Kolimacja Newtona z użyciem okulara Cheshire - krok po kroku z poprawkami na gwiazdach :)

[Patryk Sokol]

Ostatnimi miesiącami spędziłem wyjątkowo dużo czasu z Newtonem GSO 200/800.

 

 

A najwięcej czasu na poprawianiu jego niedoskonałości technicznych oraz na jego kolimacji.

O ile o niedoskonałościach technicznych pisałem już całkiem sporo:
https://astropolis.pl/topic/79215-newton-gso-200800-mody-pod-astrofoto-poprawa-paj%C4%85ka-i-celi/

 

Tak o kolimacji wciąż jeszcze nie. I na tym chciałbym się skupić w dwóch celach.

1. Wystawienie metody na krytykę i być może udoskonalenie jej.

2. Być może pomoże to komuś ogarnąć takie Newtona. Bo doświadczenie uczy, że zwyczajnie warto. Bo jeśli mi wychodzą takie fotki:
    

 

To ewidentnie warto, bo powiedzmy sobie szczerze – jestem całkowicie lewy od strony obróbki i zdolności plastycznych

A i ta fotka była robiona przed skończeniem mojej metody, stąd jeszcze nie jest perfect. Ale będzie, tylko niech niebo się odsłoni

 

Niemniej – przejdźmy do rzeczy:

 

0. Założenia metody i co mnie do roboty skłoniło

 

Niestety ten teleskop jest jaki jest. Tzn. tubus jest miękki i nicholery nie chce kolimacji trzymać.

Dodatkowo już fabrycznie miał skopaną geometrię (będziemy omawiać po kolei w jakich, gdy będę opisywał metody wyłapywania tych błędów), więc wszystkie metody oparte nawet o rozogniskowaną gwiazdę można było o kant tyłka potłuc.

Stąd – kombinując tę metodę cały czas zależało mi na tym, żeby wykorzystywać optykę teleskopu, a nie kolimować na znaczniki, pałąk, czy inne elementy nie ooptyczne.

One proste być nie muszą i często nie są, a to jak się światło odbija, jest już efektem pracy samej optyki.

Dodatkowo zależało mi żeby metodą była używalna polowo, przy okazji rozkładania sprzętu (bo ten teleskop potrafi zgubić kolimację po wyniesieniu na balkon, a co dopiero po transporcie drogowym. Pod tym względem to autentycznie wole RCki).

 

Metoda jest oczywiście wspierana metodą Hamala. Ale w niej przede wszystkim nie podoba mi się podejście do kolimacji lustra wtórnego, które jest wg mnie bardzo subiektywne.

I dodatkowo zakłada idealny offset, co regułą być nie musi (i w moim teleskopie nie było).

 

-Najpierw narzędzia:

Przede wszystkim potrzebujemy okularu typu Cheshire. Osobiście polecam okular od SkyWatchera:
https://deltaoptical.pl/kolimator-optyczny-sky-watcher

 

Dlatego, że jest po prostu długi. A to powoduje, że celowniczek na końcu jest dalej odsunięty, więc lepiej widać błędy.

No i jedna uwaga – druciany celowniczek potrafi być fabrycznie krzywy. Warto wybrać się do sklepu z suwmiarką i pomierzyć czy druty są proste.

 

I to będzie jedyne narzędzie jakie będziemy ze sobą wozić w teren

 

W domu zaś będziemy potrzebować dodatkowo:

-Suwmiarki – choćby najtańszą METALOWA (jeśli używasz wykonanej z tworzywa to akceptuje Twoje istnienie. Aczkolwiek ledwo...):

https://www.castorama.pl/suwmiarka-1-id-1099992.html

 

-Hamalowskiego kolimatora:
http://indexhamal.pl/astrofotografia/Kolimacja_teleskopu.htm

 

Acz ja swój zrobiłem z Plossla 4mm od GSO. Wyrzucenie z niego soczewek zdecydowanie poprawiło dawany obraz!

A tak poważnie – nadawał się świetnie – mały, idealnie centryczny otworek – good enough, a jako okular był bezużyteczny

 

-Papieru milimetrowego (ale on powinien być na wyposażeniu każdego domu, więc na pewno go macie):
https://www.empik.com/blok-milimetrowy-a4-20-kartek-papier-milimetrowy-protos,p1271864225,szkolne-i-papiernicze-p

 

Poza tym polecam pierwszą kolimację prowadzić z teleskopem zawieszonym na montażu w pionie.

Jak wygodnie nie robiłoby się tego na biurku, to LG potrafi przesunąć się pod własnym ciężarem w bok i wtedy kolimacja staje się cierpieniem. No i mój jest tak miękki, że po powieszeniu kolimacja się rozjeżdża

 

Tyle wstępu – lecimy z robotą

 

1. Znacznik centrum lustra

 

Niestety – to jest jedyna rzecz która nie jest bezpośrednio optyczna, a na której musimy bazować.

W przypadku mojego Newtona znacznikiem był pierścień samoprzylepny naklejony na lustro, który NIE BYŁ NAKLEJONY CENTRYCZNIE!

Był przesunięty o 2mm od centrum geometrycznego lustra (i stąd powyższej Rozecie lecą lekko gwiazdki w rogu)

Metoda na sprawdzenie jest z grubsza taka:

Mierzymy tak z kilku stron i sprawdzamy czy się zgadza. Pamiętajcie, żeby obie szczęki suwmiarki się opierały o coś o znanej wysokości. U mnie ta niewidoczna szczęka opiera się o celę lustra.

 

Jak już mówiłem – u mnie się nie zgadzało, więc musiałem nakleić własny znacznik.

Jako znacznika użyłem podkładki M4, lakierowanej na biało i klejonej do lustra na taśmę dwustronną.
 

Użyłem podkładki, bo jest okrągła i ma centryczny otwór w środku oraz można ją wielokrotnie przyklejać i odklejać.

