Sh2-174 / PK 120+18.1 – Róża Walentynkowa czy Sfera Strömgrena?

[Herbert West]

Po długiej przerwie meteorologicznej mam przyjemność przedstawić wam moje ostatnie zdjęcie. Obiekt wybrałem nie dlatego, że marzyłem o sfotografowaniu go. Wybrałem go głównie dlatego, że akurat był dostępny o tej porze z mojej lokalizacji i pasował do mojej serii HOO a bardziej pożądane cele są jeszcze zbyt nisko.

Niezasłużenie, bo to jednak bardzo piękna mgławica i niezwykle interesująca pod względem astrofizycznym.

 

Focia:

 

 

Starless:

 

 

Ha:

 

 

OIII:

 

 

Czas i miejsce:

Świętokrzyska wieś, Bortle 4, materiał zbierany od 08.02.2023 do 23.04.2023. Ha głównie podczas nocy z Księżycem, OIII wyłącznie nocami bezksiężycowymi.

 

 Ekspozycja:

1. Ha- 233 x 300 s = 19,46 g.

2. OIII- 207 x 300 s = 17,25 g.

3. RGB – po 30 x 60 s na kanał.

Łącznie: 38,21 g.

 

Sprzęt:

Teleskop: SkyWatcher Maksutov-Newtonian MN190, 190/1000 mm

Kamera: ASI1600MMP,

Filtry: Antlia Ha 3nm (reszta), Antlia OIII 3nm,

Montaż: SkyWatcher EQ6PRO

Guider: SvBony 240mm, ASI120MM mini,

Akcesoria: ZWO EFW, ZWO EAF, ASIAir V1

 

Kilka słów o obróbce

Moim celem było pokazać więcej niż w wielu zdjęciach tej mgławicy, na których zarejestrowane są jedynie dwa najjaśniejsze pasy- tlenu i wodoru. Nie ilustruje to prawdziwej struktury i dynamiki obiektu. Nie potrzeba było bardzo dużo czasu (jak na moje obecne kryteria) aby pokazać cały kształt sfery, którą ten obiekt jest. Widać też miejsce, w którym jest faktycznie rozrywany przez białego karła i szczątki otaczającej go mgławicy planetarnej. Z tego miejsca ulatują zjonizowane choć efemeryczne strumienie H i O- co też dość dobrze się uwidoczniło. Udało mi się też zarejestrować i wydobyć ślady wodorowych struktur w tle, które nie są bezpośrednio związane z Sh2-174. Generalnie nieźle, choć zdjęcie by zyskało niemało na dodatkowych 10-20 godzinach Ha.

Obróbka nie była szczególnie trudna czy skomplikowana i nie wymagała żadnych radykalnych pociągnięć po drodze. Kluczem było odpowiednie rozciągnięcie Ha i OIII, gdyż mimo rozsądnego czasu naświetlania dane są bardzo płytkie a histogram cienki jak szpila. Na szczęście nie tak bardzo jak w HFG1.

Ciekawostka- zdjęcie jest zupełnie inne w odbiorze, jeżeli jest odwrócone o 180 st. Wtedy faktycznie wygląda jak róża!

 

Workflow

 

A. Pixinsight,

1. DynamicCrop,

2. BlurXterminator (prawie nic nie zrobił),

3. StarXterminator,

4. DynamicBackgroundExtraction,

5. NoiseXterminator,

6. GeneralizedHyperbolicStretch w wielu drobnych krokach i delikatna redukcja szumów za pomocą NoiseXterminator po drodze.

 

B. Photoshop

1. Gradient Map na Ha i OIII,

2. Małe korekty Levels obydwu kanałów,

3. Eksport do Pixa, HDRMultiscaleTransform i dodanie warstwy jako Luminance, krycie 30%, ponieważ kilka miejsc wyglądało bardziej plackowato niż mogło,

4. Nowa warstwa z Gaussian Blur, Normal, krycie 30% - żeby lekko ściąć szum,

5. Nowa warstwa z Local Contrast Enhancement z Astronomy Tools, Normal, krycie 30%,

6. Zdecydowany resample w dół.

7. Delikatna polerka TopazDenoise, bez wyostrzania i z maskami,

8. Korekta barw za pomocą Hue/Saturation,

9. Gwiazdki RGB (po traumatycznych przejściach, bo z powodu problemów technicznych większe były trójkątne i ucierpiały podczas konwersji z trójkątów w okręgi – nie przyglądajcie się za bardzo ;-)

 

O obiekcie

Nawiązując do tytułu wątku, zapewne nie jest to mgławica planetarna, mimo obecności w katalogu PK.- przynamniej nie tylko mgławica planetarna. Jest to obiekt o złożonej genezie i skomplikowanej strukturze, będącej efektem interakcji bardzo szybko poruszającej się gwiazdy GD561, otaczającej ją, choć bardzo zniekształconej sfery tlenu (jej mgławicy planetarnej właśnie) oraz międzygwiezdnego obszaru H.

