodowcy wypatrują często innych rzeczy na niebie, a w dobie 5-8-10" i webkamer amator będący we właściwym miejscu i czasie może trafić na takie cudo. Może warto założyć osobny wątek gromadzący co, w którym kraterze, ile dni po nowiu wypatrywać?

Pozdrawiam

juram · 1 Lutego 2009

Obiektów obserwacji jest wiele, lecz wystarczy skupić się na obserwacjach dziesięciu obiektów, wyróżniających się rekordową liczbą dotąd zarejestrowanych zjawisk TLP. Dla ułatwienia wklejam pomocna mapkę.

Pomysł o zjawiskach TLP jest dobry, lecz w temacie "Bliski Księżyc" muszę raczej "trzymać się scenariusza" opartego na materiałach z misji księżycowych, jednak co jakiś czas postaram się wykorzystać niektóre ciekawostki o TLP.

juram · 15 Lutego 2009

Niewidoczna z Ziemi półkula Księżyca - tak odmienna od stale zwróconej ku nam „twarzy o łagodnych rysach” – jawi się jako wyjątkowo nierówna i chropowata, pokryta niezliczoną liczbą zagłębień, wzniesień, grzbietów, rowów i szczelin. Druga półkula sprawia wrażenie zupełnie odmiennej, jak gdyby siły sprawcze kształtujące jej oblicze, celowo działały ku jej zdeformowaniu. Niedawne – bardzo szczegółowe pomiary profilu terenu metodą altymetrii laserowej wykonane przez satelitę KAGUYA/SELENE, pozwoliły uzyskać najdokładniejszy jak dotąd globalny obraz topografii Księżyca, szczególnie dotyczy to jego drugiej strony. Tam właśnie znajduje się MARE MOSCOVIENCE – interesujący kolisty twór, wypełniony w centralnej części ciemną lawą, odgrodzoną od zachodu okazałym, półkolistym pasmem górskim. MARE MOSCOVIENCE zostało odkryte już w 1959r, na pionierskich foto- telewizyjnych obrazach uzyskanych z pokładu radzieckiej Łuny-3, lecz ich niska jakość nie pozwalała dostrzec w tym miejscu więcej oprócz ciemnej, owalnej plamy. Dopiero w 1967r mogliśmy poznać bardziej szczegółowo budowę tego ciekawego obiektu na fotografiach uzyskanych z satelity Lunar Orbiter V. Najnowsze rezultaty badań uczonych japońskich umożliwiły poznać prawdziwa naturę tego obszaru i odkryć wyraźne ślady procesów wulkanicznych w postaci zastygłych wylewów lawy, szeregu kolistych tworów wypełnionych pagórkami, licznych regularnych zagłębień i szczelin. Dzięki nowoczesnej technice obrazowania połączonego ze precyzyjnym skanowaniem terenu, mamy możliwość odbyć fascynujący, wirtualny przelot nad powierzchnią kotliny MARE MOSCOVIENCE i obejrzeć jej najciekawsze zakątki. Kto ma możliwość obejrzeć ten materiał w pełnej wersji (175MB!), serdecznie zachęcam. Na końcu tej „wycieczki” mamy możliwość zajrzeć do niesamowitego wnętrza przyległego krateru KOMAROV i zobaczyć jedyny w swoim rodzaju labirynt szczelin i wąwozów. Kilka kadrów z tego filmiku wklejam.

http://wms.selene.jaxa.jp/selene_viewer/jp..._nr_20Mbps.html

Art 69 · 15 Lutego 2009

Trzeba przyznać że ówczesny ZSRR wysyłając pod koniec 1959r. sondę Łunnik III był niekwestionowanym pionierem w odkrywaniu drugiej strony Księżyca. Nic dziwnego że pozostał po tych osiągnięciach wyraźny ślad w nazewnictwie. Jednak szlachetna rywalizacja ( akurat w tym przypadku naukowa ) ciagle trwała i już w sierpniu 1967r. amerykański Lunar Orbiter V przekazał obrazy nieporównywalnie lepsze.

Autorzy nastepnej fotografii ( oraz slynnego już zdania: Houston, mamy problem! ) zamiast próbek gruntu przywieźli parę rolek filmu 70mm z aparatu Hasselblad. Oprócz zdjęć uszkodzonego członu rakietowego Apollo 13, znajduje się tam także ujęte nieco szerzej Mare Moscoviense.