I ten krok wymaga cierpliwości – ja trafiłem centrycznie za jakimś 30 razem

 

I po tym mamy pewność, że znacznik jest w centrum geometrycznym zwierciadła.

Oczywiście środek optyczny może być przesunięty... Ale to dowiemy się później, dużo później...

 

A i na pociechę – macałem już trzy lustra z nowszych roczników GSO. W nich znacznik jest już piaskowany, a nie naklejany i trzyma środek

 

2. Justowanie wyciągu.

 

Tak naprawdę cały układ luster kolimujemy pod ułożenie wyciągu okularowego.

Z doświadczenia wiem, że niezależnie od tego czy teleskop będzie ustawiony z prostopadłym wyciągiem:
 

 

Czy odwalimy coś takiego (ja tak miałem na początku, zanim się zabrałem za wycią):

 

To możemy uzyskać prawidłowy obraz i równe gwiazdki, tak długo jak oś LG jest prostopadła do osi wyciągu.

Problem polega na tym, że po pierwsze zepsuje nam to offset (wyciąg pochylony tak jakby kamera ciągnęła go w stronę lustra zwiększa nam offset, a w przeciwną stronę nam ten offset zmniejsza).

Dodatkowo – jeśli wyciąg jest solidnie krzywo, to tubus zacznie wycinać część światła. A tego zawsze szkoda

 

Moja metoda prezentuje się tak:

I jest bardzo prosta, acz wymaga nieco cierpliwości.

Tzn. Mierzę jak daleko od wlotu tubusu znajduje się środek geometryczny draw tube'y, a następnie odznaczam tę odległość na papierze milimetrowym (z uwzględnieniem tego wzmocnienia na wlocie oczywiście), a następnie przyklejam na słabą taśmę klejącą arkusz wewnątrz tubusu.

Osi pionowej pilnuje zaś otwór nakrętki mocującej pałąk (znajduje się dokładnie naprzeciwko wyciągu, mierzyłem to dla pewności).

 

Samo ustawienie polega na włożeniu Cheshire'a w wyciąg i zobaczenie w które miejsce na papierze milimetrowym celuje krzyż w Cheshirze.

 

Jeśli nie celuje dokładnie w punkt który oznaczyliśmy na papierze, to tilt wyciągu trzeba skorygować.

Jeśli mamy regulację w wyciągu (mój Baader np. ma) to kręcimy regulacją do skutku, a jeśli nie mamy regulacji, to trzeba ładować podkładki pod mocowanie wyciągu.

Wbrew pozorom nie jest to wcale takie straszne, wystarczy zluzować śrubę mocującą wyciąg, wsunąć po łoże podkładkę i zacisnąć. Mi udawało się tak tilt bez problemu ogarniać zanim zmieniłem wyciąg, a mam solidnie krzywy tubus, gdzie korekta spokojnie lata już w okolicach stopnia.

 

Po tym etapie mamy gotową pierwszą z osi w Newtonie.

 

3. Ustawienie pałąka w centrum tubusu.

To jest akurat całkiem przyjemna robota
Bierzemy po prostu suwmiarkę i mierzymy odległość od skraju tubusu do środka pałąka.
U mnie wygląda to tak:

 

W GSO reguluje się to nakrętkami mocującymi pałąk. Tam gdzie za daleko tam dokręcamy, gdzie za blisko luzujemy.

4. Centrowanie osi lustra głównego

W tym celu musimy zacząć od wymontowania lustra wtórnego, tak aby przez pałąk był widok na przestrzał.

Następnie patrzymy przez ten otwór na lustro główne i powinien pokazać się mniej-więcej taki widok:
ustawienie LG.

 

I co tutaj widzimy:
-Najmniejsze czarne kółko – odbicie źrenicy kolimującego teleskop w LG – pozwala się upewnić że patrzymy dokładnie centrycznie

-Biały pierścień – znacznik centrum LG

-Czarny pierścień – odbicie pałąka od tyłu.

 

Warto sobie też przyświecić latarką pałąk od dołu. Dużo lepiej wtedy widać obraz pałąka na lustrze.

Kręcimy LG tak długo, aż znacznik będzie perfekcyjnie centryczny z obrazem pałąka.

No i pamiętać trzeba o trzymaniu źrenicy wewnątrz znacznika – to pilnuje nam żebyśmy sami patrzyli w tej osi.

 

Po tym zabiegu mamy oś LG równoległą do tubusu oraz prostopadłą do osi wyciągu.

 

Oczywiście to, że obie osie są (mniej-więcej) prostopadłe do tubusu, nie znaczy że są idealnie prostopadłe względem siebie, bo tubus nie jest najbardziej precyzyjnym elementem świata (u mnie np. jest precyzyjny jak stara konserwa).

Ale dzięki temu gwarantujemy sobie, że gdy będziemy zgrywać już ostatecznie ze sobą osie to odchyłki od tubusu będą nieznaczące.

 

5. Ustawienie głębokości lustra wtórnego

 

Tutaj dochodzimy momentu, gdzie zaczynam się mocno nie zgadzać z Hamalem i będę proponował swoją metodę, która ma to do siebie, że jest całkowicie nie czuła na offset i jest dużo mniej subiektywna niż centrowanie obrazu LG na środku LW.

 

Najpierw jednak trzeba zacząć od odnalezienia jak głęboko powinno być lustro. W tym celu musimy je zamontować z powrotem w tubusie i spojrzeć do środka przez Cheshire'a.

 

Jeśli zobaczymy taki obraz:
 

 

To możemy otworzyć balkon i iść latać jak Superman, to przecież i tak tylko sen

A poważniej – to jest opcja perfekcyjna i raczej nie ma opcji, żeby zdarzyło się to za pierwszym razem.

 

Jeśli tak nie jest, to musimy ustawić LW (i tylko LW – łapki precz od LG póki co !) tak aby znacznik środka LG zgrał się z odbiciem otworu w Cheshirze, używając do tego trzech śrub do kolimacji.