GD561 jest prawdopodobnie gwiazdą podwójną. Jest to biały karzeł o masie ok. 0.3 Słońca i temperaturze powierzchni 65 000 K.

GD561 znajduje się tutaj i porusza się mniej-więcej jak zaznaczyłem poniżej. Przemieszcza się ze znaczną prędkością i zostawia swoją byłą mgławicę planetarną za sobą.

GD561, gdy stał się białym karłem, odrzucił zewnętrzne warstwy tworząc sferyczną mgławicę planetarną, która poruszała się z dużą prędkością, wraz z gwiazdą. Wpadła jednak w obszar wodoru międzygwiazdowego i opór tego ośrodka ją zniekształcił- spłaszczył, oraz spowolnił. Obecnie mgławica OIII wydaje się przebijać przez chmurę wodoru i wydostawać z niej, ale ma już kształt spłaszczonej sfery. Widać także skompresowaną strukturę bow-shock w OIII.

 

 

Wiatr gwiazdowy GD561 zjonizował obszar wodoru a kolizja z mgławicą planetarną zaburzyła jego strukturę i wytworzyła intrygujące obszary turbulentnego przepływu gazu, które są jedną z głównych atrakcji zdjęcia, w mojej opinii.

Dość dobrze widoczne są bardzo dynamiczne strumienie H i O, zjonizowane i zapewne przyspieszane przez wiatr gwiazdowy GD561. Są one mniej-więcej zgodne z kierunkiem ruchu GD561.

 

 

Wodorowa część Sh2-174 nie jest więc elementem mgławicy planetarnej. Jest raczej sferą Strömgrena, czyli międzygwiazdowym H, który został zjonizowany, rozgrzany oraz ukształtowany do postaci sfery z mniejszą gęstością wewnątrz przez gwiazdę. W tym wypadku przez GD561, która wraz ze swoją mgławicą planetarną przebijała się przez chmurę wodoru. Najbardziej znanym przykładem sfery Strömgrena jest NGC 2237 – Mgławica Rozeta, która łączy, jak w tym wypadku, mgławicę emisyjną oraz obszar H II.

 

Podsumowując, powyższe wyjaśnia wygląd tego obiektu. Sfera tlenu z centralną gwiazdą wbiła się w chmurę wodoru. GD561 przebiła chmurę wodoru i swoją mgławicę planetarną jak kula z karabinu i podąża dalej. Była mgławica planetarna również przedziera się przez wodór. Dlatego ten obiekt wygląda trochę jak to:

 

 

Dodatkowa lektura nieobowiązkowa:

https://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1994AJ....108..978T

https://en.wikipedia.org/wiki/Str%C3%B6mgren_sphere

https://arxiv.org/pdf/1102.1309.pdf

https://arxiv.org/pdf/2212.13349.pdf

 

Wszelkie uwagi, jak zawsze, mile widziane- zwłaszcza te krytyczne. Miałem tym razem problemy z PS, gdzie w przeglądarce z wymuszonym sRGB wyświetlały się inne kolory niż w PS w sRGB- bardzo przesycone. Nie do końca jestem więc pewien co wy zobaczycie u siebie...

 

Całość materiału- mastery, półprodukty z obróbki i finalne zdjęcie dostępne przez PW.

Edytowane 3 Maja 2023 przez Herbert West

[yakson]

Jak zwykle bardzo merytorycznie i widowiskowo. Bardzo mi się podobają Twoje prace!

[Herbert West]

3 minutes ago, yakson said:

Jak zwykle bardzo merytorycznie i widowiskowo. Bardzo mi się podobają Twoje prace!

 

Thank you, sir!

 

O planetarkach można się rozpisywać o wiele bardziej niż o "klasycznych" mgławicach emisyjnych czy refleksyjnych.

[warpal]

Pod wrażeniem.