To co znacznym nakładem środków dokonała NASA, poprawili Japończycy z właściwą sobie precyzją:

PS Mam nadzieję że juram wybaczy mi podpięcie tego pod swój ciekawy wątek. :Salut:

juram · 15 Lutego 2009

Dzięki, Art69. Właśnie tego oczekuję. :Salut:

Przy okazji warto przypomnieć pionierskie zdjęcie z Łunnika-3 sprzed pół wieku, lecz tym razem w wersji poprawionej elektronicznie. Jej autor - R. Nunes wykorzystał kilka najmniej "zaszumionych" obrazów i uzyskał dość czytelny rezultat. Położenie Mare Moscovience zaznaczyłem strzałkami.

juram · 27 Lutego 2009

Szczegółowe pomiary profilu terenu za pomocą altimetru laserowego satelity Kaguya/Selene pozwoliły znacząco uściślić dane o kształcie i rzeźbie Księżyca. Bazą tych pomiarów jest przyjęcie umownego poziomu zerowego dla sfery o promieniu 1737.4km. Okazuje się, że pod względem zróżnicowania wysokości terenu rzeźba niewidocznej z Ziemi półkuli Księżyca, jest diametralnie inna. Wygenerowana komputerowo mapa ujawniła wyraźne kilkuset kilometrowe struktury pierścieniowe, które nie były widoczne na wcześniejszych mapach. Chodzi o region wyżynny, położony na północ i wschód od basenu KOROLEV. Obszar ten okazał się być najwyżej położonym na Księżycu a rekordowa wysokość - 10.75km została znaleziona na wschodnim wale krateru o średnicy - 40km, zaznaczony na mapie czarnym kółkiem. Współrzędne tego miejsca: -158.64E/ 5.44N. Wspomniana wyżyna sąsiaduje z olbrzymia niecką AITKEN BASIN, której dno usiane jest kraterami i obszarami lawowymi. Ten obszar znajduje się niemal 9km poniżej poziomu zerowego, zaś rekordowe obniżenie terenu (-9.06km) znajduje się we wnętrzu krateru ANTONIADI a dokładnie na dnie niewielkiego krateru w jego centrum, zaznaczonego na mapie białym kółkiem. Współrzędne tego miejsca: -172.58E/ 70.43S. Maksymalna amplituda wysokości sięga 19.81km, czyli jest zbliżona do tej, jaka istnieje między Mt. Everestem i rowem Mariańskim.

Krater ANTONIADI jest również widoczny na pięknej panoramie z kamery HDTV Kagui.

Ori2711 · 27 Lutego 2009

W pierwszym momencie myślałam, ze wkleiłeś mapę mikrofalowego promieniowania tła... :szczerbaty: ta kolorystyka powierzchni Ksieżyca nieco mnie zmyliła...

Pozdrawiam

Ori

edit - ciekawe, przy takim uwypukleniu rzeźby terenu, widac jakby kontynenty na Ksieżycu. Możliwe, że te niziny, to pozostałości po wielkich zderzeniach, później wypełnione lawą do poziomu "morza" na naszym satelicie...

Edytowane 27 Lutego 2009 przez Ori2711

juram · 27 Lutego 2009

Jest pewna symetria w układzie MARE IMBRIUM i AITKEN BASIN których centra leżą na antypodach. Hipoteza impaktowa zakłada powstanie basenu MARE IMBRIUM w wyniku zderzenia dużej planetoidy, co następnie skutkowało przejściem potężnych fal sejsmicznych i załamanie skorupy po przeciwległej stronie globu. AITKEN BASIN jest raczej gigantycznym zapadliskiem niż kraterem, więc pasuje on do założeń tej hipotezy. Księżyc u swego zarania mógł być tworem mało foremnym i podczas wzmożonej aktywności wulkanicznej lżejsze skały formowały powierzchnię, natomiast materiał skalny o większej gęstości zalegał w niższych warstwach. Aktywność wulkaniczna spowodowana zderzeniami dużych brył kosmicznych, umożliwiła wydostanie się ciężkich bazaltów w postaci płynnej lawy, która wypełniła zagłębienia, jednak jak wynika z mapy, równiny lawowe nie tworzą jednolitego poziomu, lecz w wyizolowanych obszarach zalegają kilka kilometrów niżej niż poziom MARE IMBRIUM i sąsiednich równin.