Wtedy najpewniej uzyskamy taki obraz:
 

 

Czyli znacznik środka lustra i odbicie otworu w Cheshirze będą przesunięte względem celowniczka, a obraz fazki wokół elementu odblaskowego będzie przycięty.

 

Zasada jest teraz taka.

Przesuwamy lustro w przeciwną stronę niż odsunięty jest znacznik od krzyża celowniczego.

Czyli jeśli mamy teleskop ustawiony pionowo do góry i znacznik znajduje się pod krzyżem celowniczym, to wyciągamy lustro bliżej wylotu tubusu. Jeśli znajduje się ponad krzyżem to wpuszczamy lustro głębiej.

Oczywiście po każdej regulacji głębokości ustawiamy, śrubami kolimacyjnymi, zgodność znacznika na zwierciadle z obrazem otworu Cheshire'a

 

No i warto pilnować obrotu zwierciadła wtórnego (patrzeć czy jego obraz jest symetrycznie po obu stronach celowniczka). Bo później się okaże, że narobimy się przy ustawianiu, a lustro będzie solidnie obrócone

 

Na żywo (lepsze zdjęcie mi nie wyszło ) wygląda to u mnie tak:

 

Widać, że otworek zgadza się ze znacznikiem, ale całość jest grubo poniżej krzyża celowniczego. W tym wypadku LW jest zdecydowanie zbyt głęboko.

 

Całość powtarzamy do skutku, aż znaczniki się zgodzą z krzyżem.

Po tym wszystkim mamy zgraną głębokość LW oraz obie osie prawie perfekcyjnie względem siebie.

 

6. Dogranie osi LG i wyciągu

 

Teraz czas na ostatni szlif i dopasowanie obu zwierciadeł pod wyciąg (bo ten mamy już nieruchomy).

 

Wróćmy do obrazu perfekcji:

 

Tak będziemy mieli wtedy kiedy spełnimy dwa warunki:

1. Oś LG będzie przechodzić przez środek wyciągu okularowego

2. Oś po odbiciu od LW będzie prostopadła do osi wyciągu

 

Warunek 1 regulujemy za pomocą kręcenia LW, ustawiając (znów otworek względem znacznika środka), a warunek 2 regulujemy jednocześnie za pomocą LG i LW.

Tutaj wyrobiłem sobie takie algorytm:
1. Ściągam otworek Cheshire'a do środka znacznika
2. Sprawdzam która strona obrazu fazki w Cheshirze, jest obcięta
3. Tak kręcę LG, aby ZWIĘKSZYĆ obcięcie fazki
4. Ustawiam LW tak aby obraz otworka był w centrum znacznika
 

I powtarzać do skutku.

Po czasie na pewno załapiecie o co chodzi.

 

Kiedy obraz jest perfekcyjnie koncentryczny to wiemy następujące rzeczy:
-Oś LG jest równoległa do osi wyciągu po odbiciu od LW – gdyby tak nie było to rura Cheshire'a zaczyna obcinać nam obraz samego zewnętrza Cheshire'a (czyli właśnie tej ciemniej, nieświecącej paski)

-Środek LG patrzy prosto w środek wyciągu – gdyby tak nie było to znacznik nie pokrywałby się z obrazem otworku

 

Po tym zasadniczo Newton powinien dać DOBRY obraz.

Teraz czas na sprawdzenie innych rzeczy w geometrii Newtona.

 

7. Test ustawienia układu względem tuby

 

Tutaj to jest prosta sprawa – sprawdzamy czy dobrze ustawiliśmy wyciąg względem tuby (bo w tej metodzie lustra ustawialiśmy do wyciągu).

Sprawdzamy to w prosty sposób – jeśli LG patrzy wprost z tuby, to celownik pokryje się z ramionami pałąka LW.

Dodatkowo polecam sprawić sobie kołową maskę na LW:
 

W moim przypadku jest to po prostu kawałek HIPSu wycięty tak, żeby można go było założyć na śruby kolimacyjne.

Taka maska pozbawia nas widoczności offsetu. Jeśli jest koncentryczna względem rury Cheshire'a to wiemy, że teleskop patrzy prosto.

 

A co jeśli całość nie jest równo?

To zależy – jeśli ustawienie wyciągu jest problematyczne, a błąd nie jest duży (a co znaczy nie duży?) to można to testować. Osie się zgadzają, więc obraz raczej będzie OK, a nierówna winieta tragedią nie jest, po coś te flaty robimy

Jeśli jednak regulacja wyciągu jest łatwa, to do roboty leniu. Szkoda reszty pracy na olanie tego.

 

8. Test offsetu

 

W tym celu wkładamy w wyciąg kolimator Hamala i ustawiamy wysuw mniej więcej w okolicach ogniska teleskopu i patrzymy do środka

I teraz jeśli obraz LG jest dokładnie pośrodku LW to super – offset jest prawilny.

Jeśli zaś LG będzie miało obraz obcięty od strony LG to offset jest za mały, jeśli zaś obcięty od strony wylotu to jest za duży.

A jaki jest prawidłowy offset?

Sam napisałem coś takiego

Cytat

Zacznijmy od wyliczenia offsetu. Kanonicznie - jest to:

Offset = d/(4*F)

 

gdzie:

Offset - odsunięcia LW w osi wyciągu.
d - mniejsza średnica LW

F - odwrotność światłosiły (czyli jak światłosiła to F/4, to wstawiacie tam 4)

 

U mnie wyszło to:
68mm/(4*4) = 4,25mm

 

Teraz jeszcze warto to policzyć po powierzchni zwierciadła, czyli przemnożyć, przez pierwiastek z dwóch (bo Pitagoras) - u mnie 1,41*4,25 = 6mm

 

 

I choćbym na głowie stawał to nie chciało się to dobrze ustawić przy tym offsecie.