[Tayson]

Jedno z najlepszych zdjęć tego obiektu jakie widziałem!!!!

[Herbert West]

22 minutes ago, Tayson said:

Jedno z najlepszych zdjęć tego obiektu jakie widziałem!!!!

Dziękuję bardzo!

[Gość na chwilę]

No,no,no.... to lubię. Widać dobrze i dużymi literkami do poczytania. W sam raz dla emeryta

A już bez żartów - bawiąc się tm obiektem jakiś czas temu nie widziałem lepszego zdjęcia w necie. "Brawo West" jak powiedział Janek Kos do ojca

Edytowane 3 Maja 2023 przez Gość na chwilę

[Herbert West]

15 minutes ago, Gość na chwilę said:

No,no,no.... to lubię. Widać dobrze i dużymi literkami do poczytania. W sam raz dla emeryta

A już bez żartów - bawiąc się tm obiektem jakiś czas temu nie widziałem lepszego zdjęcia w necie. "Brawo West" jak powiedział Janek Kos do ojca

 

Dziękuję za uznanie!

 

Muszę przy okazji powiedzieć, że w przypadku każdego ciemnego celu mam zawsze "poczucie niedokończenia"- zawsze myślę, że brakuje 10, 20 czy 30 godzin i nie jestem do końca zadowolony.

[.zombi.]

5 godzin temu, Herbert West napisał(a):

Wszelkie uwagi, jak zawsze, mile widziane

 

Dwa tematy:

- zupełnie subiektywne wrażenie - produkujesz fotki bardzo charakterystyczne dla siebie a nie dla samych obiektów, nie wiem czy to nie jest wina trzymania się sztywno jakichś schematów - tak do przemyślenia a nuż urodzi się z tego coś pozytywnego

- przykładasz dużą wagę do naukowej strony swoich fotografii wiec nie będę krepował się pytaniem czy przypadkiem poziom tła nie został potraktowany na tej fotce jako wodór ? nie doktoryzowałem się nad tym regionem wiec nie wiem - można też założyć ze każdy skrawek DM odpowiednio długo naświetlany pokaże jakiś sygnał cieplny ? 

[Kriss2022]

9 minut temu, .zombi. napisał(a):

 

Dwa tematy:

- zupełnie subiektywne wrażenie - produkujesz fotki bardzo charakterystyczne dla siebie a nie dla samych obiektów, nie wiem czy to nie jest wina trzymania się sztywno jakichś schematów - tak do przemyślenia a nuż urodzi się z tego coś pozytywnego

- przykładasz dużą wagę do naukowej strony swoich fotografii wiec nie będę krepował się pytaniem czy przypadkiem poziom tła nie został potraktowany na tej fotce jako wodór ? nie doktoryzowałem się nad tym regionem wiec nie wiem - można też założyć ze każdy skrawek DM odpowiednio długo naświetlany pokaże jakiś sygnał cieplny ? 

Masz Kolego rację, też widzę schematyczne myślenie. 

 

6 godzin temu, Herbert West napisał(a):

Po długiej przerwie meteorologicznej mam przyjemność przedstawić wam moje ostatnie zdjęcie. Obiekt wybrałem nie dlatego, że marzyłem o sfotografowaniu go. Wybrałem go głównie dlatego, że akurat był dostępny o tej porze z mojej lokalizacji i pasował do mojej serii HOO a bardziej pożądane cele są jeszcze zbyt nisko.

Niezasłużenie, bo to jednak bardzo piękna mgławica i niezwykle interesująca pod względem astrofizycznym.

Obserwuję nie jeden wpis muszę uznać ze Pana opisy merytoryczne to pełna profeska. Ilość materiału jak dla mnie przeraża. Bardzo mi się podoba kadr i wyjasnienie

[Herbert West]

@.zombi.

 

Tak, świadomie nie robię tych zdjęć w kolorach bliższych naturalnym Ha i OIII. Poświęcam naturalność na rzecz estetyki, która mi pasuje. Słuszna uwaga.

 

Słuszna również w odniesieniu do tła. Celowo przepuściłem czerwoną poświatę w tle. Z dwóch powodów. Oglądając głębokie naświetlania tego obiektu widziałem, że są tam obłoki wodoru, ledwie widoczne. U mnie nie sposób odróżnić w tych regionach sygnału od artefaktów- więc minimalną ilość zostawiłem.