Pozdrawiam.

juram · 2 Marca 2009

Wczoraj przybył na Księżycu kolejny, świeży krater, powstały w wyniku zaplanowanego zderzenia z powierzchnią Księżyca pierwszej chińskiej sondy fotograficznej - CHANG`E-1. Korzystając z rzadkiej okazji, zamieszczam efektowne, teleskopowe zdjęcie tego obszaru, które wykonał Lemarc.

Edytowane 2 Marca 2009 przez juram

Ori2711 · 2 Marca 2009

Wczoraj przybył na Księżycu kolejny, świeży krater, powstały w wyniku zaplanowanego zderzenia z powierzchnią Księżyca pierwszej chińskiej sondy fotograficznej - CHANG`E-1. Korzystając z rzadkiej okazji, zamieszczam efektowne, teleskopowe zdjęcie tego obszaru, które wykonał Lemarc.

Nic nie widzę , czy tylko Ja tak mam?

Ori

juram · 2 Marca 2009

Ori, rzeczywiście widzę to jedynie oczyma wyobraźni! Bo tak mi się to poukładało! :rolleyes:

Zamiast zwrócić uwagę na miejsce upadku sondy CHANG`E-1, zaznaczone na Leszkowym zdjęciu żółtą elipsą - zagadałem o kraterze, którego jeszcze nikt nie widział. Na okrasę, wklejam jeden z końcowych kadrów, przesłanych kamerą Chang`e-1.

juram · 22 Marca 2009

W ramach projektu LOIRP (Lunar Orbiter Image Recovery Project) wkrótce zostanie opublikowana oczyszczona elektronicznie wersja słynnego zdjęcia krateru COPERNICUS, swego czasu ogłoszonego jednym z największych zdjęć ubiegłego wieku - "The great picture of century."

Zdjęcie, które zapewne jest Wam znane w pierwotnej wersji, zostanie zaprezentowane na stronie NASA - Lunar Science Institute w rozmiarze aż - 1.7GB!!!

Zdjęcie zostało wykonane obiektywem wąskokątnym (f-610mm) z pokładu satelity LUNAR ORBITER- II, 24 listopada 1966 o godzinie 07:05 EST. W momencie wykonywania zdjęcia satelita LO-II przelatywał 242km na południe od krateru na wysokości 45,91km. Pełna wersja zdjęcia ma rozdzielczość poniżej 1m/piksel!, natomiast liczę na to, że będzie można ściągnąć jego niewielkie fragmenty, ewentualnie zubożone wersje. Link do strony LSI niżej.

http://lunarscience.arc.nasa.gov/articles/...-project-update

Ori2711 · 22 Marca 2009

O rany !!!! :blink: czy te wzniesienia na środku kadru, to centralne górki krateru?

WOW, niesamowite wrażenie i ten brak "perspektywy powietrznej", mgiełki która zasnuwa wszystko wraz rosnąca odległością od obserwatora...

pozdrawiam

Ori

mlody188 · 22 Marca 2009

Wow, świetne widoki naszego moonika

można sie poczuć tak jakby się tam było ;d

ładnie

O rany !!!! czy te wzniesienia na środku kadru, to centralne górki krateru?
WOW, niesamowite wrażenie i ten brak "perspektywy powietrznej", mgiełki która zasnuwa wszystko wraz rosnąca odległością od obserwatora...

pozdrawiam

Ori

Ori, to już 2000 postów Ci stukneło ;D wszystkiego najlepszego :szczerbaty: :Beer: :Beer: ;]

Edytowane 22 Marca 2009 przez mlody188

Ori2711 · 22 Marca 2009

Ori, to już 2000 postów Ci stukneło ;D wszystkiego najlepszego :szczerbaty ;]

taaaa, z czego jeden merytoryczny... :szczerbaty:

pozdrawiam

Ori

Art 69 · 23 Marca 2009

Zdjęcie zostało wykonane obiektywem wąskokątnym (f-610mm) z pokładu satelity LUNAR ORBITER- II, 24 listopada 1966 o godzinie 07:05 EST. W momencie wykonywania zdjęcia satelita LO-II przelatywał 242km na południe od krateru na wysokości 45,91km. Pełna wersja zdjęcia ma rozdzielczość poniżej 1m/piksel!, natomiast liczę na to, że będzie można ściągnąć jego niewielkie fragmenty, ewentualnie zubożone wersje. Link do strony LSI niżej.
http://lunarscience.arc.nasa.gov/articles/...-project-update