Stwierdziłem więc,że użyje Solidworksa (czyli parametrycznego CADa, gdzie na rysunkach można dodawać wymiary, relację itp. między liniami) i zrobię podstawowy ray tracing

 

Narysowałem swojego Newtona:

 

I co wyszło? 12mm (55,61-43,46) offsetu, licząc po powierzchni LW.

DWA RAZY WIĘCEJ niż z tamtego wzorku który biega wszędzie po internetach!

Nie mam pojęcia o co chodzi i czemu tamten wzorek jest tak popularny.

Dopiero z tym offsetem mam LG w środku LW.

 

I teraz – co jeśli masz zły offset?

Nie jest to tragedią. Przy metodzie kolimacji na Hamala skopało by to kąty między lustrami i wyciągiem (za mały offset robi kąt rozwarty między osią wyciągu, a LG i vice versa). W naszym przypadku bazujemy na obrazie odbicia Cheshire'a więc kąty są OK.

W efekcie geometria obrazu będzie całkowicie prawidłowa, to co prawidłowa nie będzie to zaświetlenie pola. Przy złym offsecie, szczególnie przy dużym sensorze, jeden skraj pola będzie lepiej doświetlony, niż drugi.

Po mojej Rozecie nie widać, że offset był zły, a na pojedynczych klatkach widać to już bardzo wyraźnie.

Jeśli więc przerobienie wymaga zbyt agresywnych kroków (ja musiałem rozciąć brzeszczotem mocowanie LW. Ale kto nie chce spędzić nocy na rżnięciu teleskopu?) i nie czujesz się pewnie – olej, zdjęcia będą OK

 

 

I to jest nasza kolimacja na przyrządzie.

Z doświadczenia mogę powiedzieć, że jedyne co poprawiam pod niebem to ustawienie LW. Po moich przeróbkach LG kąt trzyma bardzo dobrze i przy nim nie dłubie. W efekcie całość zajmuje parę minut.

 

Problem jednak się pojawia, gdy znacznik LG nie pokrywa się z jego centrum optycznym, wtedy trzeba się uciec do marnowania pogody na kolimacje.

 

9. Kolimacja na rozogniskowaną gwiazdę

 

I teraz będzie kontrowersyjnie – w Newtonie ta metoda się nadaje najwyżej do visuala i mało światłosilnego teleskopu.

Obraz rozogniskowanej gwiazdy zależy od zgodności osi LG z środkiem obstrukcji centralnej!

Kto nie wierzy – niech rozogniskuje gwiazdy i przystawi rękę – od razu widać że obraz się zmienił.

I teraz co z tego wynika – po pierwsze do tej metody potrzeba koniecznie mieć maskę zakładaną na pałąk (taką jak pokazywałem wcześniej). Inaczej LW jest ustawione nieosiowo (bo offset) i próba wycentrowania jego cienia w obrazie gwiazdy jest skazana na niepowodzenie.

 

Dodatkowo, jeśli teleskop nie patrzy centralnie z tubusu (a to jest możliwe, jeśli mamy nieodpowiedni kąt wyciągu) to próba wycentrowania obrazu obstrukcji, nawet z założoną maską, skończy się grubym astygmatyzmem (tzn. obraz rozogniskowanej gwiazdy może i będzie centryczny, ale eliptyczny).

Innymi słowy – pół biedy jak znamy teleskop i wiemy, że i wyciąg, i LW są z grubsza OK, to wtedy z maską można coś tą metodą ugrać.

Ale jeśli chcemy tą metodą sprawdzać nieznany sprzęt to możemy skończyć tak samo jak liżąc ten teleskop na mrozie – przyklejeni do niego na całą noc, przemarznięci i niezadowoleni z życia.

 

Stąd ja mam inną propozycję:

 

10. Analiza wyostrzonego

 

Tutaj od razu będzie GRUBE zastrzeżenie:

-Jeśli chodzi o analizę obrazu mam doświadczenie jedynie z Newtonem o światłosile F/4 pożenionym z aplanatycznym korektorem komy od SkyWatchera (czyli to samo co GPU coma corrector). Nie widzę powodu, żeby inne Newtony miały być zasadniczo różne, ale nie mogę obiecać, że tak będzie (szczególnie co do innych korektorów)

 

Dodatkowo – nie używam maski Bahtinova. Ostrze DreamFocuserem na pomiar FWHM z całego pola, więc jeśli mam tilt, to wady się powinny równać (bo będzie dążyć do najmniejszego średniego

FWHM na całym obrazie)

 

Niemniej do rzeczy, jakie mamy możliwe wady obrazu (okręgi i elipsy to oczywiście gwiazdki):

 

 

Matryca jest za daleko od korektora. I to dużo za daleko. Ale obraz jest symetryczny, więc jest naprawdę dobrze, wystarczy przybliżyć i będzie git.

Tak zdeformowane gwiazdki nazywać będziemy gwiazdkami rozciągniętymi obwodowo

 

 

To samo co wyżej, ale matrycę trzeba odsunąć.

Takie gwiazdki nazywać będziemy rozciągniętymi radialnie

 

I to taki idealny, nigdy niewidziany scenariusz.

Tzn. w przypadku tego korektora to nie wygląda jak w przypadku flattenera w refraktorze. Tzn. 0,5mm potrafi nie zrobić jakiejś olbrzymiej różnicy. To co jest istotne to to, że im dystans bardziej się różni od perfekcyjnego, tym bardziej wychodzą wady nieosiowe.

Tzn. to co ze złą odległością wygląda jak tragicznie rozkolimowany, niesymetryczny obraz po dodaniu/usunięciu podkładek potrafi stać się naprawdę małą wadą.

Więc dystans to pierwsza rzecz do roboty i nie trzeba się bać go ustawiać.

Szczególnie, ze po powyższej procedurze obraz nie powinien być bardzo odległy od co najmniej dobrego, więc jeśli jest bardzo źle, to zaczynać trzeba od dystansu.