Drugi powód to sprawa techniczna. Musiałem wyciągnąć tak słabe elementy mgławicy, że trudno było nie ruszyć tła w jakimś stopniu.

 

Aspekt naukowy mnie ostatnio zainteresował bo pozwala mi lepiej zrozumieć co fotografuję i mam satysfakcję z dzielenia się tym. Natomiast samo zdjęcie ma być przede wszystkim estetycznie przyjemne i możliwie dobre techniczne.

[Herbert West]

27 minutes ago, Kriss2022 said:

Masz Kolego rację, też widzę schematyczne myślenie. 

 

Obserwuję nie jeden wpis muszę uznać ze Pana opisy merytoryczne to pełna profeska. Ilość materiału jak dla mnie przeraża. Bardzo mi się podoba kadr i wyjasnienie

 

 

Jestem zadowolony z moich schematów w tym zakresie i wybieram je (teraz już) świadomie. Kwestia barw, wyłączając może ekstrema, to sprawa subiektywna.

Lubię moje róże i magenty, choć ich w rzeczywistości tam nie ma :-)

 

No i nie życzę sobie panowania, przecież to Internet :-)

[kubaman]

ładne foto, ale ten niebieski jest taki syntetyczny

[.zombi.]

1 godzinę temu, Herbert West napisał(a):

Poświęcam naturalność na rzecz estetyki, która mi pasuje

 

Jasne, dzięki za odpowiedz, mam nadzieje że zasiałem ziarno i może postanowisz poeksperymentować jeszcze z tym zdjęciem.

 

 

 

 

[Tuvoc]

Wykonanie, obróbka i opis merytoryczny w szkolnej skali ocenić można tylko na celujący

 

Bardzo dziękuję za opis Twojego workflow! Zawsze dobrze wyjść ze swojej bańki w obróbce zdjęć.

 

Na koniec coś co już Ci pisałem - jest tu nawiązanie do charakterystycznej kolorystyki i stylu. Nazywam to paletą Wessela Bardzo lubię.

[diver]

 

11 godzin temu, Herbert West napisał(a):

Łącznie: 38,21 g.

 

Kiedy ja znajdę w sobie tyle samozaparcia i cierpliwości?...

Michał, duże gratki zarówno za foto jak i za całe "opowiadanie". 

 

2 godziny temu, Tuvoc napisał(a):

Nazywam to paletą Wessela

 

I tutaj zgadzam się w 100%. Pewnie razem wódkę pili...

 

[Gość na chwilę]

7 godzin temu, diver napisał(a):

 

I tutaj zgadzam się w 100%. Pewnie razem wódkę pili...

Żeby to było takie proste i żeby to była wódka...może więcej bym pamiętał   A tak to jakoś sobie nie przypominam faktu opisanego przez divera...

Edytowane 4 Maja 2023 przez Gość na chwilę

[Herbert West]

7 hours ago, diver said:

Kiedy ja znajdę w sobie tyle samozaparcia i cierpliwości?...

Paradoksalnie pomaga w takich wypadkach brak czasu na astrofoto i/lub lenistwo :-)

 

Tygodniami jedzie ta sama sekwencja, dłubanie w Pix/PS raz na kilka miesięcy.

[Behlur_Olderys]

A co to są te czerwone kropki z lewej strony zdjęcia? Jakiś wodór wygląda, ale jakby dużo dalej... Planetarki czy co?

[Herbert West]

Just now, Behlur_Olderys said:

A co to są te czerwone kropki z lewej strony zdjęcia? Jakiś wodór wygląda, ale jakby dużo dalej... Planetarki czy co?

 

Galaktyki z katalogu PGC, może później zrobię opis. Byłem ciekaw, kiedy ktoś o to zapyta :-) Co ciekawe, jedna świeci wyraźnie w OIII a w Ha słabo, druga odwrotnie, a trzecia i w Ha i w OIII.

[Herbert West]

Popraweczka z powodu pokarania nadmiarem czasu.

 

 

Edytowane 14 Stycznia przez Herbert West

[warpal]

Wydawalo się, że lepiej być nie może, ale jednak może.

[Gość na chwilę]

Widać że masz wymuszoną siedzącą robotę Ale warto było popracować..

 

[Herbert West]

Dziękuję. Przede wszystkim gwiazdy wymagały zastąpienia. Na szczęście obecna wersja BX poradziła sobie z efektami ściśniętego zwierciadła.