Czekamy na to z wielką niecierpliwością. Chętnie przyjrzałbym się szczegółom tego nietypowego dla obserwatorów z Ziemi ujęcia.

http://www.moonviews.com/

LPOD dzisiaj, także "żyje" tym tematem. http://lpod.wikispaces.com/March+23%2C+2009

Art 69 · 30 Marca 2009

Bodźcem do napisania tego postu był mizerny sobotni występ naszych orłów w Belfaście. Myślałem że jak radzimy sobie w pracy u Irladczyków to i poradzimy im na boisku. Prawda była jednak bolesna: spryciarze potrafią wykorzystać naszą pracowitość w fabrykach i słabość w czasie meczu. Dla uspokojenia nerwów po tym jak ujrzałem typowy "bramkarski prezent" w wykonaniu Artura Boruca wziąłem się za mniej stresujące zajęcie.

Po wejściu na stronę JAXA NHK zobaczyłem ciekawe i nowe dla mnie zdjęcia. Obiektem dominującym jest umieszczony w centrum kadru 120km krat. Alphonsus. Można podziwiać szczeliny w jego wnętrzu, oraz 4 małe kraterki otoczone zagadkowym pociemnieniem które może być związane z domniemaną i obserwowaną od 1958r aktywnością wulkaniczną. Na płaskim, wypełnionym lawą dnie krat. po zachodniej stronie górki centralnej ( wys. 2km ) widać nieznaczne pofałdowania. Sprawiają one wrażenie jak gdyby pewna część stygnącej lawy, ruszyła ze środka krat. prosto na południe, w kierunku miejsca gdzie utworzył się później krat. Arzachel.

Próbowałem też zlokalizować obszar gdzie znajduje się Rupes Recta. Zaznaczyłem kilka charakterystycznych struktur które ją otaczają ale na jakieś wyjątkowe widoki trudno tu liczyć. Kąt patrzenia kamery jest po prostu zbyt mały a i oświetlenie przez Słońce także nie sprzyja. Natomiast na drugiej fotografii kamera jest w miejscu prawie idealnym jednak i tu szczegóły budowy Prostej ściany skrywają się w cieniu. Może kiedyś Japończycy pokażą podobne ujęcie ale wykonane 5-10 dni później gdy zachodzące Słońce oświetli je bardziej sprzyjająco co pozwoli w końcu ostatecznie rozwiać nasze dylematy. Niebieską linią zaznaczyłem kąt widzenia kamery z pierwszego ujęcia. Gdyby był on przesuniety bardziej w kier. zachodnim to na fotografii byłoby widać Promontorium Taenarium i 5km kraterek Thebit D który leży na samym początku uskoku.

Pozostaje czekać na powoli uwalniane z archiwów nowe, ciekawe ujęcia.

lemarc · 30 Marca 2009

Gdyby dali przynajmniej podobne ujęcie z tej HD TV tylko w przeciwnym oświetleniu, to już by było może coś widać. Na razie na szczegółowe fotki nie liczę, bo skapią ich jakby nie mieli czasu się tym zajmować. Obiecali jednak udostepnić dużo zdjęć chyba pod koniec tego roku, więc trzeba być cierpliwym. Amerykanie ze swoim LRO nie będą tak "kisić" materiału jak azjaci czy ESA, tylko sypną codzienną porcję że czasu nie starczy na przegląd i wtedy zakończę zabawę w astrofoto Księżyca. :szczerbaty:

Edytowane 30 Marca 2009 przez lemarc

Art 69 · 1 Kwietnia 2009

Amerykanie ze swoim LRO nie będą tak "kisić" materiału jak azjaci czy ESA, tylko sypną codzienną porcję że czasu nie starczy na przegląd i wtedy zakończę zabawę w astrofoto Księżyca.