 

W tym wypadku sprawa jest stosunkowo prosta.

Kręcimy śrubami LG tak aby obraz przesunąć w stronę gwiazdek wydłużonych radialnie, a odsunąć od gwiazdek wydłużonych obwodowo.

Najprościej znaleźć sobie jakąś jasną gwiazdę, ustawić fotografię na loopa z krótkim czasem, i tak kręcić śrubami, aby ta gwiazda przesuwała się w kierunku rogu z radialnymi gwiazdkami.

 

Oczywiście możliwy jest np. taki przypadek:

W tej sytuacji algorytm jest taki sam - przesuwamy w stronę radialnie wyciągniętej strony.

Tylko, że w takiej sytuacji można też rozważyć delikatne odsunięcie matrycy od korektora (a jak jeden róg jest wyciągnięty obwodowo to zbliżyć) potrafi załatwić taką wadę.

 

Kiedy jednak kręcimy ciągle LG to potrafi zacząć dziać się coś takiego

 

Czyli gwiazdki rozjeżdżają się w kwadraty, a później w krzyżyki.

To wynika z tego, że dla każdego położenia LG jest tylko jedno położenie LW które gwarantuje równoległość odbitej osi LG i osi wyciągu.

Innymi słowy – kiedy kolimujemy samym LG to powinniśmy wykonać też korekty LW (czyli wracając do Cheshire'a chcielibyśmy wciąż mieć równiutkie koncentryczne odbicie wnętrza Cheshire'a, a przesunięty tylko znacznik względem odbicia otworku Cheshire'a).

Od biedy można to zrobić przesuwając obraz LW w kierunku strony z krzyżykowatymi gwiazdkami. W praktyce często prościej zdjąć kamerę, włożyć Cheshire'a i wyrównać lustrem wtrónym odbicie fazki elementu odblaskowego w Cheshirze. Na szczęście – jedyny Newton który tykałem, a który tego wymagał to mój, bo miał niecentryczny znacznik środka zwierciadła głównego – z reguły zmiany są tak niewielkie, że taka wada się nie pojawia.

 

Jeśli więc uda się wyeliminować wady bez dotykania LW, to warto jednak jeszcze raz wycentrować LW Cheshirem (bez tykania LG) i sprawdzić czy obraz dalej jest OK, jeśli tak, to wiemy, że mamy prostopadłe osi zwierciadeł do siebie, a znacznik LG nie jest w centrum optycznym zwierciadła.

 

I to tyle wad jakie widywałem

 

11. Idź i nie kolimuj pod gwiazdami więcej

 

I teraz najważniejsze – po kolimacji pod gwiazdami najlepiej nigdy więcej tego nie robić.

W tym celu warto włożyć Cheshire'a w teleskop i zrobić fotkę, albo szkic w którą stronę znacznik na LG jest przesunięty względem otworku w Cheshirze.

 

Dzięki temu będzie wystarczyło w przyszłości skolimować wg procedury na Cheshire'a, tak jakby znacznik znajdował się w innym miejscu niż jest naklejony.

Dodatkowo polecam obrócić zwierciadło w celi, tak aby to przesunięcie znajdowało się bezpośrednio w kierunku śruby kolimacyjnej LG, która jest w kierunku wyciągu.

Tą śrubą po prostu najprościej się reguluje

 

I to tyle – jak coś pytajcie, wskazujcie błędy, czy potencjalne problemy. U mnie ta metoda dała wyniki na trzech Newtonach, czwarty się właśnie robi (ale już nie jest mój ), liczę że przyda się komuś jeszcze

 

ps. Jutro poszukam literówek i ewentualnych błędów gramatycznych, dziś już nic mądrego nie znajdę

Edytowane 30 Grudnia 2021 przez Patryk Sokol

[alinoe]

5 godzin temu, Patryk Sokol napisał:

rżnięciu teleskopu?

hmmmm... żnięciu chyba. Bo jeszcze ktoś źle zrozumie i poplami lustro

Edytowane 30 Grudnia 2021 przez alinoe

[komprez]

To z tą suwmiarką na lustrze to .... no nie żebym wątpił w Twoje umiejętności ale jakby tak to spadło to narobiło by niezłego gówna  Kiedyś długo myślałem nad tą metodą wyznaczenia

środka celi i naszły mnie tylko 2 pomysły. Jeden do wydruk okręgu z jakiegoś programu graficznego gdzie będzie okrąg jak i zaznaczony środek kropką mała po czym druk a następnie wypalamy/dziurawimy jakimś ostrym narzędziem nasze zaznaczenie w środku (np rozgrzany śrubokręt krzyżakowy jakiś mały lub przebicie na styropianie) kładziemy na lustro i wycentrowanie dokładnie naszego okręgu i zaznaczenie markerem środka ... na tej podstawie możemy sobie przykleić na nowo znacznik również wydrukowany na np papierze naklejkowym.

 

Drugi pomysł to wydruk jakiegoś narzędzia na drukarce 3D ale to porzuciłem z wiadomych przyczyn - całkowitego braku czasu.

[komprez]

Coś w tym stylu:

 

 

[Patryk Sokol]

15 minut temu, komprez napisał:

To z tą suwmiarką na lustrze to .... no nie żebym wątpił w Twoje umiejętności ale jakby tak to spadło to narobiło by niezłego gówna  Kiedyś długo myślałem nad tą metodą wyznaczeni

 

E bez przesady. 

To nie jest tak delikatne jak się wydaje. 

Nie znaczy, że warto lustem rzucac, ale to nie rysuje się aż tak chętnie. 

 

Oczywiście ostrożnoś zalecam, ale prościej teleskop ubić wieszając na montażu niz podczas tych pomiarów. 

[Herbert West]

Brawo, taki wątek to sól ziemi takiego forum jak to.

[komprez]

Wgłębiając się w temat znalazłem coś takiego ... może nie jestem aż tak techniczny/mechaniczny ale istnieje coś takiego jak "środkownik" , wygląda i działa on tak:

 

 

Z tego co widzę tożto idealne rozwiązanie do wyznaczania środka  Niestety spojrzałem róznież na ceny i są one nienormalne ok 250pln za to ustrojstwo  

Edytowane 30 Grudnia 2021 przez komprez

[Miesilmannimea]

Do kupienia w każdym markecie budowlanym... M.

[Patryk Sokol]

Ale dokładność żadna

Dokładniej jak co do milemtra się tym bajerem nie wyznaczy. 

[Miesilmannimea]

Wprost przeciwnie. Dokładność dobra, w dodatku możesz sobie ja łatwo sprawdzić.

To elementarz geometrii. M.

[Patryk Sokol]

Teraz, Miesilmannimea napisał:

Wprost przeciwnie. Dokładność dobra, w dodatku możesz sobie ja łatwo sprawdzić.

To elementarz geometrii. M.

No nie, bo masz podziałkę co do milimetra i musisz ma tym bazować. 

 

Suwmiarką z kolei można się zaczepić o krawędź znacznika oraz zwierciadła i zablokować jej rozsuwanie. Wtedy dosłownie czuć jeśli któraś strona znacznika ciągnie bardziej. 

 

Poza tym problemem jest to co już wspominałem, czyli naklejenie znacznika prawidłowo. Zmierzyć jest prosto, przykleić w środku, to już metoda prób i błędów, nawet jak wiesz gdzie kleić to i tak przykleja się tam gdzie złapie. 

[Miesilmannimea]

Jaką podziałkę? Żadnej podziałki nie potrzebujesz.

Rysujesz dwie przecinające się linie i wiesz gdzie jest środek okręgu...

Oczywiście na lustrze nie robisz kresek przez całą średnicę tylko kilka mm

długości czyli mieszczące się pod finalnym znacznikiem...

Położenie środka okręgu można wstępnie wyznaczyć choćby kawałkiem sznurka...

 

Ten przyrząd w ogóle żadnej skali nie potrzebuje.

 

M.

[count.neverest]

Bardzo fajnie, że założyłeś taki temat. Poczytam później cały post. Odnośnie wyznaczania centrum LG, zrobiłbym jak Tak robi z Epsilonem. LG trafia między 3 rolki, np. łożyska co 120°, które od spodu zaciśniesz motylkami. Nad LG blokujesz ramię z pisakiem, aby dotknęło LG, a te obracasz i masz zaznaczony okrąg. Podobnie jak na gramofonie  Przygotowanie narzędzia zajmie trochę czasu, trzeba mieć certyfikat z wiertarki, ale warto.

[Patryk Sokol]

Teraz, Miesilmannimea napisał:

Jaką podziałkę? Żadnej podziałki nie potrzebujesz.

Rysujesz dwie przecinające się linie i wiesz gdzie jest środek okręgu...

Oczywiście na lustrze nie robisz kresek przez całą średnicę tylko kilka mm

długości czyli mieszczące się pod finalnym znacznikiem...

Położenie środka okręgu można wstępnie wyznaczyć choćby kawałkiem sznurka...

 

Ten przyrząd w ogóle żadnej skali nie potrzebuje.

 

M.

Powodzenia w stawianiu precyzyjnych kresek na wklęsłym zwierciadle. 

Przsciez tyle co flamaster sie pochyli od linijki, to już jest ponad rozsądny błąd. 

No i dodatkowo zewnętrzna krawędź jest niekoniecznie równo fazowana, wiec dodatkowo trudniej znaleźć gdzie rysowana linia przecina krawędź lustra. 

Ta metoda nadaje sie do stolarki, a nie do znajdowania centrum zwierciadła. 

 

5 minut temu, count.neverest napisał:

Bardzo fajnie, że założyłeś taki temat. Poczytam później cały post. Odnośnie wyznaczania centrum LG, zrobiłbym jak Tak robi z Epsilonem. LG trafia między 3 rolki, np. łożyska co 120°, które od spodu zaciśniesz motylkami. Nad LG blokujesz ramię z pisakiem, aby dotknęło LG, a te obracasz i masz zaznaczony okrąg. Podobnie jak na gramofonie  Przygotowanie narzędzia zajmie trochę czasu, trzeba mieć certyfikat z wiertarki, ale warto.

Ta metoda jest git, podoba mi się

 

[Mateusz_N]

Jakieś skomplikowane metody wyznaczania środka tu czytam. A nie prościej zwyczajnie wyciąć koło z papieru na średnicę LG potem wyciąć drugie takie samo złożyć je na pół i z tej średnicy wyznaczyć promień. Następnie przyłożyć jedno do drugiego i nawet cyrklem dziurę zrobić w idealnie wyznaczonym środku. Tak przygotowany szablon jedna osoba przykłada delikatnie do lustra a druga robi kropkę markerem i gotowe. Wydaje mi się że na porysowanie lustra jest minimalna szansa bo nie szuramy tym papierem tylko przykładamy i podnosimy a nożyczki i papier chyba każdy w domu ma

[Patryk Sokol]

1 minutę temu, Mateusz_N napisał:

Jakieś skomplikowane metody wyznaczania środka tu czytam. A nie prościej zwyczajnie wyciąć koło z papieru na średnicę LG potem wyciąć drugie takie samo złożyć je na pół i z tej średnicy wyznaczyć promień. Następnie przyłożyć jedno do drugiego i nawet cyrklem dziurę zrobić w idealnie wyznaczonym środku. Tak przygotowany szablon jedna osoba przykłada delikatnie do lustra a druga robi kropkę markerem i gotowe. Wydaje mi się że na porysowanie lustra jest minimalna szansa bo nie szuramy tym papierem tylko przykładamy i podnosimy a nożyczki i papier chyba każdy w domu ma

 

Najpierw wytnij dokładne koło z papieru, potem możemy o kolejnych krokach pogadać, bo to płaskie koło trzeba będzie ułożyc na wklęsłym lustrze. 