A ja myślę że w Twoim przypadku Księżyc jest i będzie czymś więcej niż tylko zwykłym obiektem na który wolnym czasem kieruje się kamerę. Zatem mówienie o perspektywie fotograficznej emerytury, uważam stanowczo za zbyt przedwczesne.

Wrócę jeszcze na chwilę do krat. Alphonsus i kwestii zauważenia w nim rzekomej aktywności wulkanicznej przez astrofizyka radzieckiego N.Kozyriewa. Swoje obserwacje prowadził on za pomocą teleskopu o średn. 127cm w Obserwatorium Krymskim. 3 listopada 1958r poinformował o dostrzeżeniu zamglenia w centralnym rejonie krateru które mogło być związane z wulkanicznym wyrzutem gazu lub pyłu. Skierowało to uwagę wielu astronomów na poszukiwanie dalszych dowodów obserwacyjnych które mogłyby potwierdzić tezę że Księżyc nie jest ciałem geologicznie martwym. Chęci wyjaśnienia tej sprawy uległa także NASA wysyłając 21 marca 1965r sondę Ranger 9 z zadaniem "dogłębnego" spojrzenia na wnętrze krat. Alphonsus. Po tej prawdziwie samobójczej misji która zakończyła się na północny wschód od górki centralnej pozostał nam siedmiosekundowy film oraz nowy siedemnastometrowy krater na Księżycu.

http://vids.myspace.com/index.cfm?fuseacti...ideoid=11280141

Edytowane 1 Kwietnia 2009 przez Art 69

lemarc · 1 Kwietnia 2009

Na ju-tube pojawiła się wlaśnie animacja przelotu nad Rupes Recta. Link jest na stronie JAXA. Nie jest to czego bym oczekiwał, ale wydaje się że stromizna uskoku jest znaczna i nieśmiało mam nadzieję że się nie myliłem. Kilka scrinów z tej animacji.

Edytowane 1 Kwietnia 2009 przez lemarc

juram · 3 Kwietnia 2009

Rzeczywiście, w wielu miejscach stromizna jest ewidentna, natomiast pewne partie uskoku posiadają coś w rodzaju łagodnego "podejścia", zakończonego wąską stromizna w partii szczytowej. Wszędzie dopatruję się mnóstwa nierówności i na dużych zbliżeniach (w naturalnej skali) powinno być widać jakieś osuwiska i skalny rumosz. :rolleyes:

heweliusz · 4 Kwietnia 2009

The New

Moon

A magazine of lunar topographic studies

http://www.baalunarsection.org.uk/TNM_2008_12.pdf

SELENOLOGY

The Journal of The American Lunar Society

http://eselenology.offworldventures.com/wp...-2006-final.pdf

LUNAR SECTION

CIRCULAR

http://www.baalunarsection.org.uk/2009-03-lsc.pdf

http://www.baalunarsection.org.uk/circulars.htm

The American Lunar Society

http://www.amlunsoc.org/

Edytowane 4 Kwietnia 2009 przez heweliusz

juram · 7 Kwietnia 2009

Bardzo interesująca wirtualna prezentacja wnętrza krateru TYCHO, pokazana na stronie JAXA. Do wyboru są dwie wersje: dwu i trójwymiarowa. Efekt jest taki, jak byśmy oglądali pełna panoramę tego krateru ze szczytu centralnego masywu. Aktywacja poprzez kliknięcie na niebieski pasek pod zdjęciem.

http://wms.selene.jaxa.jp/selene_viewer/jp.../tc/tc_034.html

juram · 14 Kwietnia 2009

Nawiązując do tematu o kraterze COPERNICUS i jego fotograficznych obserwacjach, wrzucam zdjęcie jego centrum o rozmiarach 30x30km, pochodzące z Lunar Orbitera 5. Linie poziome i pionowe poprowadzono co 1km, dzięki czemu widzimy 900km kwadratowych jego powierzchni, gdzie pojedynczy kwadrat określa obszar o wymiarach 1x1km. Zdjęcie ułatwi testowanie dowolnego sprzętu optycznego, zarówno wizualnego jak fotograficznego. W lewym górnym rogu zdjęcia widoczny jest krater o średnicy 1km, który jest wyraźnie widoczny na zdjęciu Siergieja.

Edytowane 14 Kwietnia 2009 przez juram