 

Słuchajcie, cała spina jest o to, żeby znacznik był w środku co do 0,1mm.

Nie wyjeżdżajcie z modelarsko stolarskimi metodami na rozwiązanie tego problemu, bo to nie te progi są. 

 

[Miesilmannimea]

No to jak się nie da to chyba jedyne wyjście wystawić telepa na olx i kupić refraktor

Podaj link jakby co

 

M.

[Patryk Sokol]

Ech, jak się nie da jak się da. 

 

Pokazałem metodę jaką to zrobić, @count.neverestpokazał kolejną.

 

Po prostu nie da się tego zrobić tak prymitywną metodą jak Ty mówisz. 

[Mareg]

41 minut temu, Patryk Sokol napisał:

(...)

Słuchajcie, cała spina jest o to, żeby znacznik był w środku co do 0,1mm.

Nie wyjeżdżajcie z modelarsko stolarskimi metodami na rozwiązanie tego problemu, bo to nie te progi są. 

 

 

Z całym szacunkiem, ale nie wydaje mi się, żeby metoda "na suwmiarkę" też gwarantowała wyznaczenie środka z dokładnością do 0.1 mm...
Pomijając fakt że na pewno nie machałbym suwmiarką nad lustrem za parę tysięcy.

Szczerze mówiąc, to wątpię aby w warunkach domowych dokładności rzędu 0.1 mm były możliwe, choćby ze względu na grubość kresek/znaczników nam dostępnych.
Ale bardzo podoba mi się to co napisał @count.neverest o obracaniu lustra, zwłaszcza że przy szlifowaniu lustro też się obraca, więc to daje pewnie największą szansę trafienia dokładnie w ten sam środek.

Może nawet parę kółek Lego i trochę sklejki by wystarczyło żeby taki przyrząd sobie zmajstrować.
Raz nawet coś podobnego robiłem i ogumienie na takich kółeczkach pracujących na docisk wspaniale kasowało wszystkie luzy.
 

[Patryk Sokol]

 

4 minuty temu, Mareg napisał:

 

Z całym szacunkiem, ale nie wydaje mi się, żeby metoda "na suwmiarkę" też gwarantowała wyznaczenie środka z dokładnością do 0.1 mm...

Bo nie rozumiesz jak metoda działa.

Tu nie chodzi o to, żeby mierzyć odległość znacznika od rantu, tylko żeby zaciągnąć suwmiarkę tak aby jedno ramię opierało się o zewnętrze lustra i celę, a drugie o wnętrze znacznika.

W efekcie można objeżdżać lustro dookoła suwmiarką jak cyrklem i każdą nierówność czuć od razu, bo z jednej strony ma się większy opór na suwmiarce (znacznik dalej od krawędzi lustra), a z drugiej mniejszy (znacznik bliżej do krawędzi lustra)..

Tą metodą wynik jest powtarzalny, niezależnie jak obrócę lustro w celi, czy której strony suwmiarki używam. A 0,1mm przyjmuję bo do tylu różnicę mogę zmierzyć.

4 minuty temu, Mareg napisał:

 

Pomijając fakt że na pewno nie machałbym suwmiarką nad lustrem za parę tysięcy.

Jakie lustro za parę tysięcy. Ta konserwa jak jest nowa to kosztuje 2 200zł, z szukaczem gratis. Nie te progi cenowe

Niemniej - nie mam pojęcia co Wy się tak suwmiarki boicie, to narzędzie nie gryzie. Dużo bardziej niebezpieczne jest zakładanie telepa na montaż.

A to trwa chwilę, w kontrolowanych warunkach i na resztę lustra można nawet mikrofibrę położyć jak to jest aż taki strach.

Największe niebezpieczeństwo to to, że się wypalcuje, bo wtedy mycie zajmuje za dużo pracy.

4 minuty temu, Mareg napisał:

Szczerze mówiąc, to wątpię aby w warunkach domowych dokładności rzędu 0.1 mm były możliwe, choćby ze względu na grubość kresek/znaczników nam dostępnych.

Dlatego używam podkładki, nic nie muszę rysować.

Po prostu przyklejam podkładkę i sprawdzam czy jest przyklejona równo, jak nie to poprawka.

Jakbym chciał kółko rysować, czy folię przyklejać, to faktycznie krzyż na drogę

I nawet ewentualna niecentryczność podkładki mnie nie obchodzi, bo interesuje mnie tylko wewnętrzny otwór w podkładce

4 minuty temu, Mareg napisał:

 

Ale bardzo podoba mi się to co napisał @count.neverest o obracaniu lustra, zwłaszcza że przy szlifowaniu lustro też się obraca, więc to daje pewnie największą szansę trafienia dokładnie w ten sam środek.

Może nawet parę kółek Lego i trochę sklejki by wystarczyło żeby taki przyrząd sobie zmajstrować.
Raz nawet coś podobnego robiłem i ogumienie na takich kółeczkach pracujących na docisk wspaniale kasowało wszystkie luzy.

Ogumienia raczej być nie może, bo luzy może i kasuje, ale w różne strony.

Zdecydowanie łożyska najlepsze.

Ogólnie ta metoda tak mi się podoba, że przy następnym myciu tego zwierciadła zmienię mu znacznik na taki wykonany tą metodą.

[Miesilmannimea]

4 godziny temu, Patryk Sokol napisał:

Słuchajcie, cała spina jest o to, żeby znacznik był w środku co do 0,1mm.

 

Zakładasz, że środek krzywizny lustra jest na środku fizycznym lustra z błędem poniżej 0.1mm?

Skąd ten optymizm?

 

Ja jestem zdania, że jak ustawisz z błędem 1mm będzie równie dobrze. Znaczenie ma ustawienie toru

optycznego, a to nie musi wcale znaczyć ustawienia lustra wg. jego środka geometrycznego...

To optyczny ustawiasz po naklejeniu znacznika, który pełni tylko funkcję pomocniczą.

 

M.

[Patryk Sokol]

10 minut temu, Miesilmannimea napisał:

 

Zakładasz, że środek krzywizny lustra jest na środku fizycznym lustra z błędem poniżej 0.1mm?

Skąd ten optymizm?

Zacytuję sam siebie:
 

12 godzin temu, Patryk Sokol napisał:

Ostatnimi miesiącami spędziłem wyjątkowo dużo czasu z Newtonem GSO 200/800.

Użyłem podkładki, bo jest okrągła i ma centryczny otwór w środku oraz można ją wielokrotnie przyklejać i odklejać.

I ten krok wymaga cierpliwości – ja trafiłem centrycznie za jakimś 30 razem

 

I po tym mamy pewność, że znacznik jest w centrum geometrycznym zwierciadła.

Oczywiście środek optyczny może być przesunięty... Ale to dowiemy się później, dużo później...

Czyli nie - nie zakładam.

10 minut temu, Miesilmannimea napisał:

Ja jestem zdania, że jak ustawisz z błędem 1mm będzie równie dobrze. Znaczenie ma ustawienie toru

optycznego, a to nie musi wcale znaczyć ustawienia lustra wg. jego środka geometrycznego...

 

W przypadku tego lustra położenie które wyszło mi z kolimacji na gwiazdach jest położeniem dokładnie na środku zwierciadła.

Być może przypadek, ale w tym przypadku pasuje perfekcyjnie.

10 minut temu, Miesilmannimea napisał:

To optyczny ustawiasz po naklejeniu znacznika, który pełni tylko funkcję pomocniczą.

Powiedz mi coś czego nie napisałem w swoim poście wcześniej.

Cały post jest dokładnie o tym...

 

A tak poza tym - możemy się skupić na innych częściach opisu?

Wyznaczenie środka, jest absolutnie najmniej interesującą częścią tego co napisałem

Edytowane 30 Grudnia 2021 przez Patryk Sokol

[Krzysztof z Bagien]

Ponieważ niewiele jeszcze napisano o wyznaczaniu środka lustra głównego  pozwolę sobie dodać swoje trzy grosze.

Założenie jest takie, że lustro główne jest centrycznie ustawione w stosunku do rury (i myślę, że jest, z wystarczającą dokładnością). Wyznaczyłem sobie środek dekla od teleskopu (co jest w sumie dość proste, a w przypadku dekla nie ma się co bać jego porysowania) i w tymże środku uczyniłem małą dziurkę. Następnie w profesjonalny sposób (za pomocą plasteliny) na wierzchu pokrywki umieściłem diodę laserową, tak żeby świeciła przez tę dziurkę.

Teleskop ustawiam w pionie, na górę idzie dekiel z laserem; obracając deklem ustawiam laser tak, żeby trafiał zawsze w ten sam punkt na lustrze głównym - to oznacza, że wiązka lasera pokrywa się z osią tuby. No i teraz trzeba wyregulować lustro główne tak, żeby odbita plamka lasera trafiała dokładnie w dziurkę w deklu - mamy lustro główne ustawione tak, że jego oś optyczna pokrywa się z osią tuby. Można teraz ustawić wyciąg tak, żeby jego oś przecięła oś tuby i była do niej prostopadła (albo wcześniej, choć wygodniej jest powyższe robić bez wyciągu).

Oczywiście trzeba do tego wyjąć lustro wtórne z mocowaniem.

[Patryk Sokol]

33 minuty temu, Krzysztof z Bagien napisał:

Ponieważ niewiele jeszcze napisano o wyznaczaniu środka lustra głównego  pozwolę sobie dodać swoje trzy grosze.

Założenie jest takie, że lustro główne jest centrycznie ustawione w stosunku do rury (i myślę, że jest, z wystarczającą dokładnością). Wyznaczyłem sobie środek dekla od teleskopu (co jest w sumie dość proste, a w przypadku dekla nie ma się co bać jego porysowania) i w tymże środku uczyniłem małą dziurkę. Następnie w profesjonalny sposób (za pomocą plasteliny) na wierzchu pokrywki umieściłem diodę laserową, tak żeby świeciła przez tę dziurkę.

Teleskop ustawiam w pionie, na górę idzie dekiel z laserem; obracając deklem ustawiam laser tak, żeby trafiał zawsze w ten sam punkt na lustrze głównym - to oznacza, że wiązka lasera pokrywa się z osią tuby. No i teraz trzeba wyregulować lustro główne tak, żeby odbita plamka lasera trafiała dokładnie w dziurkę w deklu - mamy lustro główne ustawione tak, że jego oś optyczna pokrywa się z osią tuby. Można teraz ustawić wyciąg tak, żeby jego oś przecięła oś tuby i była do niej prostopadła (albo wcześniej, choć wygodniej jest powyższe robić bez wyciągu).

Oczywiście trzeba do tego wyjąć lustro wtórne z mocowaniem.

To robisz praktycznie to samo co ja robiłem w punkcie czwartym tak naprawdę.

Jak najbardziej wynik da, ale trzeba mieć laser ,a to kolejne narzędzie.

A i trzeba mieć prosty dekiel, A te potrafią się wygiąć (po obserwacjach słońca, gdzie dekiel od mojego Newtona 10" sobie leżał na stole jest on krzywy jak miska )

[Krzysztof z Bagien]

Godzinę temu, Patryk Sokol napisał:

To robisz praktycznie to samo co ja robiłem w punkcie czwartym tak naprawdę.

Tak jest  Nie mam Cheshire'a, za to kupiłem kiedyś diody laserowe w pakiecie od braci Chińczyków za jakieś tam grosze, to korzystam z tego co jest